قانون موافقتنامه همکاری بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری آذربایجان در زمینه ادامه ساخت، بهره‌برداری و استفاده از منابع آب و انرژی سدها و نیروگاههای برق آبی خداآفرین و قیزقلعه‌سی بر روی رودخانه ارس
شماره۸۰۸۰۲/۱۸۲ ۱۴/۱۰/۱۳۹۵
حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای دکتر حسن روحانی
ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران
عطف به نامه شماره ۶۵۵۴۹/۵۳۳۶۱ مورخ ۱/۶/۱۳۹۵ در اجرای اصل یکصد و بیست و سوم (۱۲۳) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران قانون موافقتنامه همکاری بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری آذربایجان در زمینه ادامه ساخت، بهره‌برداری و استفاده از منابع آب و انرژی سدها و نیروگاههای برق‌آبی خداآفرین و قیزقلعه‌سی بر روی رودخانه ارس که با عنوان لایحه به مجلس شورای اسلامی تقدیم گردیده بود، با تصویب در جلسه علنی روز چهارشنبه مورخ ۱۷/۹/۱۳۹۵ و تأیید شورای محترم نگهبان، به پیوست ابلاغ می‌گردد.
رئیس مجلس شورای اسلامی ـ علی لاریجانی
شماره۱۲۸۴۵۱ ۱۸/۱۰/۱۳۹۵
وزارت نیرو
در اجرای اصل یکصد و بیست و سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به پیوست «قانون موافقتنامه همکاری بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری آذربایجان در زمینه ادامه ساخت، بهره‌برداری و استفاده از منابع آب و انرژی سدها و نیروگاههای برق‌آبی خداآفرین و قیزقلعه‌سی بر روی رودخانه ارس» که در جلسه علنی روز چهارشنبه مورخ هفدهم آذرماه یکهزار و سیصد و نود و پنج مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۸/۱۰/۱۳۹۵ به تأیید شورای نگهبان رسیده و طی نامه شماره ۸۰۸۰۲/۱۸۲ مورخ ۱۴/۱۰/۱۳۹۵ مجلس شورای اسلامی واصل گردیده، جهت اجرا ابلاغ می‌گردد.
با توجه به اصل یکصد و بیست و پنجم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، اجرای مفاد موافقتنامه منوط به انجام تشریفات و ترتیبات مندرج در ماده (۱۷) موافقتنامه می‌باشد.
رئیس جمهور ـ حسن روحانی
قانون موافقتنامه همکاری بین دولت جمهوری اسلامی ایران
و دولت جمهوری آذربایجان در زمینه ادامه ساخت، بهره‌برداری
و استفاده از منابع آب و انرژی سدها و نیروگاههای برق آبی خداآفرین
و قیزقلعه‌سی بر روی رودخانه ارس
ماده‌واحده ـ موافقتنامه همکاری بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری آذربایجان در زمینه ادامه ساخت، بهره‌برداری و استفاده از منابع آب و انرژی سدها و نیروگاههای برق آبی خداآفرین و قیزقلعه‌سی بر روی رودخانه ارس، مشتمل بر یک مقدمه و هفده ماده به‌شرح پیوست تصویب و اجازه تسلیم اسناد آن داده می‌شود.
تبصره ـ در اجرای این موافقتنامه رعایت اصول هفتاد و هفتم (۷۷)، هفتاد و هشتم (۷۸) و یکصد و سی و نهم (۱۳۹) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران الزامی است.
بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم
موافقتنامه همکاری بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری آذربایجان در زمینه ادامه ساخت، بهره‌برداری و استفاده از منابع آب و انرژی سدها
و نیروگاههای برق آبی خداآفرین و قیزقلعه‌سی بر روی رودخانه ارس
دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری آذربایجان که از این پس «طرفها» نامیده خواهند شد، با پیروی از اصول تساوی و عدم دخالت در امور داخلی یکدیگر و احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی دو کشور و تلاش متقابل در راستای توسعه و تحکیم بیش از پیش همکاری‌های فنی و اقتصادی مبتنی بر نفع متقابل؛
با تأکید بر توسعه روابط موجود بین دو کشور براساس احترام متقابل، تفاهم و حسن همجواری، با پیروی از معاهده اصول مناسبات دوستانه و همکاری منعقده در تاریخ ۳۰ اردیبهشت ۱۳۸۱ (۲۰ می ۲۰۰۲) بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان، مفاد قرارداد ترتیب تسویه اختلافات و حوادث مرزی منعقده بین ایران و شوروی مورخ ۲۴/۲/۱۳۳۶ (۱۴ می ۱۹۵۷) و با در نظر گرفتن موافقتنامه راجع به استفاده مساوی از رودخانه‌های ارس و اترک مورخ ۲۰/۵/۱۳۳۶ (۱۱ اوت ۱۹۵۷) بین ایران و شوروی و یادداشت تفاهم منعقده در تاریخ ۱۱ تیر ۱۳۷۳ (۲ جولای ۱۹۹۴) بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان درخصوص همکاری در زمینه آب و برق؛
با تأیید کلیه توافق‌های انجام‌شده توسط طرفها درخصوص سدهای خداآفرین و قیزقلعه‌سی؛
با تأکید بر حقوق مساوی هر دو طرف نسبت به تمامی منابع آب و انرژی بخشهای رودخانه مرزی ارس در سراسر سدهای خداآفرین و قیزقلعه‌سی؛
با یادآوری اهمیت ادامه ساخت و تکمیل سدها و نیروگاههای برق آبی خداآفرین و قیزقلعه‌سی براساس اقدامات انجام‌گرفته توسط طرف ایرانی؛
با تأکید بر اهمیت حاکمیت هر دو طرف در راستای ساخت و بهره‌برداری سدها و نیروگاههای برق آبی خداآفرین و قیزقلعه‌سی؛
با درنظر گرفتن اهمیت برقراری تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان طبق مفاد قطعنامه های سازمان ملل متحد؛
با درنظر گرفتن اهمیت وجود مرزهای مشترک و انجام تدابیر عملیاتی در زمینه‌های انتقال انرژی؛
با تأکید برضرورت سرعت‌بخشیدن به تداوم ساخت مجموعه سدهای خداآفرین و قیزقلعه‌سی با نظارت متخصصان دو طرف؛
در خصوص موارد زیر به توافق رسیدند:
ماده۱ـ طرفها براساس حاکمیت و تمامیت ارضی و منافع هر دو کشور در رابطه با ادامه ساخت و بهره‌برداری از سدها و نیروگاههای برق آبی «خداآفرین» و «قیزقلعه‌سی» بر روی رودخانه مرزی «ارس» در محدوده مرزی دو کشور فعالیت مشترک انجام خواهند داد.
طرف ایرانی ساخت سدها و نیروگاههای برق آبی را براساس این موافقتنامه ادامه می‌دهد.
بهره‌برداری، حفاظت، نگهداری، استفاده از منابع آب و انرژی از سدها و نیروگاههای برق آبی طبق مفاد این موافقتنامه انجام خواهد شد.
