آزادی ارتباطات مأموریتهای دیپلماتیک در حقوق بینالملل و جایگاه حقوقی پیک و کیسه دیپلماتیک در آن
منوچهر توسلی نایینی
یکی از مهمترین آزادیها برای یک مأموریت سیاسی و کنسولی، آزادی ارتباطات رسمی آن مأموریت با دولت فرستنده یا دیگر نمایندگیهای آن دولت است. یکی از ارکان این آزادی استفاده از پیک برای فرستادن مکاتبات و اسناد دارای ماهیت دیپلماتیک و کیسه دیپلماتیک بوده است. از سال ۱۹۶۱ آزادی ارتباطات مأموریتهای دیپلماتیک در کنوانسیونهای چهارگانه حقوق دیپلماتیک بهصورت مدون درآمدند و مصونیت ارتباطات دیپلماتیک مورد تأکید قرار گرفت. لیکن در این کنوانسیونها حمایت کافی از پیک و کیسه دیپلماتیک پیشبینی نشده است. برای رفع این نقیصه، کمیته حقوقی مجمع عمومی سازمان ملل و کمیسیون حقوق بینالملل کار خود برای حمایت حقوقی از پیک و کیسههای دیپلماتیک و به عبارت دقیقتر به حمایت حقوقی از کیسههای دیپلماتیک که همراه پیک نیستند را از سال ۱۹۸۰ آغاز و در سال ۱۹۸۹ پیشنویس طرحی را باعنوان “طرح کنوانسیون راجع به وضعیت پیک دیپلماتیک و کیسه دیپلماتیک که همراه پیک دیپلماتیک نباشد توسط کمیسیون حقوق بینالملل تدوین گردید. هدف از تدوین این طرح ایجاد انسجام و تدوین قواعد یکنواخت و قابل انطباق با انواع پیک و کیسه بود. این طرح بسیاری از نقائص حقوق موجود در زمینه حمایت قانونی از پیک و کیسه دیپلماتیک، سوء استفاده از این وسایل ارتباطی و مشکلات دیگر را برطرف نمود. لیکن به دلیل تعارض منافع کشورها، علیرغم سالها تلاش کمیسیون حقوق بینالملل و مجمع عمومی سازمان ملل، تصویب این طرح و اتخاذ روش واحد در خصوص کیسههای دیپلماتیک و کنسولی تا کنون، امکانپذیر نشده است
فصلنامه تحقیقات حقوقی ؛ شماره ۷۳ ، بهار ۱۳۹۵