1 سؤال
در دعاوی کیفری مشتمل بر امر مالی مانند سرقت تعزیری، کلاهبرداری و خیانت در امانت که در صورت اثبات جرم، علاوه بر حکم به استرداد مال، متهم به مجازات تعزیری نیز محکوم میشود، بفرمایید:
1. آیا میتوان با یک شاهد به همراه یک قسم موضوع دعوی را اثبات کرد؟ در صورت مثبت بودن پاسخ، آیا علاوه بر استرداد مال به مالباخته، مدعی علیه تعزیر میشود یا قسم در اثبات تعزیر و حکم به آن مؤثر نیست؟
2. چنانچه مدعی نتواند اقامه دلیل کند؛ آیا میتواند از مدعی علیه مطالبه قسم نماید؟ در صورت مثبت بودن پاسخ، چنانچه مدعی علیه از قسم خوردن خودداری کند، حکم چیست؟ آیا دعوی مختومه میشود یا قسم به مدعی رد میشود؟
3. با فرض رد شدن قسم به مدعی، آیا با قسم وی علاوه بر اثبات امر مالی و استرداد اموال،
میتوان مدعی علیه را به مجازات تعزیری محکوم نمود؟ یا این که این قسم در اثبات تعزیر تأثیر ندارد؟[1]
? پاسخ:
آیت الله العظمی محمد تقی بهجت
1ـ 3 . اگر در موردی شرعاً تعزیر ثابت باشد ثبوت جرم هم باید به نحو شرعی باشد و قسم از طرق آن نیست و احکام مدعی و منکر در مالیات جاری است. (20/3/1385)
آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی
1. تنها مسأله مالی را می توان با آن حل کرد ولی تعزیر با آن ثابت نمیشود.
2 . اگر مدعی نتواند اقامه دلیل کند حق دارد از مدعی علیه قسم بخواهد و اگر او قسم نخورد قسم به مدعی ارجاع می شود و با قسم خوردن او دعوا ثابت میشود.
3. از جواب بالا معلوم شد. همیشه موفق باشید. (12/11/1384)
آیت الله سید عبدالکریم موسوی اردبیلی
1. در موارد مذکور دعوای با یک شاهد و قسم مدعی ثابت می شود ولی تعزیر محل تأمل است.
2. مدعی می تواند مطالبه قسم از منکر بنماید ولی با نکول منکر ادعا ثابت نمیشود و مختومه نیز نمیگردد بلکه دعوا متوقف میشود البته اگر منکر قسم را به مدعی برگرداند و او قسم بخورد دعوا ثابت میشود و تعزیر اشکال ندارد.(11/3/1385)
آیت الله العظمی حسین نوری همدانی
1. امور مالی و چیزهایی که بازگشت آن به مسائل مالی است مانند جنایتی که موجب دیه
میشود، به یک شاهد و قسم مدعی اثبات میگردد ولی قسم برای اثبات تعزیر مؤثر نمیباشد.
2. بلی، می تواند از وی مطالبه قسم نماید و چنانچه مدعی علیه از قسم خوردن خودداری نماید، حاکم قسم را به مدعی برمیگرداند، اگر او قسم خورد ادعای وی اثبات میگردد و اگر قسم نخورد ادعا ساقط می شود.
3.با قسم خوردن مدعی، تعزیراثبات نمیگردد.(1/12/1384)