ماده۲ـ طرفها به‌منظور انجام وظایف مندرج در ماده (۱)، «کمیسیون فنی مشترک» را تأسیس می‌نمایند. وظایف این کمیسیون به‌شرح زیر خواهد بود:
الف ـ مشخص‌کردن مطابقت نقـشه‌های منعکس‌کـننده کارهای انجام‌شده با وضعیت واقعی
ب ـ پیگیری و نظارت بر انجام برآورد حجم کارهای انجام‌شده در احداث سدها
پ ـ مشخص‌کردن وضعیت موجود عملیات ساخت و سرعت‌بخشیدن به روند عملیات اجرائی
ت ـ مشخص‌نمودن قیمت‌های کارهای ساختمانی با توجه به توافق‌های اولیه درخصوص هزینه‌ها و تعرفه‌های مربوط به احداث و اعلام آن به مراجع مربوط
ث ـ مشخص‌نمودن و توافق در مورد میزان خسارت وارده ناشی از ساخت سدها در چهارچوب توافق‌های اولیه
ج ـ همکاری با کمیسیون دائمی بهره‌برداری از منابع آب و انرژی رودخانه ارس در تهیه و تدوین نظام و دستورالعمل واحد برای بهره‌برداری و نگهداری از سدها و نیروگاههای برق آبی احداث‌شده بر روی رودخانه ارس (ارس، خداآفرین و قیزقلعه‌سی و میل ـ مغان)
چ ـ تهیه و تدوین دستورالعمل‌های مرتبط با بهره‌برداری و نگهداری از سدها و نیروگاههای برق آبی خداآفرین و قیزقلعه‌سی (در شرایط عادی و شرایط غیرمترقبه طبیعی)
ماده۳ـ طرفها، ترکیب کمیسیون فنی مشترک مذکور در ماده (۲) را حداکثر ظرف مدت یک‌ماه پس از لازم‌الاجراء شدن این موافقتنامه از طریق مجاری دیپلماتیک به یکدیگر اعلام خواهند نمود.
تاریخ و محل برگزاری جلسات کمیسیون فنی مشترک و دستور کار آن از طریق مجاری دیپلماتیک توافق خواهد شد.
مرجع صلاحیتدار کمیسیون فنی مشترک، از طرف جمهوری اسلامی ایران وزارت نیرو و از طرف جمهوری آذربایجان وزارت انرژی خواهد بود.
ماده۴ـ پس از مشخص‌شدن هزینههای مالی مشترک طرفها در رابطه با احداث سدها و نیروگاههای برق آبی خداآفرین و قیزقلعه‌سی توسط کمیسیون فنی مشترک، نحوه بازپرداخت سهم جمهوری آذربایجان به طرف ایرانی از محل انرژی برق تولیدشده در نیروگاههای برق آبی سدهای مزبور متعلق به طرف آذربایجانی یا از روشهای دیگر در مدت هجده‌ماه از زمان آغاز فعالیت کمیسیون فنی مشترک، مورد توافق قرار گرفته و به مرجع صلاحیتدار هر کشور ارائه خواهد گردید. این مدت در صورت ضرورت با توافق متقابل طرفها قابل تمدید می‌باشد.
خسارت وارده به طرفها در اثر احداث سدها و نیروگاههای برق آبی خداآفرین و قیزقلعه‌سی در محاسبات متقابل درنظر گرفته خواهد شد.
ماده۵ ـ مسؤولیت حفظ، نگهداری و بهره‌برداری از سدها و نیروگاههای برق آبی به‌صورت مساوی برعهده طرفها خواهد بود. جمهوری اسلامی ایران تا برقراری تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان طبق مفاد قطعنامه‌های سازمان ملل متحد این مسؤولیت را در وضعیت کنونی به‌جز در شرایط رویداد اجتناب‌ناپذیر برعهده خواهد گرفت. در این رابطه طرف آذربایجانی سهم خود در مورد هزینههای مربوط که توسط طرف ایرانی اعلام می‌شود را پس از تأیید توسط کمیسیون فنی مشترک به طرف ایرانی پرداخت خواهد کرد.
ماده۶ ـ طرفها واگذاری موقت یا دائمی حفاظت و بهره‌برداری از منابع آب و انرژی سدها و نیروگاههای برق آبی خداآفرین و قیزقلعه‌سی به اشخاص حقیقی و حقوقی کشور ثالث را ممنوع خواهند کرد.
