1 سؤال
زنی به استناد یک برگ ورقه عادی نکاح نامه که به وسیله امام جماعت مسجد تنظیم و صیغه عقد نیز جاری گردیده و در آن نوع عقد، دایم و مهریه، یک صد سکه تمام بهار آزادی تعیین گردیده است مدعی وقوع نکاح دایم بین خود و مرد مورد نظر است. مرد در جلسه دادگاه ضمن تکذیب ادعای زن، امضای ذیل سند منتسب به خود را منکر و اظهار نموده، قبلاً با او ازدواج موقت نموده که مدت آن قبل از تاریخ مندرج در سند ازدواج عادی منقضی گردیده است. از طرفی زن، مجری صیغه نکاح را به عنوان شاهد در دادگاه حاضر و نامبرده به وقوع نکاح دایم به شرح منعکس در سند ازدواج عادی شهادت داده است. مستدعی است بفرمایید:
الف. با توجه به اقرار مرد به ازدواج منقطع با زن و ادعای زن به وقوع ازدواج دایم از ابتدای امر، آیا لازم است صحت و اصالت سند عادی نکاحنامه بررسی شود و آیا در صورتی که کارشناس رسمی دادگستری، صحت و اصالت سند عادی مزبور و انتساب امضای ذیل آن به مرد را محرز بداند قاضی می تواند بر اساس آن، حکم به وقوع عقد نکاح دایم نماید؟
ب. با توجه به معرفی مجری صیغه نکاح به عنوان شاهد، آیا خواهان میتواند با ضمیمه کردن سوگند به آن، ادعای خود را به اثبات برساند؟
? پاسخ:
آیت الله العظمی محمد تقی بهجت
الف. اگر برای قاضی محرز شود، می تواند به علم خودش حکم کند.
ب. مشکل است و احتیاط کنند در اثبات. (1/11/1384)
آیت الله العظمی لطف الله صافی گلپایگانی
در فرض سؤال زوجه نسبت به ادعای دوام عقد مدعی محسوب است و مجرد نوشته یا یک شاهد و قسم شرعاً مثبت آن نیست و زوج می تواند با قسم آن را نفی کند، بلی چنانچه قاضی
جامع الشرایط از قرائن علم به وقوع عقد دائم داشته باشد می تواند طبق علم خود حکم کند والله العالم. (17 رجب المرجب 1426 هـ . ق)
آیت الله العظمی میرزا جواد تبریزی(ره)
اقرار به نکاح موقت اثری ندارد. چنانچه برای قاضی شرعی، علم قطعی حاصل شود از طریق گفته امام جماعت مورد اعتماد و مجری صیغه عقد دائم و سایر قرائن و شهادت شاهد واحد در این صورت بر طبق علم قطعی حکم میکند و در صورت عدم حصول علم، نکاح به شهادت عدل واحد و یمین مدعی ثابت نمیشود، و فصل خصومت نیاز به استحلاف مدعی و یمین منکر دارد و در صورت نکول دعوی موقوف می شود و ردّ یمین در غیر اموال (مثل نکاح) اشکال دارد والله العالم. (6/6/1384)
آیت الله العظمی محمد فاضل لنکرانی
الف. سند عادی ازدواج بلکه سند محضری آن از لحاظ شرعی فی حد نفسه حجیت ندارد، مگر این که از جهتی موجب علم قاضی شده و حتی اثبات صحت امضا دلیل بر ازدواج دائم نمیباشد.
ب. اگر دعوا بر سر اصل ازدواج باشد و بر سر مطالبه مهریه و نفقه نباشد با شاهد و سوگند ثابت نمی شود؛ در دعوای بین نکاح دائم و منقطع کسی که مدعی انقطاع است باید بینه اقامه کند والّا قول مدعی دوام با قسم ثابت میشود. (15/6/1384)
آیت الله سید عبدالکریم موسوی اردبیلی
الف. اگر از مجموع شواهد و قرائن برای قاضی اطمینان حاصل شود میتواند حکم به وقوع عقد نکاح دائم بنماید.
ب. به طریق فوق ادعا ثابت نمیشود. (2/7/1384)
آیت الله العظمی حسین نوری همدانی
الف. معمولاً در چنین مواردی برای قاضی علم حاصل میشود، و اگر برای وی علم حاصل شد، باید بر اساس آن حکم نماید.
ب. خیر، نمیتواند. (26/6/1384)