قانون انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران با آخرین اصلاحات
به انضمام:
قانون نظارت شورای نگهبان بر انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران و مصوبات مجمع تشخیص مصلحت نظام
—————————————————————————————
اصول قانون اساسی مرتبط با انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران
قانون انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران
فصل اول_ کلیات
فصل دوم_ کیفیت انتخابات
فصل سوم_ شرایط انتخابکنندگان و انتخاب شوندگان
فصل چهارم_ هیأت اجرائی
فصل پنجم_ اعلام داوطلبی و رسیدگی به صلاحیت داوطلبان
فصل ششم_ تبلیغات
فصل هفتم_ شکایت و نحوه رسیدگی
فصل هشتم_ مجازات
ضمائم :
_ قانون الحاق ماده واحده به قانون انتخابات
_ قانون الحاق ماده واحده به قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی
_ قانون تفسیر قانون الحاق ماده واحده به قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی مصوب
_ قانون اصلاح ماده واحده الحاقی به قانون انتخابات مصوب ۶ /۵ /۱۳۷۰ مجلس شورای اسلامی
_ مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام در خصوص «تثبیت تعداد کاندیداها در انتخابات»
_ مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام در خصوص طرح لزوم رسیدگی دقیق به شکایات داوطلبین رد صلاحیت شده در انتخابات مختلف
_ قانون حضور نمایندگان نامزدهای ریاست جمهوری در شعب اخذ رای
_ قانون نظارت شورای نگهبان بر انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران
_ قانون استفساریه مواد (۱۱) و (۱۳) قانون نظارت شورای نگهبان بر انتخابات ریاست جمهوری و مجلس شورای اسلامی و ماده (۱۹) قانون انتخابات ریاست جمهوری
اصول قانون اساسی مرتبط با انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران
اصل ششم
در جمهوری اسلامی ایران امور کشور باید به اتکاء آراء عمومی اداره شود از راه انتخابات: انتخاب رئیس جمهور، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، اعضاءی شوراها و نظایر اینها، یا از راه همه پرسی در مواردی که در اصول دیگر این قانون معین میگردد.
اصل نود و نهم
شورای نگهبان نظارت بر انتخابات مجلس خبرگان رهبری، ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی و مراجعه به آراء عمومی و همه پرسی را بر عهده دارد.
(تفسیر اصل نود و نهم «نظریه شماره ۱۲۳۴ مورخ ۱/۳/۱۳۷۰ شورای نگهبان»):
«نظارت مذکور در اصل نود و نهم (۹۹) قانون اساسی استصوابی است و شامل تمام مراحل اجرایی انتخابات از جمله تأیید و ردّ صلاحیت کاندیداها میشود.»
اصل یکصد و دهم
وظایف و اختیارات رهبر:
۱_ تعیین سیاستها کلی نظام جمهوری اسلامی ایران پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام.
۲_ نظارت بر حسن اجرای سیاستهای کلی نظام.
۳_ فرمان همه پرسی.
۴_ فرماندهی کل نیروهای مسلح.
۵_ اعلام جنگ و صلح و بسیج نیروها.
۶_ نصب و عزل و قبول استعفای : الف_ فقهای شورای نگهبان. ب_ عالیترین مقام قوه قضائیه. ج_ رئیس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران. د_ رئیس ستاد مشترک. ﻫ_ فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی. و_ فرماندهان عالی نیروهای نظامی و انتظامی.
۷_ حل اختلاف و تنظیم روابط قوای سهگانه.
۸_ حل معضلات نظام که از طرق عادی قابل حل نیست، از طریق مجمع تشخیص مصلحت نظام.
۹_ امضا حکم ریاست جمهوری پس از انتخاب مردم. صلاحیت داوطلبان ریاست جمهوری از جهت دارا بودن شرایطی که در این قانون میآید، باید قبل از انتخابات به تأیید شورای نگهبان و در دوره اول به تأیید رهبری برسد.
۱۰_ عزل رئیس جمهور با در نظر گرفتن مصالح کشور پس از حکم دیوان عالی کشور به تخلف وی از وظایف قانونی، یا رای مجلس شورای اسلامی به عدم کفایت وی بر اساس اصل هشتاد و نهم.
۱۱_ عفو یا تخفیف مجازات محکومین در حدود موازین اسلامی پس از پیشنهاد رئیس قوه قضائیه. رهبر میتواند بعضی از وظایف و اختیارات خود را به شخص دیگری تفویض کند.
اصل یکصد و سیزدهم
پس از مقام رهبری رئیس جمهور عالیترین مقام رسمی کشور است و مسئولیت اجرای قانون اساسی و ریاست قوه مجریه را جز در اموری که مستقیماً به رهبری مربوط میشود، بر عهده دارد.
اصل یکصد و چهاردهم
رئیس جمهور برای مدت چهار سال با رای مستقیم مردم انتخاب میشود و انتخاب مجدد او به صورت متوالی تنها برای یک دوره بلامانع است.
اصل یکصد و پانزدهم
رئیس جمهور باید از میان رجال مذهبی و سیاسی که واجد شرایط زیر باشند انتخاب گردد: ایرانیالاصل، تابع ایران، مدیر و مدبر، دارای حسن سابقه و امانت و تقوی، مؤمن و معتقد به مبانی جمهوری اسلامی ایران و مذهب رسمی کشور.
اصل یکصد و شانزدهم
نامزدهای ریاست جمهوری باید قبل از شروع انتخابات آمادگی خود را رسماً اعلام کنند. نحوه برگزاری انتخاب رئیس جمهوری را قانون معین میکند.
اصل یکصد و هفدهم
رئیس جمهور با اکثریت مطلق آراء شرکت کنندگان انتخاب میشود، ولی هر گاه در دوره نخست هیچیک از نامزدها چنین اکثریتی بدست نیاورد، روز جمعه هفته بعد برای بار دوم رای گرفته میشود. در دور دوم تنها دو نفر از نامزدها که در دور نخست آراء بیشتری داشتهاند شرکت میکنند، ولی اگر بعضی از نامزدهای دارنده آراء بیشتر، از شرکت در انتخابات منصرف شوند، از میان بقیه، دو نفر که در دور نخست بیش از دیگران رای داشتهاند برای انتخاب مجدد معرفی میشوند.
