1 سؤال
در عقد بیعی که شرط شده: درصورت تأخیر در پرداخت هریک از اقساط ثمن معامله، بیع خود به
خود منفسخ بوده و ملک به تملک بایع در آمده و مشتری ملزم به ردّ مبیع است؛ بفرمایید:
الف . آیا شرط فوق صحیح و منشأ اثر است؟
ب . در صورت صحت شرط، آیا به محض تحقق شرط، انفساخ ایجاد میشود و یا حصول آن منوط به انشاء یا اعلام فسخ از ناحیه مشروط له است؟
ج . در صورت صحت و تحقق شرط، آیا عقد از زمان وقوع آن منحل میشود یا از لحظه حصول انفساخ؟
د . در این صورت حکم منافع و نمائات حاصله چیست؟
هـ . بر فرض فساد چنین شرطی، آیا تأثیری در صحت عقد دارد؟[1]
? پاسخ:
آیت الله العظمی محمد تقی بهجت
الف. بله، ظاهراً صحیح است.
ب. اولی است چون شرط فعل نیست و شرط نتیجه است.
ج. دومی است.
د. منافع و نمائات حاصله تا قبل از زمان انفساخ برای مشتری است.
هـ . معلوم شد.(12/2/85)
آیت الله العظمی لطف الله صافی گلپایگانی
شرط مذکور صحیح نیست و فاسد است ولی موجب فساد عقد نمیشود والله العالم. (14 شعبان المعظم 1426 هـ . ق)
آیت الله العظمی محمد فاضل لنکرانی
الف. شرط به معنای جعل خیار برای بایع صحیح است نه منفسخ شدن خود به خود بیع.
چون معامله از این طریق خود به خود منفسخ نمیشود و برای انفساخ طرق معین دیگری وجود دارد، بلکه بایع می تواند معامله را فسخ کند و با فسخ بایع معامله فسخ میشود.
ب. به پاسخ قبلی مراجعه شود .
ج. با توجه به پاسخ اول پس از اعمال خیار فسخ، معامله منحل میشود.
د. نمائات ملک مشتری است.
هـ . خیر. (1/7/84)
آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی
الف. آری شرط نتیجه در این گونه موارد صحیح است.
ب. آری فسخ حاصل میشود ولی بهتر آن است که صیغه فسخ را نیز بخوانند.
ج. از لحظه انفساخ منحل میشود نه از لحظه وقوع عقد.
د.نمائات از زمان انفساخ به بعد به مالک میرسد.
هـ . شرط فاسد موجب فساد عقد نمیشود. (6/7/84)
آیت الله سید عبدالکریم موسوی اردبیلی
الف. صحت چنین شرطی محل تأمل است.
ب. مفاد این شرط، فسخ خود به خودی است
و بر فرض صحت، وقوع آن احتیاج به انشاء بعدی یا اعلام ندارد.
ج. از زمان حصول شرط و تأخیر، عقد منفسخ میشود.
د. منافع منفصله، قبل از زمان انفساخ، مربوط به مشتری است.(4/7/84)
آیت الله العظمی حسین نوری همدانی
الف. بلی، در فرض سؤال، صحیح و منشأ اثر است.
ب.در فرض مذکورخود به خود منفسخ میشود.
ج. از لحظه انفساخ.
د. از جواب قبل روشن شد.
هـ. از جوابهای قبل روشن شد. (23/7/84)