ماده۷ـ بهره‌برداری طرفها از منابع سدهای خداآفرین و قیزقلعه‌سی براساس اصل تساوی صورت خواهد گرفت و انرژی حاصل از نیروگاههای برق آبی هر طرف متعلق به همان کشور خواهد بود.
از تاریخ آغاز بهره‌برداری از سدها و نیروگاههای برق آبی براساس اصل تساوی و روش مورد توافق طرفها، طرف آذربایجانی تا زمانی که امکان برداشت آب از سدها را نداشته باشد به میزان آبی که طرف ایرانی از سد قیزقلعه‌سی خواهد گرفت، از آب رودخانه در محل سدهای «میل‌مغان» و «بهرام تپه» واقع بر روی رودخانه ارس و با کسر تلفات مسیر استفاده خواهد کرد.
ماده۸ ـ برق تولیدشده در نیروگاههای برق آبی خداآفرین و قیزقلعه‌سی متعلق به جمهوری آذربایجان تا برقراری تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان طبق مفاد قطعنامه‌های سازمان ملل متحد فقط در قلمرو جمهوری اسلامی ایران و براساس توافق متقابل مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
طرف آذربایجانی حق انتقال‌‌گذری(ترانزیت) برق تولیدشده در نیروگاههای مزبور طبق توافق متقابل را دارد.
در پایان هر سال سهم نیروی برق آذربایجان توسط کمیسیون فنی مشترک مشخص خواهد شد و از طریق توافق در مورد تعرفه‌ها محاسبات انجام خواهد گرفت.
ماده۹ـ در شرایط فعلی تا برقراری تمامی ارضی جمهوری آذربایجان طبق مفاد قطعنامه‌های سازمان ملل متحد، جمهوری اسلامی ایران مسؤول اتخاذ تدابیر لازم برای فراهم کردن دسترسی متخصصان جمهوری آذربایجان برای نظارت بر عملیات ساخت و مشارکت آنها در بهره‌برداری خواهد بود.
کمیسیون فنی مشترک ضوابط تحقق موضوع فوق را تعیین خواهد نمود.
ماده۱۰ـ پس از اجرای مفاد فوق‌الذکر این موافقتنامه و ارائه گزارش نهائی و دستورالعمل و مقررات بهره‌برداری سدهای خداآفرین و قیزقلعه‌سی توسط کمیسیون فنی مشترک و تأیید این اسناد توسط مراجع صلاحیتدار دو کشور، کمیسیون مشترک دائمی بهره‌برداری از منابع آب و انرژی رودخانه ارس (سدهای ارس و میل‌مغان) مسؤول اجرای دستورالعمل و مقررات مربوط به بهره‌برداری از سدها و نیروگاههای برق آبی خداآفرین و قیزقلعه‌سی خواهد بود.
ماده۱۱ـ طرفها برنامه اقدامات مربوط به مرمت، حفظ و نگهداری پلهای تاریخی خداآفرین را تهیه خواهند نمود. جمهوری اسلامی ایران در شرایط فعلی اجرای برنامه فوق را به‌جز در شرایط رویداد اجتناب‌ناپذیر به‌طور یکجانبه بر عهده می‌گیرد. هزینه سهم جمهوری آذربایجان از بابت اجرای برنامه مذکور پس از توافق در کمیسیون فنی مشترک توسط طرف آذربایجانی به طرف ایرانی پرداخت خواهد شد.
طرفین به‌طور مشترک اسناد مربوط را جهت قرار گرفتن پلهای تاریخی خداآفرین در فهرسـت میراث جهانی تهیه و جـهت ثبت به مرکز میراث جهانی یونسکو ارائه خواهند نمود.
ماده۱۲ـ طرفها برای حفاظت از محیط زیست حداکثر تلاش را خواهند نمود و اقدامات مربوط را در قالب تصمیم‌های کمیسیون فنی مشترک اتخاذ خواهند کرد.