(تفسیر اصل یکصد و هفدهم «نظریه شماره ۲۷۶۴ مورخ ۵/۴/۱۳۶۴ شورای نگهبان»):
«در دوره دوم هر یک از دو نفر که اکثریت داشته باشند انتخاب میشود. نهایت این است که اگر در قانون انتخابات آرای مربوط به غیر این دو نفر باطل اعلام شود که در این صورت صاحب اکثریت به اکثریت مطلق انتخاب شده است و اگر آرای مربوط به دیگران را هم در جمع آرا به حساب بیاورند به اکثریت نسبی انتخاب شده است و در هر صورت نتیجه واحد است. و فردی که از دو نفر اکثریت دارد منتخب و بعد از آن تجدید انتخابات قانونی نیست.»
اصل یکصد و هجدهم
مسئولیت نظارت بر انتخابات ریاست جمهوری طبق اصل نود و نهم بر عهده شورای نگهبان است ولی قبل از تشکیل نخستین شورای نگهبان بر عهده انجمن نظارتی است که قانون تعیین میکند.
اصل یکصد و نوزدهم
انتخاب رئیس جمهور جدید باید حداقل یک ماه پیش از پایان دوره ریاست جمهوری قبلی انجام شده باشد و در فاصله انتخاب رئیس جمهور جدید و پایان دوره ریاست جمهوری سابق، رئیس جمهور پیشین وظایف رئیس جمهوری را انجام میدهد.
اصل یکصد و بیستم
هر گاه در فاصله ده روز پیش از رای گیری یکی از نامزدهایی که صلاحیت او طبق این قانون احراز شده فوت کند، انتخابات به مدت دو هفته به تأخیر میافتد. اگر در فاصله دور نخست و دور دوم نیز یکی از دو نفر حایز اکثریت دور نخست فوت کند، مهلت انتخابات برای دو هفته تمدید میشود.
اصل یکصد و بیست و یکم
رئیس جمهور در مجلس شورای اسلامی در جلسهای که با حضور رئیس قوه قضائیه و اعضاءی شورای نگهبان تشکیل میشود به ترتیب زیر سوگند یاد میکند و سوگندنامه را امضاء مینماید.
بسم الله الرحمن الرحیم
”من به عنوان رئیس جمهور در پیشگاه قرآن کریم و در برابر ملت ایران به خداوند قادر متعال سوگند یاد میکنم که پاسدار مذهب رسمی و نظام جمهوری اسلامی و قانون اساسی کشور باشم و همه استعداد و صلاحیت خویش را در راه ایفای مسئولیتهایی که بر عهده گرفتهام به کار گیرم و خود را وقف خدمت به مردم و اعتلای کشور، ترویج دین و اخلاق، پشتیبانی از حق و گسترش عدالت سازم و از هر گونه خودکامگی بپرهیزم و از آزادی و حرمت اشخاص و حقوقی که قانون اساسی برای ملت شناخته است حمایت کنم. در حراست از مرزها و استقلال سیاسی و اقتصادی و فرهنگی کشور از هیچ اقدامی دریغ نورزم و با استعانت از خداوند و پیروی از پیامبر اسلام و ائمه اطهار علیهم السلام قدرتی را که ملت به عنوان امانتی مقدس به من سپرده است همچون امینی پارسا و فداکار نگاهدار باشم و آن را به منتخب ملت پس از خود بسپارم.”
اصل یکصد و سی و یکم
در صورت فوت، عزل، استعفاء، غیبت یا بیماری بیش از دو ماه رئیس جمهور و یا در موردی که مدت ریاست جمهوری پایان یافته و رئیس جمهور جدید بر اثر موانعی هنوز انتخاب نشده و یا امور دیگری از این قبیل، معاون اول رئیس جمهور با موافقت رهبری اختیارات و مسئولیتهای وی را بر عهده میگیرد و شورایی متشکل از رئیس مجلس و رئیس قوه قضائیه و معاون اول رئیس جمهور موظف است ترتیبی دهد که حداکثر ظرف مدت پنجاه روز رئیس جمهور جدید انتخاب شود. در صورت فوت معاون اول و یا امور دیگری که مانع انجام وظایف وی گردد و نیز در صورتی که رئیس جمهور معاون اول نداشته باشد مقام رهبری فرد دیگری را به جای او منصوب میکند.
قانون انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران
فصل اول_ کلیات
ماده ۱_ دوره ریاست جمهوری اسلامی ایران چهار سال است و از تاریخ تنفیذ اعتبارنامه وسیله مقام رهبری آغاز میگردد.
ماده ۲_ اعتبارنامه رییس جمهوری توسط شورای نگهبان تهیه و به حضور مقام رهبری تقدیم میگردد.
ماده ۳_ وزارت کشور در غیر موارد اصل یکصد و سی و یکم(۱۳۱) قانون اساسی موظف است حداقل پنج ماه قبل از پایان دوره چهار ساله ریاست جمهوری مقدمات اجرای انتخابات را فراهم آورد و با رعایت اصل یکصد و نوزدهم(۱۱۹) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مراتب برگزاری انتخابات و تاریخ شروع ثبتنام داوطلبان ریاست جمهوری را با استفاده از وسایل ارتباط جمعی بهاطلاع عموم برساند.[۱]
ماده ۴_ کارکنان دولت درصورتیکه به ریاست جمهوری انتخابات شوند سنوات ریاست جمهوری در سابقه استخدامی ایشان منظور خواهد شد.
ماده ۵_ چنانچه شورای نگهبان به دلایلی انتخابات ریاست جمهوری را در سراسر کشور متوقف یا باطل نماید وزارت کشور با کسب نظر شورای نگهبان در اولین فرصت مناسب نسبت به تجدید انتخابات اقدام مینماید.
ماده ۶_ سرپرست وزارت کشور به جای وزیر کشور و سرپرستان استانداری، فرمانداری و بخشداری با تأیید وزیر کشور به جای استاندار، فرماندار و بخشدار خواهند بود.
ماده ۷_ آییننامه اجرائی انتخابات ریاست جمهوری را وزارت کشور تهیه و با تصویب هیأت وزیران به اجراء میگذارد.
ماده ۸_ نظارت بر انتخابات ریاست جمهوری به عهده شورای نگهبان میباشد. این نظارت عام و در تمام مراحل و در کلیه امور مربوط به انتخابات جاری است.
