1 طاهر علی محمدی* ؛ 2 خالد نبی نیا
1استادیار گروه فقه و حقوق اسلامی دانشگاه ایلام: نویسنده مسؤول
2دانشجوی دکتری فقه و حقوق اسلامی دانشگاه تهران
چکیده
کفائت در نکاح، مماثلت، همشأنی و همتایی زوجین در برخی امور است. در مورد مصادیق و معیارهای کفائت در نکاح، میان فقهای امامیه و نیز اهل سنت اختلاف نظر وجود دارد. مشهور فقهای امامیه، ملاک کفائت و همشأنی زن و مرد را اسلام و ایمان به معنای اعتقاد به امامت ائمه دوازدهگانه علیهمالسلام میدانند؛ چنانکه از دیدگاه گروهی دیگر، تنها اسلام به معنای عام آن، شرط کفائت است. برخی هم آن را عبارت از اسلام، ایمان و توان پرداخت نفقه دانستهاند. اما اکثر فقهای عامه، علاوه بر تساوی زوجین در اسلام، نسب، حریّت و حرفه، تساوی زن و مرد از حیث سلامت و عیوب مجوز فسخ نکاح را از معیارهای کفائت تلقی کردهاند.
مقاله حاضر در صدد پاسخگویی به این سؤال است که حقیقتاً چه اموری میتوانند مصادیق کفائت در نکاح در دین مقدس اسلام باشند؟ با بیان دیدگاهها و ادله فقهای امامیه و اهل سنت و نقد آنها این نتیجه بدست میآید که غیر از «اسلام» به معنای عام آن، هیچ معیار دیگری در کفائت شرط نیست. اموری مثل نسب، حریت و شغل، از دیدگاه مذاهب چهارگانه شرط لزومند نه شرط صحت نکاح، و از دیدگاه فقهای امامیه، نه شرط لزومند و نه شرط صحت.
کلیدواژگان: کفائت زوجین؛ شرط صحت نکاح؛ شرط لزوم؛ همشأنی؛ اسلام؛ ایمان