1 سؤال :
الف. آیا ربودن منافع سرقت است و مشمول مجازات میگردد؟ مثلاً فردی اتومبیل اجارهای را در حرز قرار دهد و دیگری آن را برباید، اگر مالک اتومبیل شکایت نکند، آیا مستأجر حق شکایت و مطالبه مال مسروقه را دارد؟ (به جهت اینکه منافع متعلق به او به سرقت رفته است).
ب. آیا ربودن حق، سرقت محسوب میگردد و مشمول مجازات میگردد؟ مثلاً فرد “الف” از فرد “ب” تلفن همراهی اجاره میکند تا در یک ماه از آن استفاده کند و قیمت اجاره، ده هزار تومان است. فرد “ج” این فایده را از فرد “الف” برباید بدون قصد سرقت عین (تلفن همراه) و فرد “ج” خواسته یک ماه از آن استفاده کند و پس از یک ماه آن را به صاحبش برگرداند. آیا این عمل فرد “ج” ، سرقت حق مستأجر به حساب نمیآید؟ و آیا مجازات ندارد؟[1]
? پاسخ:
آیتالله محمد تقی بهجت:
اگر مالک عین، شکایت و مطالبه نکند ظاهر این است که سارق ضامن منافع است، ولی نه از آن جهت که سارق منافع است بلکه چون منع از انتفاع کرده است و مورد حد نیست به جهت عدم ملکیت عین برای مسروق منه. واللهالعالم.
آیتالله سید علی سیستانی:
ب. اگر فقط بدون اجازه استفاده کرده و گوشی را سرقت نموده، سرقت محسوب نمیشود، گرچه ضامن قیمت آن مانع میشود.
آیتالله لطفالله صافی گلپایگانی:
الف و ب. در صورتی که مالک سارق را قبل از مراجعه به حاکم عفو کند و از او شاکی نباشد، حد قطع اجرا نمیشود؛ ولی سارق مرتکب خلاف شرع شده و حاکم شرع جامع الشرایط می تواند او را تعزیر نماید. البته در مورد “الف” سارق ضامن اجرهالمثل منافع مدت اجاره برای مستأجر است. البته اگر مدت اجاره تمام نشده باشد مستأجر حق دارد عین مستأجره را به شکایت و غیره جهت استفاده از منافع آن در مدت باقیمانده پس بگیرد. واللهالعالم.
آیتالله ناصر مکارم شیرازی:
الف و ب. سرقت منافع و حق، مشمول احکام سرقت اموال نیست؛ ولی تعزیر دارد.
آیتالله سید عبدالکریم موسوی اردبیلی:
در فرض سؤال، اگر منفعت عین نباشد، مستأجر نمیتواند به عنوان سرقت شکایت کند؛ ولی
میتواند به جهت ممانعت از استیفای منافع توسط غاصب از او شکایت کند.
آیتالله حسین نوری همدانی:
الف. اگر مدت اجاره باقی باشد حق شکایت و مطالبه مال مسروقه را دارد.
ب. در فرض سؤال، سرقت محسوب نمیشود، ولی کسی که این عمل را انجام داده ضامن منفعت عین مستأجر میباشد.