ماده ۹_ چنانچه در همه یا بعضی از شهرستانهای یک استان شمارش آراء با دستگاه شمارشگر صورت پذیرد[۲] سیستم کامپیوتری انتخابات باید به نحوی طراحی و اجراء شود که دسترسی به نرمافزارها و سخت افزارهای آن در کلیه مراحل انتخابات بدون حضور نمایندگان شورای نگهبان میسر نباشد. تصمیمات لازم جهت حفظ نرمافزارها و سختافزارها مشترکاً توسط شورای نگهبان و وزارت کشور اتخاذ میشود و کلیه نسخههای نرمافزاری قبل از انتخابات به تأیید شورای نگهبان رسیده و مهر و موم (قفل نرمافزاری) میشود تا در زمان مورد توافق با حضور نمایندگان شورای نگهبان و وزارت کشور روی سیستمهای کامپیوتری هر حوزه انتخاباتی نصب و راهاندازی گردد. هر گونه تغییر در نرمافزارها باید با اطلاع و تأیید شورای نگهبان انجام گیرد.[۳]
——————————————————————————–
فصل دوم_ کیفیت انتخابات
ماده ۱۰_ انتخابات به صورت مستقیم و عمومی و با رأی مخفی خواهد بود.[۴]
ماده ۱۱_ هر گاه در فاصله ده روز پیش از رأیگیری یکی از نامزدهایی که صلاحیت او طبق این قانون احراز شده فوت کند انتخابات به مدت دو هفته به تأخیر میافتد.
ماده ۱۲_ انتخابات رییس جمهور با کسب اکثریت مطلق آراء میباشد.
ماده ۱۳_ چنانچه در مرحله اول برای هیچیک از داوطلبان اکثریت مطلق حاصل نگردید انتخابات دو مرحلهای خواهد شد بدین معنی که دو نامزدی که بیشترین آراء را در مرحله اول داشتهاند در انتخابات مرحله دوم شرکت میکنند.
ماده ۱۴_ انتخابات مرحله دوم در جمعه هفته بعد انجام خواهد گرفت.
ماده ۱۵_ منسوخ شد.[۵]
ماده ۱۶_ چنانچه در مرحله دوم یکی از دو نفر حائز اکثریت فوت نماید مهلت انتخابات برای دو هفته تمدید میشود.
ماده ۱۷_ وزارت کشور پس از وصول نظریه شورای نگهبان مبنی بر خاتمه انتخابات و امضای حکم ریاست جمهوری توسط مقام رهبری دستور امحای تعرفه و اوراق رأی را صادر خواهد نمود.
ماده ۱۸_ حذف شد.[۶]
ماده ۱۹_ در هر مرحله انتخاباتی هر شخص واجد شرایط میتواند فقط یک بار با ارائه شناسنامه[۷] و کارت ملی[۸] خود رأی دهد.[۹]
تبصره_ رأیدهندگان در خارج از کشور در صورت همراه نداشتن شناسنامه و کارت ملی میتوانند با ارائه گذرنامه معتبر ایرانی، رأی دهند.[۱۰]
ماده ۲۰_ اخذ رأی در داخل و خارج کشور در یک روز انجام میشود و مدت آن ده ساعت است و در صورت ضرورت قابل تمدید میباشد.
تبصره ۱_ تشخیص ضرورت و مدت تمدید اخذ رأی در سراسر کشور به عهده وزیر کشور است.
تبصره ۲_ اخذ رأی باید در روز جمعه انجام گیرد.
ماده ۲۱_ کلیه وزارتخانهها، سازمانها و ادارات دولتی و مؤسسات وابسته به دولت و نهادهای انقلابی موظفند که حسب درخواست وزارت کشور،استانداران، فرمانداران و بخشداران، کارکنان و سایر امکانات خود را تا خاتمه انتخابات در اختیار آنان قرار دهند، بدیهی است مدت همکاری کارکنان مذکور جزء ایام مأموریت نامبردگان محسوب خواهد شد.
تبصره_ کلیه نهادها و ارگانهای فوقالذکر موظفند حسب درخواست شورای نگهبان و هیأتهای منصوب از جانب آن، کارکنان خود را در اختیار آنان قرار دهند و همچنین وزارت کشور، استانداران، فرمانداران و بخشداران موظفند امکانات لازم را در اختیار آنان قرار دهند.
ماده ۲۲_ انتخابات ریاست جمهوری و انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا همزمان برگزار میگردد و وزارت کشور موظف است تمهیدات لازم برای انتخابات شوراها را نیز فراهم نماید و چنانچه همزمان انتخابات دیگری نیز برگزار گردد، در هر شعبه ثبتنام و أخذ رأی با اعضای واحد، صندوقهای مجزا برای هر انتخابات در نظر بگیرد.
تبصره_ درصورتیکه در اثر موجبات مذکور در اصل یکصد و سی و یکم (۱۳۱) قانون اساسی دوره ریاست جمهوری قبل از چهار سال به پایان برسد، مجلس جهت همزمان شدن انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا با انتخابات ریاست جمهوری از طریق توقف یا تمدید دوره شوراهای اسلامی در چهارچوب قانون اساسی تصمیمگیری خواهد کرد.[۱۱]
ماده ۲۳_ صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران مکلف است برنامههای آموزش انتخاباتی را که وزارت کشور یا هیأت مرکزی نظارت منتخب شورای نگهبان ضروری تشخیص میدهند و همچنین کلیه اعلامیهها و اطلاعیههای مربوط به انتخابات را از شبکه سراسری یا محلی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، پخش نماید.
ماده ۲۴_ مأموران انتظامی در حدود قانون موظف به ایجاد نظم و جلوگیری از هر گونه بینظمی در جریان انتخابات و حفاظت صندوقها میباشند. نیروهای نظامی و انتظامی حق دخالت در امور اجرائی و نظارت در انتخابات را ندارند.
ماده ۲۵_ در موارد ذیل با تأیید هیأت نظارت یا نماینده وی برگهای رأی باطل ولی جزء آراء مأخوذه محسوب و مراتب در صورت جلسه قید و آراء مذکور ضمیمه صورت جلسه خواهد شد:
۱_ آراء غیر قابل خواندن.
۲_ آرایی که از طریق خرید و فروش به دست آمده باشد.
۳_ آرایی که سفید به صندوق ریخته شده باشد.[۱۲][۱۳]
ماده ۲۶_ در موارد ذیل با تأیید هیأت نظارت یا نماینده وی برگهای رأی باطل و جزء آراء مأخوذه محسوب نشده و مراتب در صورت جلسه قید و آراء مذکور ضمیمه صورت جلسه خواهد شد:
۱_ صندوق فاقد لاک و مهر انتخاباتی باشد.
۲_ آراء زائد بر تعداد تعرفه باشد.
۳_ آراء کسانی که به سن قانونی رأی دادن نرسیده باشند.
۴_ آرایی که با شناسنامه افراد فوت شده یا غیر ایرانی داده شده باشد.
۵_ آرایی که با تقلب و تزویر (در تعرفهها، آراء، صورت جلسات، شمارش) به دست آمده باشد.
۶_ آرایی که با شناسنامه غیر یا جعلی اخذ شده باشد.
۷_ آراء تکراری.
۸_ آرایی که با شناسنامه کسانی که حضور ندارند اخذ شده باشد.
