شرط انحصار متن کتبی قرارداد در حقوق انگلیس، ایران، اصول قراردادهای اروپا و اصول قراردادهای بازرگانی بینالمللی
نویسنده: جلال سلطان احمدی
چکیده
بهموجب شرط انحصار یا تمامیت متن کتبی قرارداد که بهویژه در قراردادهای تجاری، جزء مواد ثابت و شروط استانداردشده است، حقوق و تعهدات طرفها به متن کتبی قرارداد منحصر و محدود بوده، زیرا قرارداد، مستقل از مذاکرات پیشین و روابط قبلی است و هرچه موردگفتگو و مذاکره طرفها قرار گیرد، اما در متن کتبی قرارداد وارد نشود، از آن خارج است. بهاینترتیب، مذاکرات، روابط و توافقهای پیش از قرارداد که در متن کتبی وارد نشدهاند، بخشی از مفاد قرارداد تلقی نمیشوند. قلمرو و اثر شرط انحصار متن کتبی قرارداد، بهویژه در صورت ابهام یا نقص و خلأ قرارداد، موضوعات موردتوجه این پژوهش است. با این فرضیات که تفسیر اراده طرفهای قرارداد را نمیتوان در خلأ و بدون عرف و عادت و شروط ضمنی و بنایی به انجام رساند و بر مبنای اصل حاکمیت اراده، این نتیجه حاصل میشود که وجود شرط انحصار مانع تفسیر یا کشف اراده طرفهای قرارداد از طریق سایر منابع قراردادی و وسایل غیر مکتوب از قبیل عرف و عادت نیست. در تعیین حقوق و تعهدات قراردادی، ارزش این شرط تنها ایجاد اماره و فرض بر شامل نشدن حقوق و تعهدات مطرحشده در روابط و مذاکرات پیش از قرارداد در قرارداد مکتوب فعلی است و البته خلاف آن با اصول حاکمیت اراده و منع رفتار معارض قابلاثبات است. اراده طرفهای قرارداد، با هر وسیلهای که احراز شود و سایر منابع قراردادی، بهویژه عرف، بر قرارداد حاکماند و حقوق و تعهدات قراردادی را تعیین مینمایند.
کلیدواژگان: حاکمیت اراده، شرط انحصار کتبی، قرارداد
فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی (فصلنامه حقوق/مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی سابق) دوره ۴۶ شماره ۴ پاییز ۱۳۹۵