عنوان پایان نامه : حدود دخالت قاضی دیوان عدالت اداری در رجوع به دلیل و دسترسی به عدالت
نام و نام خانوادگی : حسین رجبزاده
دانشگاه : دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
مقطع تحصیلی : کارشناسی ارشد
استاد راهنما : عیسی امینی
سال دفاع : ۱۳۹۴
چکیده : دیوان عدالت اداری یکی از مهمترین نهادهایی است که پس از انقلاب اسلامی در ایران زیر نظر قوۀ قضاییه و بر اساس قانون اساسی به وجود آمد تا از حقوق مردم در برابر دستگاه های دولتی دفاع نماید و از تضییع حق مردم توسط دولت و نهادهای عمومی جلوگیری کند. دو اصل از قانون اساسی به این دیوان اشاره کرده و از وظایف آن یاد نموده است. اصل ۱۷۰ مقرر داشته: «قضات دادگاه ها مکلفند از اجرای آیین نامه ها و تصویب نامه هایی که مخالف با قوانین و مقررات اسلامی و خارج از حدود اختیارات قوۀ مجریه است خودداری کنند و هرکس می تواند ابطال این گونه مقررات را از دیوان عدالت اداری تقاضا کند.» و اصل ۱۷۳ نیز این گونه بیان داشته است که: «به منظور رسیدگی به شکایات، تظلّمات و اعتراضات مردم نسبت به مأمورین یا واحدها یا آیین نامه های دولتی و احقاق حقوق آنها، دیوانی به نام دیوان عدالت اداری زیر نظر رییس قوۀ قضاییه تأسیس می گردد. صرف نظر از اثر اِلزام آور احکام قضایی و ضمانت اجرای آنها که در ماده ۸ قانون آیین دادرسی مدنی قانونگذار به شرح ماده ۱۰۷ «ق.ت.آ.د.د.ع.ا» تکلیف مهمی را به عهده دستگاه های اداری مشمول صلاحیت دیوان عدالت اداری قرار داده است. به صراحت ماده قانونی فوق، کلیه اشخاص و مراجع مذکور در ماده ۱۰ این قانون {«ق.ت.آ.د.د.ع.ا»} مکلّفند آرای دیوان را پس از ابلاغ به فوریت اجرا نمایند. با وصف مراتب مذکور نقش قاضی دیوان در فروزان ساختن مشعل عدالت حایز اهمیت است . از آنجائیکه در ساختار دادرسی سیستم قضای ایران که از قانون نوشته تبعیت می کند وظیفه دستگاه قضائی فصل خصومت است نه احقاق حق ضمنا” نظربه اصل بیطرفی قضات و قاعده منع تحصیل، وظیفه قضات دیوان در رسیدگی به دعاوی، بررسی مدارک و مدیریت و ارزش گذاری آن است و لاغیر، بدیهی است شرایط ویژه ای که ماده ۴ قانون تشکیلات و آئین دادرسی دیوان عدالت اداری جهت قضات دیوان پیش بینی نموده، حساسیتی است که قانونگذار معطوف و متوجه آن بوده است . متن حاضر با استفاده از روش کتابخانه ای، عمدتا به مباحثی چون “تشکیلات و نحوه رسیدگی در دیوان عدالت اداری”، “رجوع به دلیل”، ” حدود اختیارات قاضی دیوان در تحصیل دلیل و کشف حقیقت”، ” تحصیل دلیل توسط قاضی دیوان”، ” آیین دادرسی دیوان عدالت اداری”، ” صلاحیت دیوان عدالت اداری”، ” ارزیابی اعتبار نظر کارشناسی”، ” حدود اختیارات قاضی دیوان در تحصیل دلیل و کشف حقیقت” و غیره پرداخته است.