۹_ آرایی که از طریق تهدید به دست آمده باشد.[۱۴]
۱۰_ آرایی که روی ورقه غیر از برگ رأی نوشته شده باشد.
تبصره ۱_ کل آراء مندرج در صورتجلسهای که صندوق اخذ رأی آن فاقد اوراق رأی یا برگهای تعرفه باشد، باطل و جزو آراء مأخوذه محسوب نخواهد شد.
تبصره ۲_ به تعداد آراء زائد مذکور در بند(۲) به قید قرعه[۱۵] از کل برگهای رأی کسر میشود.
ماده ۲۷_ حذف گردید.[۱۶]
ماده ۲۸_ در صورتی که در برگ رأی نام بیش از یک نفر نامزد نوشته و یا علامتگذاری شده باشد برگ رأی باطل است ولی جزو آراء مأخوذه محسوب خواهد شد.[۱۷]
ماده ۲۹_ قبل از شروع رأیگیری باید در حضور نماینده یا نمایندگان هیأت نظارت، صندوقهای خالی، بسته و ممهور به مهر شعبه ثبت نام و اخذ رأی گردد و در صورتجلسهای که قبل از شروع رأیگیری انتخابات توسط اعضای صندوق در محل اخذ رأی تنظیم میگردد، نماینده یا نمایندگان هیأت نظارت شعبه مربوطه، تعداد صندوقها و خالی بودن آنها را گواهی نمایند و در صورتی که در جریان رأیگیری نیاز باشد که صندوقی را اضافه نمایند باید به همین ترتیب عمل نموده و صورت جلسه گردد.
ماده ۳۰_ وزارت کشور موظف است در طول برگزاری انتخابات با توجه به وظایفی که به عهده دارد، مطالب مربوط به انتخابات را به اطلاع عموم برساند.
ماده ۳۱_ وزارت کشور مجری برگزاری انتخابات ریاست جمهوری است و زیر نظر هیأت اجرائی مرکزی انتخابات با ترکیب اعضای ذیل اقدام مینماید:
۱_ وزیر کشور(به عنوان رئیس هیأت)
۲_ یکی از اعضای هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی با انتخاب مجلس (بدون حق رأی)
۳_ دادستان کل کشور
۴_ وزیر اطلاعات
۵_ تعداد هفت نفر از شخصیتهای دینی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی به عنوان معتمدان مردمی به ترتیب مقرر در تبصرههای(۱) و (۲) این ماده
تبصره ۱_ وزیر کشور حداقل پنجماه قبل از پایان دوره چهارساله ریاست جمهوری، سی نفر از شخصیتهای مذهبی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی کشور را که دارای صلاحیتهای مندرج در تبصره(۳) ماده(۳۹) این قانون باشند به عنوان معتمد به هیأت مرکزی نظارت بر انتخابات معرفی مینماید و با رعایت تبصره(۲) این ماده پس از تأیید هیأت مرکزی نظارت حداکثر ظرف یک هفته جلسهای با حضور حداقل دو سوم معتمدان مذکور تشکیل میدهد که ضمن آن هفت نفر معتمدان موضوع بند(۵) با رأی مخفی و اکثریت نسبی به عنوان عضو اصلی و چهار نفر عضو علیالبدل به ترتیب آراء انتخاب شوند.
تبصره ۲_ چنانچه هیأت مرکزی نظارت به هر دلیلی کل یا تعدادی از معتمدان پیشنهادی را تأیید ننمود، وزیر کشور موظف است به تعداد دو برابر مورد نیاز، افراد واجد شرایط دیگری را به هیأت مرکزی نظارت پیشنهاد نماید. هیأت مرکزی نظارت حداکثر ظرف بیست و چهار ساعت نظر خود را کتباً اعلام مینماید. در هر صورت نظر هیأت مرکزی نظارت برای وزیر کشور لازمالاتباع است.
تبصره ۳_ هیچ یک از اعضای هیأت اجرائی مرکزی انتخابات نبایدنامزد انتخابات ریاست جمهوری باشند.
تبصره ۴_ اولین جلسه با دعوت وزیر کشور تشکیل میشود و دبیر ستاد انتخابات کشور به پیشنهاد وزیر کشور و تأیید هیأت اجرائی مرکزی انتخاب میگردد. مسئولیت دبیری هیأت اجرائی مرکزی نیز بر عهده دبیر ستاد انتخابات است.
تبصره ۵_ نائب رئیس هیأت اجرائی مرکزی انتخابات با رأی اکثریت و از بین اعضای هیأت انتخاب میشود.
تبصره ۶_ تصمیمات هیأت اجرائی مرکزی انتخابات نباید موجب تداخل در وظایف و اختیارات نظارتی شورای نگهبان در ارتباط با انتخابات ریاست جمهوری گردد؛ در غیر این صورت تصمیمات مذکور، باطل و هرگونه اقدامی در این جهت ممنوع است. مرجع تشخیص موضوع این تبصره، شورای نگهبان است.
تبصره ۷_ جلسه هیأت اجرائی مرکزی انتخابات با حضور نه نفر رسمیت مییابد و مصوبات آن با رعایت تبصره(۶) این ماده با رأی حداقل هفت نفر از اعضاء قابل اجراء است.
تبصره ۸_ نتیجه شمارش آراء انتخابات ریاست جمهوری پس از وصول گزارش هیأت اجرائی مرکزی به وسیله وزیر کشور اعلام میشود و تأیید نهایی صحت انتخابات بر عهده شورای نگهبان است.
تبصره ۹_ وزارت کشور با اطلاع هیأت اجرائی مرکزی انتخابات میتواند مأمورانی برای بازرسی و کنترل جریان انتخابات به طور ثابت یا سیار به شهرستانها، بخشها و شعب ثبتنام و أخذ رأی اعزام کند.[۱۸]
ماده ۳۲_ پس از پایان انتخابات صورت جلسه نتیجه انتخابات با امضاء هیأت اجرائی شهرستان و هیأت نظارت بر انتخابات شهرستان در چهار نسخه تهیه میشود و یک نسخه نزد هیأت اجرائی شهرستان میماند و بقیه برای هیأت نظارت بر انتخابات مزبور و وزارت کشور و هیأت مرکزی نظارت بر انتخابات ارسال میشود.
ماده ۳۳_ ارتکاب امور ذیل جرم محسوب میشود:
۱_ خرید و فروش رأی.
۲_ تقلب و تزویر در اوراق تعرفه یا برگ رأی یا صورت جلسات.
۳_ تهدید یا تطمیع در امر انتخابات.
۴_ رأی دادن با شناسنامه جعلی.
۵_ رأی دادن با شناسنامه دیگری.
