1 سؤال
حاکم دادگاه بر اساس درخواست زوجه و به لحاظ عسر و حرج وی و با عنایت به استنکاف شوهر از طلاق قصد و صدور حکم طلاق دارد، بفرمایید:
1- چنانچه زوج بذل از طرف زوجه را قبول ننماید، آیا حاکم می تواند مالی را که زوجه بذل
میکند به هر مقداری که باشد ولو بسیار اندک قبول نماید؟
2- آیا زوجه میتواند نفقه ایام گذشته خود را به عنوان مال مورد بذل، تعیین نماید؟
3- آیا زوجه میتواند نفقه ایام عده را به عنوان بذل تعیین کند؟ (در صورتی که در چنین طلاق که بائن است زوجه مستحق نفقه ایام عده باشد.)
4- آیا زوجه می تواند ضمن مطالبه مهریه مالی کمتر از مهریه را برای بذل تعیین کند.
5- چنانچه زوجه از بذل خودداری کند، آیا حاکم دادگاه وظیفه دارد حکم به طلاق دهد؟ در صورت مثبت بودن پاسخ، آیا نوع طلاق بائن است یا رجعی؟[1]
? پاسخ:
آیت الله سید علی سیستانی
1- نمی تواند مگر زن وکیل در طلاق باشد که خود زن به نحوی که وکالت دارد عمل نماید.
2- مانعی ندارد.
3- مانعی ندارد.
4- اشکال ندارد.
5- اگر مورد طلاق حاکم باشد نیاز به بذل نیست.
آیت الله ناصر مکارم شیرازی
1- مانعی ندارد، ولی به مقداری که در عرف و عادت معمول است باید باشد.
2- اشکالی ندارد به شرطی که در بالا گفته شد.
3- در عده طلاق خلع زوجه حق نفقه ندارد .
4- در صورتی که خلاف عرف و عادت نباشد مانعی ندارد.
5- احتیاط واجب آن است که طلاق خلعی داده شود با در نظر گرفتن بذل متعارف.
آیت الله سید عبدالکریم موسوی اردبیلی
اگر زوج بذل را نپذیرد حاکم شرع میتواند از طرف زوج قبول کند و طلاق خلعی دهد یا به دیگری اجازه دهد که بذل را از طرف زوج قبول کند و طلاق دهد نسبت به تعیین مقدار بذل بعید نیست حاکم شرع بتواند در صورت عدم توافق زوجین و پیشنهاد اجحاف گونه یکی از آنها بر حسب مصلحت و توانایی زن و سایر خصوصیات مردها مقدار آن تعیین کند و اگر زن حاضر به بذل آن مقدار نباشد ظاهراً طلاق جایز نیست، چرا که زن میتواند با بذل مقدار تعیین شده مقدور خودش را از مشقت شدید و حرج نکاح خلاص کند ولی خودش از راه چاره استفاده نمیکند. لذا مجوز طلاق حاکم از باب عسر و حرج ثابت نیست.
آیت الله حسین نوری همدانی
1- در فرض عسر و حرج، بلی می تواند.
2- بلی می تواند.
3- در موردی که استحقاق نفقه ایام عده را دارد می تواند.
4- در صورتی که زوج موافقت نماید با کمتر از مهریه اشکال ندارد.
5- در فرض سؤال، در صورت عسر و حرج حاکم شرع می تواند او را طلاق دهد و نوع طلاق رجعی است.