هيأت وزيران در جلسه مورخ ۶/۵/۱۳۹۲ بنا به پيشنهاد وزارت علوم، تحقيقات و فناوري و تأييد معاونت برنامهريزي و نظارت راهبردي رييسجمهور و به استناد ماده (۲۱۷) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوري اسلامي ايران ـ مصوب ۱۳۸۹ ـ تصويب نمود:
بسته اجرايي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري موضوع ماده (۲۱۷) قانون يادشده به شرح پيوست که تأييدشده به مهر «دفتر هيأت دولت» است، تعيين ميشود.
معاون اول رئيسجمهور ـ محمدرضا رحيمي
به نقل از شماره 104605/ت48527هـ مورخ 10/05/1392 روزنامه رسمي
بسته اجرايي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري
(۱۳۹۴ ـ ۱۳۹۰)
موضوع ماده ۲۱۷ قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوري اسلامي ايران
مقدمه:
به دليل نقش مؤثر و مهم آموزش عالي در رشد و توسعه کشور، همواره اين نظام در برنامههاي توسعه داراي جايگاه ويژه بوده است.
مهمترين اهداف وزارت علوم، تحقيقات و فناوري (عتف):
ـ توسعه علوم، تحقيقات و فناوري و تقويت روحيه تحقيق و تتبع و ترويج فکر خلاق و ارتقاء فرهنگ علم دوستي،
ـ اعتلاي موقعيت آموزشي، علمي و فني کشور،
ـ تعميق و گسترش علوم، معارف، ارزشهاي انساني و اسلامي،
ـ تأمين نيروي انساني متخصص و توسعه منابع انساني کشور،
ـ ارتقـاء سطح دانش و مهارتهاي فني و توسعه و ترويج فرهنگ تفکر علمي در جامعه،
ـ حفظ و تحکيم آزادي علمي و استقلال دانشگاهها، مراکز علمي و تحقيقاتي.
مأموريتهاي اصلي وزارت علوم، تحقيقات وفناوري(عتف) مندرج در قانون تشکيل آن:
ـ ارزيابي جامع عملکرد نظام ملي علوم، تحقيقات و فناوري،
ـ حمايت از توسعه تحقيقات بنيادي و پژوهشهاي مرتبط با فناوريهاي نوين براساس اولويتها،
ـ اتخاذ تدابير لازم به منظور افزايش کارآئي و اثربخشي تحقيقات کشور و توسعه تحقيقات کاربردي با همکاري دستگاههاي ذيربط،
ـ اتخاذ تدابير لازم در خصوص انتقال فناوري و دانش فني و برنامهريزي به منظور بومي کردن فناوريهاي انتقال يافته به داخل کشور،
ـ ايجاد زمينههاي مناسب براي عرضه فناوري در داخل و خارج کشور و حمايت از صدور فناوريهاي توليدشده در کشور،
ـ تمهيد سازوکارهاي لازم براي ايجاد همسويي ميان فعاليتهاي آموزشي، تحقيقاتي و فناوري،
ـ تقويت ارتباط دانشگاهها و مراکز تحقيقاتي با بخشهاي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي کشور،
ـ کمک به توسعه پژوهش و فناوري در بخشهاي غيردولتي.
راهبردها:
راهبردهاي مرتبط با توسعه آموزش عالي:
ـ تربيت نيروي انساني متعهد، متدين، متخصص و ماهر متناسب با نيازهاي کشور،
ـ ارتقاي شاخصهاي کيفي آموزش عالي،
ـ حمايتهاي هدفمند مادي و معنوي از نخبگان و نوآوران علمي وفناوري،
ـ ايجاد و توسعه رشتههاي دانشگاهي با بهرهگيري از آخرين دستاوردهاي دانش بشري با اولويت نياز بازار کار،
ـ گسترش شايستگي حرفهاي.