۶_ رأی دادن بیش از یک بار.
۷_ اخلال در امر انتخابات.
۸_ کم و زیاد کردن آراء یا تعرفهها.
۹_ تقلب در رأیگیری و شمارش آراء.
۱۰_ رأی گرفتن با شناسنامه کسی که حضور ندارد.
۱۱_ توصیه به انتخاب کاندیدای معین از طرف اعضاء شعبه اخذ رأی اعم از مجریان یا ناظران[۱۹] یا هر فرد دیگر محل صندوق رأی به رأی دهنده.[۲۰]
۱۲_ تغییر و تبدیل یا جعل و یا ربودن و یا معدوم نمودن اوراق و اسناد انتخاباتی از قبیل تعرفه و برگ رأی و صورت جلسات و تلکس وتلفنگرامها و تلگرافها.
۱۳_ باز کردن و یا شکستن قفل و محل نگهداری و لاک و مهر صندوقهای رأی بدون مجوز قانونی.
۱۴_ جابجایی، دخل و تصرف یا معدوم نمودن اسناد انتخاباتی بدون مجوز قانونی.
۱۵_ دخالت در امر انتخابات با سند مجعول.
۱۶_ ایجاد رعب و وحشت برای رأی دهندگان یا اعضای شعب ثبت نام و اخذ رأی با اسلحه یا بدون اسلحه در امر انتخابات.
۱۷_ دخالت در امر انتخابات با سمت مجعول و یا به هر نحو غیر قانونی.
تبصره ۱_ چنانچه وقوع جرایم مندرج در ماده فوق موجب گردد که جریان انتخابات در یک یا چند شعبه ثبت نام و اخذ رأی از مسیر قانونی خود خارج شود و در نتیجه کلی انتخابات مؤثر باشد مراتب وسیله وزارت کشور به منظور طرح در شورای نگهبان به هیأت مرکزی نظارت اعلام میگردد.
تبصره ۲_ هیأتهای اجرائی و نظارت موظفند در صورت اطلاع از ارتکاب هر یک از جرائم فوق، موضوع را برای رسیدگی به مرجع قضائی ذیصلاح اعلام نمایند. موضوع باید بلافاصله توسط دادستان حوزه مربوطه رسیدگی شود.[۲۱]
ماده ۳۴_ قوه قضائیه یکی از شعب موجود در هر حوزه قضائی را بهمنظور رسیدگی خارج از نوبت به تخلفات و جرائم انتخاباتی اختصاص میدهد.
تبصره ۱_ به تخلفات و جرائمی که به وسیله نامزدها صورت میگیرد پس از برگزاری انتخابات، در شعبه رسیدگی به تخلفات و جرائم انتخاباتی در تهران رسیدگی میشود.
تبصره ۲_ تشکیلات قضائی هر شهرستان یا بخش بهمنظور پیشگیری از وقوع جرم، اقدامات لازم را در محدوده قوانین و مقررات مربوطه، معمول میدارد.[۲۲]
——————————————————————————–
فصل سوم_ شرایط انتخابکنندگان و انتخاب شوندگان
ماده ۳۵_ انتخاب شوندگان هنگام ثبت نام باید دارای شرایط زیر باشند:
۱_ از رجال مذهبی، سیاسی.
۲_ ایرانیالاصل.
۳_ تابعیت کشور جمهوری اسلامی ایران.
۴_ مدیر و مدبر.
۵_ دارای حسن سابقه و امانت و تقوی.
۶_ مؤمن و معتقد به مبانی جمهوری اسلامی ایران و مذهب رسمی کشور.
ماده ۳۶_ انتخابکنندگان باید دارای شرایط ذیل باشند:
۱_ تابعیت کشور جمهوری اسلامی ایران.
۲_ ۱۸ سال تمام[۲۳]
۳_ عدم جنون.
ماده ۳۷_ کلیه افرادی که مسئولیت مستقیم در امر انتخابات ریاست جمهوری به صورت اجراء و یا نظارت دارند در صورتی میتوانند داوطلب شوند که قبل از ثبت نام از سمت خود استعفا نموده و در آن سمت شاغل نباشند.[۲۴]
——————————————————————————–
فصل چهارم_ هیأت اجرائی
ماده ۳۸_ بلافاصله پس از صدور دستور شروع انتخابات از طرف وزارت کشور، فرماندار دستور تشکیل هیأتهای اجرائی را به بخشداران صادر نموده و موظف است ظرف سه روز هیأت اجرائی انتخابات شهرستان را به ریاست خود و عضویت رییس ثبت احوال رئیس دادگستری و دادستان یا نمایندگان رئیس دادگستری و دادستان که دارای پایه قضائی میباشند و نه نفر از معتمدین تشکیل دهد.[۲۵]
تبصره ۱_ در شهرستان و بخشهایی که شورای اسلامی شهرستان یا بخش تشکیل شده است یک نفر از اعضاء شورا به انتخاب شورا، یکی از هشت نفر معتمدین مذکور خواهد بود.[۲۶]
تبصره ۲_ در صورت حضور رئیس دادگستری و[۲۷] دادستان در محل، نامبرده مکلف است شخصاً در جلسات هیأت اجرائی شرکت نماید.[۲۸]
ماده ۳۹_ فرماندار سی نفر از معتمدان را با تأیید هیأت نظارت به صورت کتبی دعوت مینماید. در جلسهای که ظرف دو روز از تاریخ دعوت با حضور اعضای هیأت نظارت و حداقل دو سوم از معتمدان مذکور منعقد میشود، نه نفر از بین معتمدان تأیید شده، به عنوان معتمدان اصلی و پنج نفر به عنوان معتمدان علیالبدل هیأت اجرائی با رأی مخفی و اکثریت نسبی آراء انتخاب میشوند.[۲۹]
تبصره ۱_ تعداد اعضای هیأتهای اجرائی شهرستان و بخش و کیفیت و مهلت تشکیل آنها یکسان است.
تبصره ۲_ معتمدین هیأت اجرائی و ناظرین شورای نگهبان نباید در انتخابات قبل مرتکب تخلفی شده باشند که در یکی از محاکم صالحه اثباتشده باشد.
تبصره ۳_ معتمدین این ماده باید دارای ایمان و التزام عملی به اسلام و قانون اساسی و حسن شهرت و سواد خواندن و نوشتن بوده و از عوامل مؤثر در تحکیم رژیم سابق و وابسته به گروههای غیرقانونی نباشند.
ماده ۴۰_ هیچ یک از اعضاء هیأت اجرائی و ناظرین شورای نگهبان و اعضای شعب ثبت نام و اخذ رأی نباید با داوطلبان انتخابات به ترتیب ذیل خویشاوندی نسبی و یا سببی داشته باشند.