طرفها خطرات احتمالی زیست‌محیطی در زمان بهره‌برداری از سدها و نیروگاههای برق آبی خداآفرین و قیزقلعه‌سی را تحلیل و برای جلوگیری از آنها اقدامات مورد توافق را به عمل خواهند آورد.
کمیسیون مشترک فنی ضوابط حفاظت از منابع زیستی طبیعی مخازن آبی سدهای خداآفرین و قیزقلعه‌سی و استفاده مشترک از آنها را تهیه و در مورد آن توافق خواهد نمود.
ماده۱۳ـ طرفها در زمینه پیشگیری از بروز حوادث غیرمترقبه طبیعی و فنی، مقابله و کاهش اثرات آن همکاری خواهند نمود.
کمیسیون مشترک فنی به‌منظور پیش‌بینی تأثیرات مضر ناشی از بروز حوادث غیرمترقبه طبیعی (سیل، زلزله و غیره) و فنی (حریق، سانحه، انفجار، فروریختگی سازه‌ها و غیره) که ممکن است در تأسیسات آبی ـ فنی و نیروگاههای برق آبی رخ دهد، ارتقای سطح آگاهی مردم در این رابطه و جلوگیری از حوادث غیرمترقبه، سامانه پایش و هشدار را ایجاد خواهد کرد و برنامه فعالیت مشترک با هدف اجرای اقدامات جامع پیشگیرانه، توسط کمیسیون مشترک فنی تهیه خواهد شد.
ماده۱۴ـ خط مرز کشوری کنونی پس از آبگیری سدها براساس روشهای مورد توافق، روی سطح آب مشخص، علامت‌گذاری و به‌عنوان مرز کشوری بین دو کشور محسوب خواهد شد.
ماده۱۵ـ هرگونه تغییر و اصلاح در این موافقتنامه می‌تواند با رضایت متقابل طرفها و به‌صورت تشریفات(پروتکل‌های) جداگانه‌ای که به‌عنوان جزء لاینفک این موافقتنامه می‌باشد، انجام شود و طبق مفاد ماده (۱۷) لازم‌الاجراء می‌شود.
ماده۱۶ـ اختلافهایی که ممکن است از تفسیر یا اجرای مفاد این موافقتنامه ناشی شود در فضای حسن تفاهم و همکاری متقابل از راه گفتگو و رایزنی بین طرفها حل و فصل خواهد شد.
ماده۱۷ـ این موافقتنامه برای زمان نامحدود منعقد شده است و پس از تاریخ دریافت آخرین اطلاعیه کتبی طرفها از طریق مجاری دیپلماتیک درخصوص تکمیل تشریفات داخلی مقرر برای لازم‌الاجراء شدن آن، لازم‌الاجراء خواهد شد.
این موافقتنامه در تاریخ ۴/۱۲/۱۳۹۴ هجری شمسی برابر با ۲۳ فوریه ۲۰۱۶ میلادی در شهر تهران در دو نسخه اصلی هر یک به زبانهای فارسی، آذربایجانی و انگلیسی که همه متون دارای اعتبار یکسان می‌باشد، امضاء گردید. در صورت بروز اختلاف در تفسیر این موافقتنامه، متن انگلیسی ملاک خواهد بود.
از طرف
دولت جمهوری اسلامی ایران
از طرف
دولت جمهوری آذربایجان
قانون فوق مشتمل بر ماده‌واحده و یک تبصره منضم به متن موافقتنامه، شامل مقدمه و هفده ماده در جلسه علنی روز چهارشنبه مورخ هفدهم آذرماه یکهزار و سیصد و نود و پنج مجلس شورای اسلامی تصویب شد و در تاریخ ۸/۱۰/۱۳۹۵ به تأیید شورای نگهبان رسید.
رئیس مجلس شورای اسلامی ـ علی لاریجانی
به نقل از روزنامه رسمی شماره ۲۰۹۲۶مورخ ۲۰/۱۰/۱۳۹۵
