تاريخ: 26/3/92 شماره: 544/92/7 شماره پرونده: 308-1/29-92
سوال
انباري به عنوان عين مستاجره با حاكميت قانوني سال 56 اجاره داده شده كه پس از مدتي انباري به علت برف سنگين تخريب و كلا از بين مي رود با توجه به اينكه:
اول: به انباري سرقفلي تعلق نمي گيرد دوم مطابق ماده 496 عقد اجاره به واسطه تلف شدن عين مستاجره از تاريخ تلف باطل مي شود سوال اين است كه آيا مالك مي تواند به استناد ماده مرقوم دعوي خلع يد يا تخليه به طرفيت مستاجر اقامه نمايد با طرح اين دعوي حكم دادگاه به دليل تلف و از بين رفتن تمام انباري چه خواهد بود؟
دوم: با توجه به ماده مرقوم آيا مالك مي تواند پس ازتامين دليل مبني بر تلف شدن عين مستاجره آن محل را تملك نمايد و راسا بناي ديگري براي خودش احداث نمايد بدون اينكه مستاجر درآن حق داشته باشد ؟ اصلا مستاجربا توجه به تلف شدن عين مستاجره حق و حقوقي نسبت به عين مستاجره تلف شده دارد يا خير؟
سوم: اگرعين همين سوال نسبت به مغازهاي كه داراي سرقفلي است بوده و بر اثر برف سنگيني كلاتلف شده به نحوي كه آثاري از آن باقي نمانده باشد چه خواهد بود دراين حالت آيا در قبال خلع يد يا تخليه به مستاجر سرقفل تعلق مي گيرد يا خير؟ و اصلا مي توان دعوي تخليه يا خلع يد مطرح كرد؟ با توجه به اينكه اصلاعيني وجود ندارد و در اين حالت به مستاجرحق سرقفلي يا كسب پيشه تعلق مي گيرد؟.
پاسخ
در فرضي که انباري مورد اجاره مشمول قانون موجر و مستاجر سال 56 به علت برف سنگين کلاً تخريب و تلف گرديده و از بين رفته چون مقصود و موضوع عقد اجاره في ما بين همانا استفاده از محل به عنوان تجارت و کسب و پيشه بوده و عملاً استفاده از محل براي کسب و پيشه منتفي گشته و به تبع انتفاي مقصود و موضوع عقد اجاره عملاً اجاره هم منتفي شده است و در نتيجه امکان تصرف مجدد مستاجر در ملک جز از باب تراضي مجدد وجود ندارد. النهايه چنانچه تلف عين مستاجره ناشي از تقصير يا قصور خود مستاجر نبوده باشد. مستاجر ميتواند از باب ضرورت جبران خسارت، حق کسب و پيشه و تجارت يا سرقفلي خود را از مقصر حادثه مطالبه کند ضمن آنکه در صورت تقصير موجر حکم قضيه متفاوت است.