الف_ خویشاوندی نسبی، پدر، مادر، فرزند، برادر و خواهر.
ب_ خویشاوندی سببی، همسر و پدر، مادر، برادر و خواهر او.
ماده ۴۱_ اعضاء اجرائی پس از پذیرفتن عضویت، ملزم به شرکت در جلسات و انجام وظایف قانونی میباشند.
تبصره ۱_ در صورت عدم شرکت فرماندار یا بخشدار و یا رییس ثبت احوال و یا رئیس دادگستری دادستان و یا نمایندگان رئیس دادگستری و دادستان در جلسات، هیأت اجرائی موظف است مراتب را طی صورتجلسهای به مقام اجرائی مافوق اعلام داشته کسب تکلیف نمایند.[۳۰]
تبصره ۲_ هیأت اجرائی موظف است در صورت جلسات و گزارش کار خود موارد غیبت اعضاء را با ذکر علت غیبت به وزارت کشور اعلام دارد.
ماده ۴۲_ هر گاه در جریان انتخابات یک یا چند نفر از معتمدین هیأت اجرائی دو جلسه متوالی یا چهار جلسه غیر متوالی از حضور در جلسات هیأت اجرائی خودداری نمایند یا وظایف قانونی خود را انجام ندهند و یا هیأت اجرائی را از اکثریت ساقط کنند، به جای آنان به ترتیب تعداد رأی، از معتمدین علیالبدل وسیله فرماندار یا بخشدار دعوت به عمل خواهد آمد، در صورتی که با دعوت از اعضاء علیالبدل باز هم اکثریت حاصل نگردد،باقیمانده را از معتمدین (تا سی نفر) تأمین خواهند نمود.
ماده ۴۳_ هیأت اجرائی بخش، بلافاصله پس از انتخاب معتمدین، تشکیل جلسه داده و تعداد و محل استقرار شعب ثبت نام و اخذ رأی را تعیین نموده و به وسیله رییس هیأت به فرماندار جهت طرح در هیأت اجرائی شهرستان اعلام میدارد.
ماده ۴۴_ جلسات هیأتهای اجرائی شهرستان و بخش با حضور دو سوم کلیه اعضاء رسمیت یافته و اخذ تصمیم با اکثریت مطلق حاضرین خواهد بود.
ماده ۴۵_ هیأت اجرائی شهرستان پس از تعیین محلهای استقرار شعب ثبت نام و اخذ رأی و بررسی و تأیید و تصویب مصوبات هیأتهای اجرائی بخشها در مورد تعداد و محل شعب ثبت نام و اخذ رأی نه روز قبل از روز اخذ رأی مبادرت به انتشار آگهی انتخابات حاوی تاریخ برگزاری انتخابات،ساعات اخذ رأی، شرایط انتخابکنندگان، جرائم و تخلفات و مقررات جزایی و محل شعب ثبتنام و اخذ رأی در سراسر شهرستان مینمایند.
تبصره_ در صورت بروز بعضی از مشکلات با موافقت وزارت کشور مهلت نه روز تا هفت روز تقلیل مییابد.
ماده ۴۶_ فرماندار موظف است سه نسخه از آگهیهای منتشره در سطح شهرستان را به وزارت کشور ارسال دارد. یک نسخه از این آگهیها به وسیله وزارت کشور به هیأت مرکزی نظارت بر انتخابات فرستاده میشود.
ماده ۴۷_ هیأتهای اجرائی شهرستان و بخش پس از انتشار آگهی انتخابات برای هر شعبه ثبت نام و اخذ رأی پنج یا هفت نفر از معتمدین محل که دارای سواد خواندن و نوشتن باشند انتخاب و به فرماندار یا بخشدار جهت صدور حکم معرفی مینمایند.[۳۱]
تبصره ۱_ اعضاء شعبه ثبت نام و اخذ رأی از بین خود یک نفر رییس، یک نفر نایب رییس و سه نفر منشی انتخاب مینمایند و بایستی ترتیبی اتخاذ نمایند که یک روز قبل از اخذ رأی، محل شعبه آماده برای اخذ رأی باشد.
تبصره ۲_ محل شعبه ثبت نام و اخذ رأی مندرج در آگهی انتخابات غیر قابل تغییر است مگر این که دائر نمودن شعبه و یا اداره کار آن در محل اعلام شده قبلی، به علت حوادث غیر مترقبه و یا هر علت دیگری مقدور نباشد که در این صورت مراتب تغییر شعبه ثبتنام و اخذ رأی توسط هیأت اجرائی و ناظران شورای نگهبان با ذکر علت، صورت جلسه شده و شعبه ثبت نام و اخذ رأی جدید در کوتاهترین فاصله نسبت به شعبه سابق به نحوی دائر خواهد شد که خللی در مراجعه رأیدهندگان و تشخیص محل شعبه ایجاد نشود و تبدیل شعبه باید به اطلاع مردم محل برسد.
تبصره ۳_ تشکیل شعب ثبت نام و اخذ رأی در موزهها ممنوع میباشد.
ماده ۴۸_ فرماندار موظف است مستقیماً یا با تفویض اختیار به بخشدار برای هر یک از شعب ثبت نام و اخذ رأی یک نماینده تعیین نماید.
ماده ۴۹_ کلیه امور انتخابات بخش مرکزی را هیأت اجرائی شهرستان انجام میدهد.
ماده ۵۰_ هیأت اجرائی بخش با تصویب هیأت اجرائی شهرستان میتواند برای مناطق صعبالعبور و کوهستانی و مسافتهای دور و نقاطی که تشکیل شعب ثابت ثبت نام و اخذ رأی مقدور نیست شعب اخذ رأی سیار تشکیل دهد. هیأت اجرائی شهرستان نیز میتواند در صورتی که لازم بداند نسبت به تشکیل شعب اخذ رأی سیار در مرکز شهرستان و بخش مرکزی اقدام نماید و در هر دو مورد باید به اطلاع هیأت نظارت و نمایندهای از طرف رئیس دادگستری و نمایندگان نامزدها برسد. و همچنین نمایندهای از هیأت نظارت در معیت صندوق سیار بوده و مسیر گردش صندوق را در صورتجلسهای قید و تأیید نمایند.[۳۲]
ماده ۵۱_ حذف گردید.[۳۳]
ماده ۵۲_ حذف گردید.[۳۴]
ماده ۵۳_ در سفارتخانهها و یا کنسولگری و نمایندگی سیاسی ایران در خارج از کشور هیأت اجرائی انتخابات ریاست جمهوری به ریاست سفیر و یا سرکنسول و یا عالیترین مقام نمایندگی سیاسی و عضویت سه نفر از کارمندان ارشد سفارتخانه یا کنسولگری و یا نمایندگی سیاسی و پنج نفر از ایرانیان مؤمن به انقلاب اسلامی مقیم آن کشور به انتخاب و دعوت سفیر یا سرکنسول یا مقام نمایندگی سیاسی تشکیل میگردد.
