تهذیب اجتهاد (ضرورت نگاه تقلیل گرایانه به استنباطهای فقهی)
محمد سروش محلاتی
چکیده
«اجتهاد» در جایگاه اصلی اش، تلاشی برای استنباط حکم شرعی است، ولی در گذر زمان در بسیاری موارد، مباحثی به آن ضمیمه شده و اجتهاد در خارج از حیطه اصلی اش، وسعت پیدا کرده است و همین توسعه، به تضییق نهادهای دیگر مانند عرف، عقل و علم انجامیده و عرصه را بر آنان تنگ کرده است و در نتیجه مجتهد، در خارج از مسوولیت خود اظهار نظر نموده و مقلدان را به تقلید در غیر احکام شرعیه، مبتلاء نموده است. این مشکل در عصر ما به دلیل کثرت موضوعات جدید، افزایش یافته و پاسخ های غیر فقهی فقیهان، بر اعتبار و اصالت اجتهاد و فقاهت، آسیب وارد کرده است. پس باید بار دیگر قلمرو اجتهاد را تعریف و تحدید کرد و با تهذیب و حذف عناصر غیر متناجس آن، اجتهاد را به جایگاه اصلی اش بازگرداند.
کلیدواژگان: اجتهاد,حکم کلی, حکم جزئی, موضوعات عرفیه,تقلید, تطبیق
دوفصلنامه مطالعات فقه معاصر ؛ سال اول، شماره ۱، بهار و تابستان ۱۳۹۵