مطالعه تطبیقی زمان و مکان ارزیابی خسارت در مسؤولیت خارج از قرارداد در حقوق ایران و مصر
نویسنده: فاطمه رجائی
چکیده
گاهی تعیین میزان خسارت و زمان و مکان ارزیابی آن در مسؤولیتهای خارج از قرارداد بسیار دشوار است. ممکن است زیاندیده، بهمحض ورود ضرر، ادعای ضرر نکند یا قادر به ادعای ضرر نباشد و بنابراین از زمان ورود ضرر تا زمان تقدیم دادخواست و دریافت خسارت فاصله ایجاد شود. دراین فاصله گاه ارزش پول و گاه هزینه جبران خسارت کموزیاد میگردد. گاه نیز مکان ورود ضرر با مکان دادخواست و پرداخت متفاوت است یا مال جابهجا میشود و در مکانهای مختلف قیمتهای متفاوتی دارد. لذا تعیین ملاک زمان و مکان در ارزیابی خسارت ضروری است. شیوه تحقیق حاضر کتابخانهای بوده، نوع آن توصیفی، تحلیلی و تطبیقی است. دراین مقاله ابتدا به جبران خسارت و شیوههای آن اشارهشده، سپس با توجه به روش قضایی تعیین خسارت، زمان و مکان تخمین خسارت در ضمان قهری و مسؤولیت خارج از قرارداد بهطور تطبیقی در حقوق ایران و مصر موردبررسی قرارگرفته است. در پایان نتیجه گرفتهشده در قانون ایران بین اموال مثلی و قیمی تفاوت وجود دارد: زمان ارزیابی اموال مثلی در صورت تعذّر یا از دست دادن مالیت، قیمت روز اجرای حکم و حینالادا و آخرین قیمت است و در اموال قیمی روز اجرای حکم قطعی است. مکان تخمین نیز بر اساس ملاک زمان، مکان پرداخت و اجرای حکم تعیین میشود. حقوق مصر بین اموال مثلی و قیمی تفاوتی قائل نشده، ملاک زمان را روز صدور حکم قرار داده است. درباره مکان نیز مطلبی بهصراحت ذکر نکرده است. ملاک حقوق ایران به جهت اینکه هدف مسؤولیت مدنی را بهتر تأمین میکند مناسبتر است.
واژگان کلیدی: خسارت؛ ارزیابی خسارت؛ زمان؛ مکان؛ تلف؛ حقوق مصر
پژوهشهای حقوق تطبیقی؛ دوره ۲۰، شماره ۱، بهار ۱۳۹۵