نظريه شماره 1318/92/7 تاريخ7/7/92
سؤال:
نظر به اينكه درموارد متعددي پروندههاي قتل عمدي با عنايت به تحقيقات معموله و عدم شناسايي قاتل همچنان مفتوح بوده و ساليان متمادي به نتيجه مطلوب نرسيده و نمي رسد و ازطرفي مطابق ماده 487 قانون مجازات اسلامي مصوب1392 كه اشعار ميدارد درمواردي كه درپروندههاي قتل عمدي قاتل شناسايي نمي گردد و ميبايست ديه مقتول ازبيتالمال پرداخت گردد لكن درماده مذكورمدت زماني كه ميبايست پس از شروع به تعقيب منقضي گردد تا مطابق ماده موصوف حكم به پرداخت ديه صادر گردد قيد نگرديده لذا مستدعي است در اين خصوص مدت زمان سپري شده از زمان وقوع قتل اظهارنظر را معمول ونتيجه را با قيد فوريت اين شعبه امر به ابلاغ فرماييد.
نظريه اداره کل حقوقي قوه قضائيه
ماده 487قانون مجازات اسلامي مصوب 1392عملاً جانشين ماده 255قانون مجازات اسلامي مصوب 1370مي باشد. بنابراين درفرض سؤال چنانچه تحقيقات معموله به حد کفايت انجام پذيرفته ولي به هيچ وجه موجبات شناسائي متهم يا متهمين فراهم نشود، دراين صورت با ملاک ماده 487واين که خون مسلماني نبايد هدر شود، ميتوان حکم به پرداخت ديه از بيت المال صادر کرد وآن به نحوي است که قاضي تحقيق اعم از داديار ويا بازپرس نهايت اقدامات لازم را مبذول وبا دستورات مؤکد و تحقيقات مفصّل به ضابطين نتوانسته باشند قاتل يا قاتلين را شناسائي نمايند وعرفاً هر آنچه لازم بوده را انجام داده باشند که درچنين حالتي با درخواست اولياء دم به پرداخت ديه از بيت المال، پرونده را بدون صدور قرار مجرميت وکيفرخواست به دادگاه جزائي ارسال ودادگاه نيز حکم به صدور ديه از بيت المال را صادر خواهد کرد.