ماده ۵۴_ هیأت اجرائی موضوع ماده فوق پس از خاتمه اخذ رأی و قرائت آراء نتیجه را صورت جلسه مینماید. سفیر و یا سرکنسول و یا عالیترین مقام نمایندگی سیاسی موظف است بلافاصله نتیجه را با سریعترین وسیله مخابراتی ممکن از طریق وزارت امور خارجه به وزارت کشور اعلام دارد.
——————————————————————————–
فصل پنجم_ اعلام داوطلبی و رسیدگی به صلاحیت داوطلبان
ماده ۵۵_ داوطلبان ریاست جمهوری یا نمایندگان تامالاختیار آنها که کتباً معرفی شده باشند باید ظرف پنج روز از تاریخ انتشار دستور شروع انتخابات به وزارت کشور مراجعه نموده و پرسشنامه اعلام داوطلبی را پس از دریافت و تکمیل همراه با چهار برگ تصویر کلیه صفحات شناسنامه و دوازده قطعه عکس۴×۶ از آخرین عکس خود را که در همان سال گرفته باشند به وزارت کشور تسلیم و رسید دریافت دارند.[۳۵]
تبصره_ هر یک از داوطلبان ریاست جمهوری در صورت تمایل به انصراف از داوطلبی باید شخصاً و یا از طریق نماینده تامالاختیار خود و به صورت کتبی انصراف خود را به وزارت کشور اعلام نمایند.[۳۶]
ماده ۵۶_ وزارت کشور پس از پایان مهلت قبول داوطلبی، بلافاصله مدارک داوطلبان را به دبیرخانه شورای نگهبان تسلیم میدارد.
ماده ۵۷_ شورای نگهبان ظرف پنج روز از تاریخ وصول مدارک داوطلبان به صلاحیت آنان رسیدگی و نظر خود را صورت جلسه نموده و یک نسخه از آنرا به وزارت کشور ارسال میدارد.
تبصره_ در موارد ضرورت بنا به تشخیص شورای نگهبان مدت مذکور در این ماده حداکثر تا پنج روز دیگر تمدید و به وزارت کشور اعلام میگردد.
ماده ۵۸_ پس از سپری شدن مدت زمان قانونی چنانچه مدارکی دال بر عدم صلاحیت کاندیداهای ریاست جمهوری به دست آید، پس از بررسی و اعلام عدم صلاحیت وی توسط شورای نگهبان، مراتب به وسیله وزارت کشور به اطلاع عموم میرسد.
ماده ۵۹_ کاندیداها میتوانند اسناد و مدارک مثبت صلاحیت خود را ضمیمه اعلام داوطلبی نمایند و یا در مدت زمان رسیدگی به صلاحیت داوطلبان به شورای نگهبان تقدیم نمایند.
ماده ۶۰_ وزارت کشور موظف است پس از وصول نظریه شورای نگهبان اسامی نامزدهای ریاست جمهوری را با استفاده از وسایل ارتباط جمعی ظرف مدت دو روز به اطلاع مردم سراسر کشور برساند.
ماده ۶۱_ در مواردی که طبق گزارشات و شکایات و اعتراضات واصله برای شورای نگهبان معلوم گردد که اعضاء هیأتهای نظارت از قوانین و مقررات تخلف نمودهاند، شورای نگهبان موظف است آنها را بلافاصله عزل و افراد دیگری را جایگزین نمایند.
——————————————————————————–
فصل ششم_ تبلیغات
ماده ۶۲_ به منظور تضمین برخورداری یکسان نامزدهای ریاست جمهوری از امکانات دولتی کمیسیونی به نام کمیسیون بررسی تبلیغات انتخابات زیر نظر هیأت اجرائی مرکزی انتخابات و بنا به دعوت وزیر کشور تشکیل میگردد.[۳۷]
ماده ۶۳_ اعضاء کمیسیون بررسی تبلیغات ریاست جمهوری عبارتند از:
۱_ دادستان کل کشور یا نماینده تامالاختیار او
۲_ وزیر کشور یا نماینده تامالاختیار او
۳_ دبیر هیأت اجرائی مرکزی انتخابات
۴_ رئیس شورا یا یکی از اعضای شورای نظارت بر سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران به انتخاب شورا
۵_ رئیس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران یا نماینده تامالاختیار او[۳۸]
تبصره_ شورای نگهبان میتواند یک نفر از میان اعضای خود یا از خارج را به منظور نظارت بر کار کمیسیون مزبور تعیین نماید.
ماده ۶۴_ چنانچه به تشخیص کمیسیون بررسی تبلیغات برنامههای تبلیغاتی ضبطشده نامزدها در صدا و سیما در برگیرنده مطالب توهینآمیز یا هتک حرمت سایر نامزدها یا دیگر افراد و یا مغایر با قوانین باشد، سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران موظف به حذف آن مطالب است و درصورتیکه ضمن پخش برنامه زندهای موارد مذکور از سوی هر یک از نامزدهای انتخابات یا نماینده آنها واقع شود، سازمان موظف است با تشخیص کمیسیون بررسی تبلیغات به میزان مناسب و به صورت ضبطشده فرصت احقاق حق بدهد.[۳۹]
ماده ۶۵_ نامزدهای ریاست جمهوری که صلاحیت آنان توسط شورای نگهبان تأیید و اسامی آنها از طرف وزارت کشور اعلام میگردد هر یک حق دارند به طور مساوی از صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران برای معرفی و ارائه برنامههای خود استفاده نمایند.
ترتیب و تنظیم برنامه تبلیغات نامزدهای انتخاباتی از طریق صدا و سیما به عهده کمیسیون بررسی تبلیغات میباشد.
ماده ۶۶_ فعالیتهای انتخاباتی نامزدهای ریاست جمهوری رسماً از تاریخ اعلام اسامی آنان به وسیله وزارت کشور آغاز و تا بیست و چهار ساعت قبل از شروع اخذ رأی خاتمه میپذیرد.
ماده ۶۷_ فعالیت انتخاباتی در مرحله دوم از تاریخ اعلام رسمی نتایج قطعی آراء مرحله اول شروع و تا بیست و چهار ساعت قبل از آغاز اخذ رأی مرحله دوم ادامه خواهد یافت.
