1 سؤال
ب. شخص الف ضامن كاري است كه انجام داده است هر چند اصل كار به نیت خوبي انجام شده است.
ج. آن شخص ضامن است. (8/8/1386)
? پاسخ:
آيتالله العظمي سيدعبدالكريم موسوي اردبيلي
الف. در مفروض سؤال، كسي كه قصد احسان داشته ولی در واقع خطا كرده، چنانچه عابر از خطر مطلع نبوده و سقوط مستند به شخص حفار باشد، او ضامن است.
ب و ج. كسي كه قصد احسان داشته، ولی موجب جرح ديگري شده ضامن است. (12/12/1386)
ضـمان مالك درصورت حفر چاه در ملك خود به قصد افتادن ديگران در آن
1 سؤال
كودكان براي بازي، سنگي را در كوچه به عنوان دروازه فوتبال قرار دادهاند و پس از بازي، آن را در همان حالت رها كرده و ميروند، زيد كه ملكش در كنار كوچه بوده و ديوار و حصاري ندارد چاهي را در كنار سنگ و در ملك خودش حفر ميكند به قصد اينكه نابينا يا عابر خاصي كه معمولاً از آنجا ميگذرد، به سنگ برخورد كرده و در چاهي كه در ملك اوست سقوط كند، يا مالك با توجه به اينكه اگر در ملك خود چاه بكند احتمال برخورد نابينا يا عابر با سنگ و سقوط او در چاه زياد است، اقدام به حفر چاه مينمايد، حال مستدعي است بفرماييد: با توجه به اينكه كودكان مصداق اضرار به طريق و عمل مالك مصداق الناس مسلطون علياموالهم ميباشد، ضامن ديه نابينا يا عابر چه كسي است؟[1]
? پاسخ:
آيتالله العظمي محمدتقي بهجت
ضامن ديه، مالك آن ملك است كه حفر چاه كرده و روي چاه را هم نپوشانده يا علامتي نگذاشته كه عابر در آنجا سقوط نكند. (2/12/186)
آيتالله العظمي لطفالله صافي گلپايگاني
در فرض اول كه مالك به قصد سقوط اشخاص در چاه با برخورد به سنگ اقدام به حفره چاه نموده و شخص سقوط كرده و فوت نموده قتل عمدي محسوب ميشود و حكمش قصاص است و در فرض دوم شبه عمد و ديه دارد و ديهاش به عهدة مالك است و مالك در چنين فرضهايي اين نوع تسلط ندارد و بچهها كه قصد اضرار نداشتهاند اثري در حكم مسأله ندارند. والله العام. 12 شوال المكرم 1428 هـ . ق
آيتالله العظمي ناصر مكارم شيرازي
درصورتي كه ملك محصور نباشد و چاه نزديك به جاده حفر شده باشد و علامت هشدار
دهندهاي نگذاشته باشد صاحب ملك ضامن است و كساني كه سنگ را گذاشتهاند نيز در ضمان شريكند. 2/8/1386
آيتالله العظمي سيدعبدالكريم موسوي اردبيلي
بعيد نيست كسي كه چاه كنده و يا احتمال زياد ميداده كه كس معين يا غير معين بيافتد ضامن باشد. (2/12/1386)
آيتالله الظعمي حسين نوري همداني
در فرض سؤال كه چاه در ملك خودش حفر كرده و در مسير راه نبوده ضامن نيست گرچه چنين كاري با اين قصد مذموم است. (16/8/186)
حكم قصاص و ديه درصورت ادعاي ولی دم بر قاتل بودن يك نفر و وجود لوث بر اشتراك در قتل ولی دم ادعا نموده است كه زيد به تنهايي قاتل است ولكن لوث بر اشتراك زيد يا دو نفر ديگر در انجام قتل وجود دارد و قسم خورندگان بر مشاركت هر سه نفر در انجام قتل، قسامه را جاري نمودهاند، بفرماييد:
الف. درصورتي كه ولی دم، تنها درخواست قصاص زيد را داشته باشد، آيا ولی دم بايد فاضل سهم دية زيد از جنایت را بپردازد يا پرداخت آن بر عهدة دو شريك ديگر است؟
ب. آيا ولی دم علاوه بر درخواست قصاص زيد، حق درخواست قصاص دو نفر ديگر با اخذ ديه از آنها را دارد يا خير؟[2]
آيتالله العظمي محمدتقي بهجت
به مقتضاي قسامه عمل شود، جاي قصاص نيست و ديه را سه نفر پرداخت كنند. (7/3/1387)
آيتالله العظمي ناصر مكارم شيرازي
درصورتي كه ولی دم تنها يك نفر را متهم ميكند نميتواند دو نفر ديگر را قصاص كند يا از
آنها ديه بگيرد براي قصاص كردن آن يك نفر بايد فاضل ديه را بپردازد. (14/9/1386)
آيتالله العظمي سيدعبدالكريم موسوي اردبيلي
در مفروض سؤال كه ولی دم ادعاي قتل انحصاري توسط «زيد» را دارد، ولی لوث بر اشتراك سه نفر است قسامه بر اشتراك، چيزي را ثابت نميكند، نه قتل انحصاري و نه قتل اشتراكي را. (7/3/1387)
آيتالله العظمي حسين نوري همداني
الف. در فرض سؤال كه لوث تحقق يافته، ولی دم بايد فاضل ديه را بدهد.
ب. درصورت ثبوت لوث، دربارة آنان ولی دم ميتواند آنان را قصاص نمايد و اگر متهمين راضي به دادن ديه شوند، ميتواند از آنان ديه بگيرد. (4/12/1386)