موانع پژوهش و نوآوری در ایران
مطلب ذیل توسط شورای پژوهشهای علمی کشور و به سفارش شورای عالی انقلاب فرهنگی مطالعه شده است. این عناوین شامل موضوعات مشترک استنتاج شده از منابع اطلاعاتی مربوط به موانع پژوهش و نوآوری در ایران و با موضوعات زیر میباشد:
موانع مربوط به مدیریت، سیاستگذاری و نظام تحقیقاتی
۱- چندگانگی متولیان امور پژوهش کشور
۲- نبود الگوی مدیریت علمی و پژوهشی مناسب در مراکز علمی و پژوهشی
۳- فقدان ساختار مناسب در نظام آموزشی برای پرورش پژوهشگران توانا
۴- ضعف مدیریت علمی در هدایت و جلب مشارکتهای بخش دولتی و خصوصی
۵- شکاف میان مراکز پژوهشی و دستگاههای اجرایی
۶- غیرواقعی بودن اولویتهای پژوهشی و نبود یک رویکرد نظام گرا در تحلیل و تبیین نیازها
۷- فقدان ساختار مناسب مدیریت کلان و ستادی در نظام پژوهشی کشور
۸- ناهماهنگی در سازمانهای مسؤول پژوهش
۹- بیثباتی مدیریت پژوهشی کشور
۱۰- فقدان استقلال آکادمیک مدیران پژوهشی کشور
۱۱- روشن نبودن راهبرد پژوهشی درازمدت برای کشور
۱۲- ابهام در جایگاه پژوهشهای غیردولتی و سیاست برخورد با آنها
۱۳- فقدان معیارهای ارزیابی سنجش و نظارت در فعالیتهای پژوهشی
۱۴- فقدان سازمان متولی پیگیری بهکارگیری نتایج تحقیقات
۱۵- فقدان تشکیلات مناسب برای همکاری صنعت و دانشگاه
موانع مربوط به فرهنگ پژوهش
۱- آموزش محوری سیستم تعلیم و تربیت کشور
۲- فقدان فرهنگ کار گروهی
۳- ضعف سرمایهگذاری برای تولید دانش و بیتوجهی به زایش تفکر و اندیشه
۴- فقدان باور پژوهشی و بیاعتقادی مسؤولان به پژوهش
۵- فقدان انگیزه فرهنگی برای پژوهش
۶- ناآشنایی بسیاری از پژوهشگران با تعاریف، مفاهیم و روشهای پژوهش بر اساس استانداردهای بینالمللی
۷- فقدان عزم و غرور ملی در زمینه تولید و نوآوری بر مبنای پژوهش
۸- فقدان رویکرد از بالا به پایین در بخش پژوهش برای سفارش و انجام پروژههای پژوهشی
۹- تعمیق شکاف علمی و فنی میان ایران و جهان
۱۰- فقدان فضای علمی و پژوهشی مناسب در کشور
۱۱- ناآشنایی مأموران گمرکی در ارتباط با مواد و تجهیزات پژوهشی و فرهنگ پژوهش
۱۲- فقدان ترویج علم و ایجاد فرهنگ تقاضا برای پژوهش
موانع مربوط به پژوهشگران
۱- چند شغلی بودن پژوهشگران و اعضای علمی بخش پژوهش
۲- ضعف دسترسی به اطلاعات و منابع علمی توسط پژوهشگران در کشور
۳- انتقال نشدن تجارب پژوهشگران برجسته به پژوهشگران جوان به نحو مطلوب
۴- بیتوازنی وضعیت مالی اساتید و پژوهشگران و ضعف انگیزه انجام طرحهای پژوهشی
۵- فقدان امنیت شغلی و آرامش فکری در مورد حال و آینده زندگی برای پژوهشگران
۶- نبود فضای مناسب و فرهنگ همکاریهای بینالمللی در داخل و خارج از کشور
۷- فقدان شرایط مناسب اجتماعی و احترام عملی به پژوهشگران
۸- فقدان راهکار اساسی برای استقرار مغزها و بازگشت دانشمندان ایرانی دارای وجهه بینالمللی از خارج
۹- شاخص پایین نسبت پژوهشگران به جمعیت کشور
۱۰- ناشناخته ماندن پژوهشگران و اساتید زبده و صاحبنظر در پژوهش
موانع مربوط به فضای استاندارد علمی و پژوهشی
این موضوع ترکیبی از همه مشکلات مطرحشده داخلی و خارجی و مسایل دیگر ناپیدا بر سر راه رشد و ارتقای دانش کشور است.
موانع مربوط به قوانین و مقررات پژوهشی
۱- ضعف قوانین استاندارد پژوهشی در کشور
۲- وجود بروکراسی اداری در تأمین هزینه بودجه مصوب طرحهای پژوهش
۳- بیتحرکی و انعطافپذیری در نظام اداری مراکز علمی و پژوهشی
۴- چند قانونی، بیثباتی و تغییر دایمی قوانین حاکم بر پژوهش بدون اعمالنظر پژوهشگران ارشد
۵- متناسب نبودن شرایط آییننامههای استخدامی جذب نیروهای پژوهشگر
۶- حاکمیت سازوکار اداری بر کار پژوهش
۷- فقدان شفافیت قوانین و مقررات حق تملک و ثبت اختراعات و نوآوریها
۸- فقدان الزامات قانونی کاربرد نتایج پژوهش در کشور
۹- دیوانسالاری شدید در تهیه و توزیع مواد و وسایل و لوازم پژوهشی و اطلاعاتی
۱۰- پیچیدگی مقررات پژوهشی و غیرقابل فهم بودن بعضی از آنها
۱۱- قوانین پیچیده کمرگ در ترخیص کالاهای پژوهشی
موانع مربوط به بودجه و امکانات پژوهشی
۱- ناکافی بودن سهم بودجه پژوهشی کشور برحسب GDP در مقایسه با سایر کشورها
۲- کمبود مواد، ابزار، تجهیزات و اطلاعات لازم پژوهشی در کشور
۳- فقدان تخصیص بودجه مناسب برای بخشهای پژوهش و توسعه کشور
۴- کمبود سرمایهگذاری بخش خصوصی در امور علمی و پژوهشی
۵- هزینه ناصحیح بودجه پژوهشی کشور و توزیع بد آن
موانع مربوط به کاربرد نتایج پژوهشی
۱- بیتوجهی و بیاعتمادی مدیران به یافتههای پژوهشی
۲- واقع بینانه نبودن نتایج پژوهش
۳- اختلاف نگرشی میان پژوهشگران و سطوح اجرایی کشور
۴- فقدان احساس نیاز به پشتوانه پژوهشی در برنامهریزیها و سیاستگذاریهای کشور
۵- وقتگیر بودن پژوهش و خلأ وجود نتایج هنگام تصمیمگیریها
۶- فقدان الزامات و تضمینهای لازم برای کاربرد نتایج پژوهش در کشور
۷- نامشخص بودن و بهره نبردن از نتایج پژوهش منبع: وبلاگ روشهای تحقیق و پژوهش