آزادی ارتباطات مأموریتهای دیپلماتیک در حقوق بینالملل و جایگاه حقوقی پیک و کیسه دیپلماتیک در آن
نویسنده: منوچهر توسلی نائینی
یکی از مهمترین آزادیها برای یک مأموریت سیاسی و کنسولی، آزادی ارتباطات رسمی آن مأموریت با دولت فرستنده یا دیگر نمایندگیهای آن دولت است. یکی از ارکان این آزادی استفاده از پیک برای فرستادن مکاتبات و اسناد دارای ماهیت دیپلماتیک و کیسه دیپلماتیک بوده است. از سال ۱۹۶۱ آزادی ارتباطات مأموریتهای دیپلماتیک در کنوانسیونهای چهارگانه حقوق دیپلماتیک بهصورت مدون درآمدند و مصونیت ارتباطات دیپلماتیک مورد تأکید قرار گرفت. لیکن دراین کنوانسیونها حمایت کافی از پیک و کیسه دیپلماتیک پیشبینینشده است. برای رفع این نقیصه، کمیته حقوقی مجمع عمومی سازمان ملل و کمیسیون حقوق بینالملل کار خود برای حمایت حقوقی از پیک و کیسههای دیپلماتیک و به عبارت دقیقتر به حمایت حقوقی از کیسههای دیپلماتیک که همراه پیک نیستند را از سال ۱۹۸۰ آغاز و در سال ۱۹۸۹ پیشنویس طرحی را با عنوان طرح کنوانسیون راجع به وضعیت پیک دیپلماتیک و کیسه دیپلماتیک که همراه پیک دیپلماتیک نباشد توسط کمیسیون حقوق بینالملل تدوین گردید. هدف از تدوین این طرح ایجاد انسجام و تدوین قواعد یکنواخت و قابل انطباق با انواع پیک و کیسه بود. این طرح بسیاری از نقایص حقوق موجود درزمینه حمایت قانونی از پیک و کیسه دیپلماتیک، سوءاستفاده از این وسایل ارتباطی و مشکلات دیگر را برطرف نمود. لیکن به دلیل تعارض منافع کشورها، علیرغم سالها تلاش کمیسیون حقوق بینالملل و مجمع عمومی سازمان ملل، تصویب این طرح و اتخاذ روش واحد در خصوص کیسههای دیپلماتیک و کنسولی تاکنون، امکانپذیر نشده است
فصلنامه تحقیقات حقوقی؛ شماره ۷۳، بهار ۱۳۹۵