1 سؤال
مردی با مراجعه به دادگاه مدعی مالکیت اثاث البیتی است که در حال حاضر در اختیار و تحت ید زوجه اوست (که جدای از وی زندگی میکند) و برای اثبات ادعای خود دلیلی ندارد. لذا درخواست استحلاف زوجه را نموده است.
متقابلاً زن دعوای شوهرش را رد کرده و اظهار میدارد که این لوازم را با پول خود تهیه کرده است و از ادای سوگند نکول نموده و آن را به زوج رد نموده است و زوج هم قسم یاد کرده است؛ مستدعی است در این حال بفرمایید:
الف. آیا باید مطابق اماره ید و تصرف زوجه حکم صادر کرد یا مطابق یمین زوج؟
ب. اگر زوجه بپذیرد که اثاثیه مورد منازعه در زمان زندگی مشترک مورد استفاد زوجین بوده (و هر دو بر آن ید داشتهاند) آیا تصرف فعلی مشارالیها در این وسایل (مستقل از شوهرش) امارهای بر ملکیت او خواهد بود.
ج. مدعی و منکر در این مسأله کدامند و حکم چیست؟[1]
? پاسخ:
آیت الله العظمی محمد تقی بهجت
ظاهر قضیه مذکوره از حیث موازین قضا این است که زوج در اینجا مدعی است و زوجه منکر است و با نکول زوجه از یمین و ردّ یمین به زوج مدعی، ادعای زوج ثابت میشود و به نفع او حکم میشود با یمین او. (12/2/85)
آیت الله العظمی لطف الله صافی گلپایگانی
الف. در مورد سؤال با فرض این که زوجه قسم را رد کرده و زوج قسم خورده مطابق قسم زوج عمل میشود.
ب. در فرض سؤال که هر دو قبلاً به اموال ید داشتهاند تصرف فعلی مشارالیها نسبت به نصف اموال ید او اماره ملکیت است و نصف دیگر در صورت دعوای متصرف قبلی ید متصرف اماره نیست والله العالم.
ج. کسی که بر اموال ید دارد و متصرف است یا این که به اقرار متصرف فعلی قبلاً به عنوان مالک متصرف بوده منکر و غیر متصرف مدعی محسوب است، والله العالم. (14 شعبان 1426 هـ . ق)
آیت الله العظمی محمد فاضل لنکرانی
الف. اماریت ید بر مالکیت آنجا است که دلیلی بر خلاف آن نباشد. لذا با ردّ قسم زوجه و قسم زوج سخن زوج اثبات میشود و اموال مورد دعوا به زوج تعلق میگیرد.
ب. بلی.
ج. اگر اموال تحت تصرف زوجه است زوجه منکر محسوب میشود و زوج مدعی محسوب
میشود. (1/7/84)
آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی
الف. باید بر طبق قسم شوهر عمل شود و یمین مردوده مقدم است.
ب. در این صورت ید سابق مقدم خواهد بود.
ج. مدعی شوهر است و به همین دلیل یمین مردوده به نفع او خواهد بود. (6/7/84)
آیت الله سید عبدالکریم موسوی اردبیلی
الف و ج . اگر همانطور که در مقدمه سؤال آمده، مراحل استحلاف طی شده و زوج قسم خورده باشد به نفع او حکم میشود.
ج. در فرض اول، زوج مدعی است و در فرض دوم متداعیین میباشند. (30/7/84)
آیت الله العظمی حسین نوری همدانی
الف. در فرض سؤال، اگر قسم با حکم حاکم انجام گرفته، بر اساس یمین زوج حکم میشود.
ب. تصرف فعلی، اماره ملکیت است.
ج. در فرض سؤال، زوج مدعی و زوجه منکر است و حکم آن از جوابهای قبل روشن شد. (23/7/84)