حسن پیرنیا
نویسنده، سیاستمدار، دولتمرد و حقوقدان
میرزاحسنخان مشیرالدوله از معاریف رجال پس از مشروطه به حساب میآید چنانکه گفته اند بعد از استقرار مشروطه در ایران سه شخصیت ممتاز پدید آمدند که با حسن قبول مردم مواجه شدند یکی مستوفیالممالک دیگری سیدحسن مدرس و سومی همین مشیرالدوله بود.
میرزاحسنخان که فرزند صدراعظم میرزانصرالهخان مشیرالدوله بزرگ بود و خود بارها به وزارت رسید در سال ۱۲۵۴ در تبریز به دنیا آمد و در سال ۱۳۱۴ در تهران درگذشت و در مقبره خانوادگی خود در امامزاده صالح تجریش آرام گرفت. شهرت و معروفیت این مرد به درجهای است که نیاز به ترجمه احوال ندارد، او مؤسس مدارس عالی قضایی و سیاسی بوده است. هسته پیدایش دانشکده حقوق که باعث تربیت حقوقدانان نامدار و قضات کمنظیر بوده است با مساعی همین مشیرالدوله به بار نشسته است، او نویسنده قانون اصول محاکمات حقوقی است، او در وزارت عدلیه که در کابینههای مختلف آن را بر عهده میداشته است خدمات ارجمندی را به تشکیلات عدلیه کرده است اما چیزی که نام او را به جرگه حقوقدانان اهل قلم کشانده است اثر پر اوج و تألیف کرامند دوره تاریخ ایران باستان است که با قبول صاحبان نظر همراه است و هنوز تألیفی در این عرصه به پایه آن کار سترگ نرسیده است و این قولی است که کسانی همچون محیط طباطبایی، عبدالحسین زرین کوب و سعید نفیسی در آن اتفاق دارند.
مشیرالدوله با این که ۲۵ بار وزیر و ۴ بار نخست وزیر شده بود در نظر حقوقدانان از آن جهت جلوه کرده است که داور در کابینه او و به خواست او و با همراهی او عدلیه نوین را پی ریخت.