راهبردهاي مرتبط با توسعه پژوهش و فناوري:
ـ ارتقاي کيفيت پژوهشي،
ـ ايجاد و گسترش کرسيهاي نظريهپردازي، نقد و آزادانديشي،
ـ توسعه علمي، توليدعلمي و توليد بومي با تأکيد بر علوم انساني،
ـ ايجاد بسترهاي تعامل با مخاطب وخدماترساني تحت وب.
راهبردهاي مرتبط با توسعه فرهنگي:
ـ ارتقاي کيفي در حوزه دانش و مهارت مبتني بر تربيت اسلامي،
ـ ايجاد و گسترش کرسيهاي نظريهپردازي، نقد و آزادانديشي،
ـ توسعه علمي و توليد بومي با تأکيد بر علوم انساني.
راهبردهاي مرتبط با استقرار نظام جامع ارزيابي و تضمين کيفيت دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي و پژوهشي:
ـ ايجاد ساختار مناسب از سطح کلان تا خرد نظام آموزش عالي به منظور مديريت و راهبري فعاليتهاي ارزيابي و تضمين کيفيت،
ـ ارزيابي کيفيت عوامل دروندادي، فرايندي، بروندادي و پيامدي نظام آموزش عالي، آسيبشناسي آن و برنامهريزي در جهت ارتقاء کيفيت،
ـ توسعه آموزش و پژوهش در حوزه ارزيابي و تضمين کيفيت آموزش عالي.
سياستها:
سياستهاي مرتبط با توسعه آموزش عالي:
ـ بازنگري برنامههاي آموزشي و درسي در راستاي توليد علم نافع و رفع نيازهاي بخشهاي مختلف جامعه،
ـ متناسبسازي پذيرش دانشجو در راستاي نيازهاي کشور؛
ـ افزايش توانمنديها و قابليتهاي تخصصي و مهارتي دانشآموختگان،
ـ دانش افزايي وتوانمندسازي مستمر اعضاي هيأت علمي در ابعاد تخصصي حرفهاي و معرفتي در چارچوب برنامههاي توسعه علمي و اقتصادي کشور،
ـ دستيابي به جايگاه دوم علمي و فناوري در منطقه و تثبيت آن تا پايان برنامه پنجم،
ـ ارتقاي کمي و کيفي دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي،
ـ توانمندسازي اعضاي هيأت علمي و کارکنان،
ـ ارتقاي منزلت و نگهداشت نخبگان و استعدادهاي درخشان،
ـ توسعه متوازن مؤسسات آموزش عالي، پژوهشي و فناوري دولتي و غيردولتي با توجه به مطالعات آمايش سرزمين،
ـ حمايت از دانشجويان دانشگاههاي دولتي، آزاد اسلامي، علمي ـ کاربردي و پيام نور و آموزشکدههاي فني و حرفهاي وابسته به وزارت آموزش و پرورش و مؤسسات آموزش عالي غيردولتي،
ـ افزايش دانش ومهارت با نگرش به انجام کار واقعي در محيط، اصلاح هرم تحصيلي نيروي کار و ارتقاء و توانمندسازي سرمايههاي انساني،کاهش فاصله سطح شايستگي نيروي کار کشور با سطح استاندارد جهاني و ايجاد فرصتهاي جديد شغلي و حرفهاي براي جوانان و ارتقاء جايگاه آموزشهاي فني و حرفهاي
ـ ارتقاء منزلت، جذب و نگهداشت نخبگان.
سياستهاي مرتبط با توسعه پژوهش و فناوري:
ـ دستيابي به جايگاه دوم علمي و فناوري در منطقه و تثبيت آن تا پايان برنامه پنجم،
ـ رصد وضعيت علمي کشور در مقياس ملي، منطقهاي و بينالمللي،
ـ کارآيي مأموريتهاي اصلي دانشگاهها در امر آموزش، پژوهش و فناوري،
ـ توسعه متوازن مؤسسات آموزش عالي، پژوهشي و فناوري دولتي و غيردولتي با توجه به مطالعات آمايش سرزمين،
ـ توسعه قطبهاي علمي،
ـ گسترش ارتباطات علمي با مراکز و نهادهاي آموزشي و تحقيقاتي معتبر بينالمللي،
ـ توسعه، انتشار وانتقال علم و فناوري،
ـ تبديل دانش فني به محصول قابل ارايه به بازار کار و مشتري مداري در عرصه فضاي مجازي.
