حسن باديني ؛ خسرو مومني
چکيده
از جمله مباحثي که پيرامون قاعدۀ «لاضرر» همواره بحثبرانگيز بوده و اشکالات متعدّدي بر آن گرفته شده، بحث از جنبۀ اثباتي آن است. نه تنها مستشکلين که محقّقاني هم که در مقام پاسخ به اشکالات وارد بر جنبۀ اثباتي اين قاعده برآمدهاند، با اين پيشفرض وارد بحث شدهاند که مستند قاعدۀ لاضرر «حديث» لاضرر در جريان اختلاف سمره بن جندب با مرد انصاري است. اين پيشفرض سبب اصلي ورود اشکالات مزبور بر جنبۀ اثباتي قاعدۀ لاضرر و دشواري در پاسخگويي به آنها بوده است. نگارنده برخلاف اين سنّت معهود، براي نخستين بار با تکيه بر دليل «عقل» و «بناي قطعي عقلا» به عنوان مستندات اصلي قاعدۀ لاضرر و با اعتقاد به اينکه ساير ادلّۀ لفظي از جمله «حديث» لاضرر ارشاد به حکم عقل و يا امضاي بناي عقلا هستند به اثبات جريان قاعدۀ لاضرر در احکام عدمي و پاسخ به اشکالات وارد بر آن پرداخته است.
کليدواژگان: قاعدۀ لاضرر؛ جنبۀ اثباتي قاعدۀ لاضرر؛ احکام عدمي؛ حکم عقل؛ بناي عقلا