شش فاکتور حکمرانی خوب دولتها
ذینفعان بازدارنده سد اصلاح بانکها
استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان با برشمردن شفافیت، مسؤولیتپذیری، پاسخگویی و قانون مداری، قانون پذیری و عدالت بهعنوان فاکتورهای حکمرانی خوب دولتها گفت: ذینفعان بازدارنده سد اصلاح بانکها است.
محسن رنانی در نشست دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی گفت: در حوزه آب، رکود و فساد مسائل اساسی در ایران وجود دارد که یکی از این موضوعات مرتبط با آن را اگر بهصورت پایلوت موردبررسی قرار دهیم، میتوان دریافت که آیا نظام سیاسی ایران هنوز قدرت برخورد دارد یا اینکه این قدرت کاهشیافته است. البته در حوزه آب و فساد، مسأله بسیار فراگیر و پیچیده بوده و دشواریهای بسیاری دارد که البته سیاست پذیر هستند، اما الزاماً مدیریت پذیر نیستند. استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان افزود: حوزه آب و فساد حوزههایی هستند که البته فراگیری گسترده، عمیق و پیچیدهای دارند؛ بنابراین باید فرآیندهای تدریجی برای آنها طراحی شود تا در یک افق میانمدت یا بلندمدت به اهداف اصلاحاتی آنها برسیم. این در شرایطی است که اگر عزم ملی برای فساد به وجود آید و بر اساس آن، مبارزه بافساد طراحی شود، ظرف ده سال میتوان کشور را از بحران فساد نجات داد، نه اینکه از فساد بهصورت کامل عبور کرد.
وی تصریح کرد: در حوزه آب، پیامدهای اجتماعی و سیاسی گستردهای وجود دارد که هیچ دولتی جرئت ورود به آن را ندارد، بنابراین عزم ملی در حوزه کلان و البته سیاست باید به وجود آید که زمانبر هم هست؛ اما در حوزههای مدیریت پذیری همچون صندوقهای بازنشستگی اگر کار را بهصورت پایلوت پیشبریم، میتوان پویایی و ارزیابی دقیقی از توانمندی نظام سیاسی کشور داشته باشیم.
به گفته رنانی، نظام بانکی به علت وجود گروههای ذینفع قدرتمند، بهسختی اصلاحات را قبول میکنند و حتی ممکن است مانع از انجام اصلاحات بنیادین شوند، ضمن اینکه به ثمر رساندن این کار نیازمند انجام تحولات زیربنایی در نظام سیاسی است که هماکنون زمینه آن در کشور وجود ندارد. ولی بیمههای تأمین اجتماعی علیرغم پیچیدگیهای فنی و مدیریتی و اقتصادی، اما حوزهای است که به دلیل اینکه ذینفعان آن طالب اصلاحات هستند، بنابراین توان به شکست کشاندن تصمیمات را ندارند؛ درحالیکه در حوزه بانک اینگونه نیست.
وی اظهار داشت: یکی از نزدیکترین و عمدهترین حوزههایی که اگر نظام سیاسی بخواهد خود را جراحی کند، توان آن را خواهد داشت در همین حوزههای تأمین اجتماعی است که ذینفعان آن در مقابل اصلاحات مقاومت نمیکنند. این در شرایطی است که باید حکومتها را به سمت حکمرانی خوب و مطلوب بریم و نوع کارایی از عدالت را درون آن پدیدآوریم. ضمن اینکه اگر به سمت حکمرانی خوب حرکت کنیم مسائل ذیل آنهم حل میشود.
این اقتصاددان، شاخصهای حکمرانی خوب را شفافیت، مسؤولیتپذیری، پاسخگویی و قانون مداری، قانون پذیری و عدالت دانست و خاطرنشان کرد: اگر یک حکومت شاخصهای مذکور را داشته باشد به سمت حکمرانی خوب حرکت خواهد کرد. البته حکمرانی فقط مربوط بهنظام سیاسی نیست بلکه مجموعه بخشهای خصوصی و نهادهای مدنی را نیز در برمیگیرد که در یک ساختار قانونی باهم همکاری میکنند و نظام حکمرانی و تدبیر را تشکیل میدهند.
وی اظهار داشت: حوزه بیمه و تأمین اجتماعی و صندوقهای بازنشستگی، الگوهای کوچکی از نظامهای سیاسی هستند که بهتدریج ساختار نظام سیاسی به دلیل فقدان سازوکار رابطه از بالا به پایین داشته و بودجه بهنظام بیمه و تأمین اجتماعی آمده ولی ساختار آن را نیز بههمریخته است.
به گفته رنانی، نمیشود جزو یک نظام سیاسی باشیم و بخواهیم ساختار مدیریت را بر هم بریزیم، پس همچنان مجبور هستیم که با آن ساختار پیش رویم، یا اینکه باید نظام سیاسی خود را اصلاح کنیم؛ اما این نیازمند عزم جدی و اجماع در نظام سیاسی کشور است؛ چراکه نمیتوان حوزه نفوذ حکومت را در برخی سازمانها قطع کرد، در غرب هم حوزه نفوذ دولت بر صندوقها وجود دارد؛ اما میتوان اصلاحاتی در آن ایجاد کرد.
منبع: مهر