سياستهاي مرتبط با توسعه فرهنگي:
ـ تقويت ابعاد معنوي، بصيرت افزايي، خودباوري و تعلق ملي در بين دانشجويان، اعضاي هيأت علمي و کارکنان،
ـ نهادينه کردن تجارب علمي و عملي انقلاب اسلامي و دفاع مقدس با انجام فعاليتهاي آموزشي و پژوهشي فرهنگي دانشجويي،
ـ تشکيل کرسيهاي نظريهپردازي در دانشگاهها
ـ تفکر توليدي و دانش بنيان مبتني بر ارزشهاي بومي در حوزه علوم انساني.
سياستهاي مرتبط با استقرار نظام جامع ارزيابي و تضمين کيفيت دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي و پژوهشي:
ـ مديريت و سازماندهي ارزيابي، اعتبارسنجي و تضمين کيفيت در سطح کلان نظام آموزش عالي و دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي،
ـ بکارگيري نتايج فعاليتهاي ارزيابي در برنامهريزي توسعه و بهبود کيفيت،
ـ انجام فعاليتهاي آموزشي در حوزه تضمين کيفيت،
ـ ايجاد رشتههاي دانشگاهي مرتبط جهت تأمين نيروي کارشناسي و تحقيقي لازم،
ـ انجام و حمايت از انجام فعاليتهاي پژوهشي در زمينه تضمين کيفيت.
اهم سياستها و مواد قانوني مندرج در قانون برنامه پنجم مرتبط با وزارت علوم، تحقيقات و فناوري:
ـ تحول بنيادين در آموزش عالي به ويژه در رشتههاي علوم انساني،
ـ تحقق جنبش نرمافزاري و تعميق مباني اعتقادي، ارزشهاي اسلامي و اخلاق حرفهاي،
ـ ارتقاء کيفي در حوزه دانش و تربيت اسلامي،
ـ بازنگري متون، محتوا و برنامههاي آموزشي و درسي دانشگاهي مبتني بر آموزهها وارزشهاي ديني و هويت اسلامي ـ ايراني و انقلابي،
ـ تدوين و ارتقاء شاخصهاي کيفي،
ـ گسترش کرسيهاي نظريهپردازي، نقد و آزادانديشي، توسعه قطبهاي علمي، توليد علم بومي با تأکيد بر علوم انساني،
ـ استقرار نظام جامع نظارت و ارزيابي و رتبهبندي دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي و پژوهشي،
ـ ايجاد ظرفيت لازم براي افزايش درصد پذيرفتهشدگان دورههاي تحصيلات تکميلي آموزش عالي،
ـ برنامهريزي براي تأمين هيأت علمي مورد نياز دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي و پژوهشي،
ـ گسترش ارتباطات علمي با مراکز و نهادهاي آموزشي و تحقيقاتي معتبر بينالمللي،
ـ تدوين و اجراي طرح نيازسنجي آموزش عالي و پژوهشي،
ـ استقرار نظام يکپارچه پايش و ارزيابي علم و فناوري کشور،
ـ گسترش حمايتهاي هدفمند مادي و معنوي از نخبگان و نوآوران علمي و فناوري.
به منظور اجرايي کردن اهداف مندرج در سند چشمانداز، اهداف، راهبردها، سياستها و قانون برنامه پنجم، بسته اجرايي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري، شامل چهار بسته اجرايي فرعي ميباشد که عبارتند از:
۱ـ توسعه آموزش عالي
۲ـ توسعه پژوهش و فناوري
۳ـ توسعه فرهنگي
۴ـ ارزيابي و تضمين کيفيت دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي و پژوهشي
برنامههاي عملياتي ذيل هريک از بستههاي اجرايي فرعي در جداول پيوست آمده است.