پـدیـدآورنده
(رشید عنایت تبار سماکوشی)
پایان نامه: کارشناسی ارشد حقوق کیفری و جرم شناسی
دانشگاه: تربیت مدرس – 1377
چکیده
تا قبل از تصویب قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) سال 1375، مقررات روشنی در خصوص توهین به مقدسات مذهبی و توهین به رهبری به عنوان بالاترین مقام سیاسی و مذهبی کشور وجود نداشت. حال آن که این موضوع از اهمیت و ارزش خاصی برخوردار است. به استناد موردی که توهین به وسیله نشریه ها و مطبوعات انجام میشود که مطابق قوانین مطبوعاتی مجازات میشد، در سایر موارد این خلاء قانونی محسوس بود. با تصویب قانون تعزیرات در سال 1375، این مشکل تا حد زیادی رفع گردید، اما این قانون دارای نارساییهای فراوان است، از جمله این که مفهوم مقدسات مذهبی و مصادیق آن به طور دقیق بیان نشده است یا توهین به مراجع عظام تقلید جرم انگاری نشده و نیز بین قانون مطبوعات و قانون تعزیرات در این خصوص ناهماهنگی وجود دارد.
رسالت تحقیق حاضر، تعریف و تبیین جرم توهین به مقدسات مذهبی است و بررسی تعاریف لغوی و اصطلاحی، سوابق تاریخی امر، تشریح ارکان تشکیل دهنده جرم و نیز بررسی این جرم در متون فقهی، از جمله مسایل و مباحث این تحقیق است.
×نتیجه
1- توهین به مقدسات مذهبی یکی از جرایم مشدد به اعتبار شخصیت و مرتبه موضوع جرم است.
2- رکن قانونی توهین به مقدسات مذهبی، مواد 513 و 514 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب 1375 و مواد 27 و 26 قانون مطبوعات سال 1364 است.
3- موضوع جرم توهین به مقدسات مذهبی عبارت است از: مقدسات اسلام، انبیای عظام، ائمه معصومین (ع)، حضرت صدیقه طاهره، حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری.
4- عمل مرتکب در توهین به مقدسات مذهبی، به صورت فعل مثبت مادی و معنوی است و هیچ ویژگی خاصی در قانون شرط نشده است و صرفاً باید عمل وهنآوری باشد. موهون طرف جرم لازم نیست و این جرم از جرایم مطلق است. در توهین به مقدسات مذهبی با توجه به قانون تعزیرات، وسیله خاصی جهت تحقق جرم شرط نیست، لیکن در توهین به مقدسات مذهبی مندرج در قانون مطبوعات، وسیله در تحقق جرم، شرط است.
5- توهین به مقدسات مذهبی از جرایم عمدی است و نیازمند سوءنیت عام و خاص یعنی قصد فعل و قصد نتیجه است. سوءنیت عام آن، قصد انجام رفتار مجرمانه وهنآور است و سوءنیت خاص، قصد حصول نتیجه مجرمانه یعنی استخفاف و ضرر حیثیتی به طرف جرم میباشد. علم به موضوع جرم، برای مرتکب ضروری است و جهل به حکم، رفع مسئولیت نمیکند. انگیزه در تحقق جرم و تخفیف مجازات بیتأثیر است.
6- با توجه به عنوان فصل دوم قانون تعزیرات مصوب 1375، قانون توهین به مقدسات مذهبی علاوه بر ماده 513 این قانون، ماده 514 نیز است که موضوع آن توهین به حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری است.
7- توهین به مقدسات مذهبی موضوع ماده 513 قانون مجازات اسلامی، مشمول حکم
سأبالنبی باشد، مجازات اعدام را در پی دارد و در غیر سأبالنبی، مرتکب به یک تا پنج سال حبس محکوم میگردد و مجازات توهین به حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری از شش ماه تا دو سال حبس است. طبق ماده 26 قانون مطبوعات سال 1364، مجازات توهین به دین اسلام و مقدسات آن، در صورت شمول به عنوان ارتداد، مجازات ارتداد را دارد و در غیر آن براساس قانون تعزیرات رفتار میشود.
8- توهین، به ساده و مشدد تقسیم میشود. در توهین مشدد، قانونگذار مجازات جرم توهین را به اعتبار شخصیت و مقام طرف توهین یا وسیله جرم و یا نحوه عمل مرتکب تشدید کرده است.
9- ماده 5 قانون تشکیل دادگاههای عمومی و انقلاب رسیدگی به جرم توهین به مقدسات مذهبی موضوع ماده 513 قانون مجازات اسلامی، در صلاحیت دادگاه انقلاب است. در سایر موارد رسیدگی به جرم توهین به مقدسات در صلاحیت دادگاه عمومی است و در همه موارد، رسیدگی دادگاه باید به صورت علنی با حضور هیأت منصفه صورت گیرد.
10- وفق ماده 727 قانون مجازات اسلامی جرم توهین به مقدسات مذهبی از جرایم غیرقابل گذشت است. دادگاه میتواند در مواردی که مجازات جرم توهین به مقدسات مذهبی از نوع تعریزی است، طبق ماده 22 قانون مجازات اسلامی در مجازات تخفیف دهد یا آن را به مجازات مناسبتر تبدیل کند درصورت گذشت مقام معظم رهبری نیز، دادگاه میتواند بعد از صدور حکم قطعی، برابر ماده 25 قانون اصلاح پارهای از قوانین دادگستری، مجازات تعریزی را تخفیف دهد یا تبدیل به مجازات از نوع دیگری کند.