ماده ۶۸_ انجام هر گونه فعالیت تبلیغاتی از تاریخ اعلام رسمی اسامی نامزدها له یا علیه نامزدهای ریاست جمهوری از میز خطابه نماز جمعه و یا هر وسیله دیگری که جنبه رسمی و دولتی دارد و فعالیت کارمندان در ساعات اداری و همچنین استفاده از وسایل و سایر امکانات وزارتخانهها و ادارات، شرکتهای دولتی و مؤسسات وابسته به دولت و نهادها و مؤسساتی که از بودجه عمومی (به هر مقدار) استفاده میکنند و همچنین در اختیار گذاشتن وسایل و امکانات مزبور ممنوع بوده و مرتکب، مجرم شناخته میشود.
تبصره ۱_ مؤسسات و نهادهایی که دارایی آنان از اموال عمومی است، همانند بنیاد مستضعفان، مشمول ماده فوق میباشند.
تبصره ۲_ ادارات و سازمانها و ارگانهای دولتی و نهادها و اعضای آنها با ذکر سمت خود حق ندارند له یا علیه هیچیک از نامزدهای انتخاباتی اعلامیه، اطلاعیه، پلاکارد بدهند.
ماده ۶۹_ الصاق اعلامیه، عکس، پوستر، هر گونه آگهی تبلیغاتی بر روی علائم راهنمایی و رانندگی، تابلوی بیمارستانها، تابلوی مدارس و سایر مؤسسات آموزشی دولتی و وابسته به دولت ممنوع بوده و مأمورین انتظامی در صورت مشاهده چنین مواردی متخلفین را جلب و به منظور تعقیب قانونی به مقامات قضایی تحویل مینمایند. شهرداریها و بخشداریها نیز باید نسبت به امحاء چنین اوراق اقدام نمایند.
ماده ۷۰_ هیچ کس حق ندارد آگهی یا پوسترهای تبلیغاتی نامزدهای انتخاباتی را که در محلهای مجاز الصاق گردیده در مدت و زمان قانونی تبلیغات پاره و یا محو نماید و عمل مرتکب جرم محسوب میشود.
ماده ۷۱_ داوطلبان ریاست جمهوری و طرفداران آنان در تبلیغات انتخاباتی به هیچ وجه مجاز به هتک حرمت و حیثیت نامزدهای انتخاباتی نمیباشند و متخلفین طبق مقررات مجازات خواهند شد.
ماده ۷۲_ هر گونه آگهی و آثار تبلیغاتی باید قبل از شروع اخذ رأی از محل شعبه ثبت نام و اخذ رأی توسط اعضاء شعبه محو گردد.
ماده ۷۳_ مقامات اجرائی و نظارت انتخابات حق تبلیغ له یا علیه هیچیک از داوطلبان انتخاباتی را نخواهند داشت. تخلف از این قانون جرم محسوب میشود.
ماده ۷۴_ کلیه رسانههای دیداری و شنیداری و مکتوب و الکترونیک و سایر شبکههای مجازی، حق ندارند آگهی یا مطلبی علیه نامزدهای انتخاباتی درج کنند و یا مطالبی بنویسند که دال بر انصراف گروه یا اشخاصی از نامزدهای معین باشد. در صورت وقوع این تخلف، نامزدهای مزبور حق دارند پاسخ خود را ظرف هجده ساعت پس از انتشار، به وسیله وزارت کشور به رسانه مزبور بدهند و رسانه مزبور مکلف به نشر فوری آن در اولین زمان ممکن است.
درصورتیکه رسانه مزبور قبل از ساعات ممنوعیت تبلیغاتی اطلاعرسانی نکند یا منتشر نشود، مدیر مسئول آن باید با هزینه خود پاسخ نامزد را به روزنامه یا مجله هم طرازی که قبل از ممنوعیت تبلیغات چاپ میشود، ارسال نماید و آن نشریه مکلف به درج آن در اولین چاپ نشریه است.[۴۰]
ماده ۷۵_ در صورت درخواست کتبی و رسمی اشخاص حقیقی و حقوقی، چاپخانه آگهی تبلیغاتی انتخاباتی را چاپ خواهد نمود.
ماده ۷۶_ ذیل آگهیهای تبلیغاتی چاپی باید نام و نشانی دقیق چاپخانه و تاریخ چاپ درج شده باشد.
ماده ۷۷_ مسئولان چاپخانهها موظفند چهار نسخه از هر یک از اوراق تبلیغاتی انتخاباتی را بلافاصله پس از چاپ همراه با یک نسخه از درخواست رسمی تقاضاکنندگان جهت ضبط در پرونده سریعاً به وزارت کشور و شورای نگهبان ارسال دارند.
تبصره_ وزارت ارشاد اسلامی موظف است مفاد مواد (۷۴) و (۷۵) و (۷۶) را به چاپخانههای کشور بخشنامه نموده و در مورد متخلفین با توجه به ماده (۲۶) آییننامه تأسیس چاپخانه و گراور سازی مصوب ۲۷/۱۲/۱۳۵۸ شورای انقلاب تصمیم مقتضی اتخاذ نماید.
——————————————————————————–
فصل هفتم_ شکایت و نحوه رسیدگی
ماده ۷۸_ اعلام نتایج رسیدگی به شکایات انتخابات ریاست جمهوری از طریق رسانههای گروهی از اختیارات شورای نگهبان است.
ماده ۷۹_ شورای نگهبان ظرف یک هفته و در صورت ضرورت حداکثر ده روز پس از دریافت نتیجه انتخابات ریاست جمهوری نظر قطعی خود را نسبت به انتخابات انجام شده به وزارت کشور اعلام و وزارت کشور از طریق رسانههای گروهی نتیجه نهایی را به اطلاع مردم خواهد رساند.
ماده ۸۰_ هیأتهای اجرائی موظفند از تاریخ اعلام نهایی صلاحیت داوطلبان تا دو روز پس از اعلام نتیجه اخذ رأی انتخابات، شکایات واصله را بپذیرند و ظرف بیست و چهار ساعت در جلسه مشترک هیأت اجرائی و ناظرین شورای نگهبان در شهرستان مربوطه به آنها رسیدگی نمایند و نتیجه را صورتجلسه نموده و به وزارت کشور اعلام دارند.
تبصره ۱_ کسانی که از نحوه برگزاری انتخابات شکایت داشته باشند، میتوانند ظرف سه روز از تاریخ اخذ رأی شکایت مستند خود را به ناظرین شورای نگهبان یا دبیرخانه این شورا نیز تسلیم دارند.
تبصره ۲_ شکایاتی قابل رسیدگی خواهد بود که مشخصات شاکی یا شاکیان شامل نام، نام خانوادگی، شغل، نشانی کامل، شماره تلفن (در صورت داشتن تلفن) و اصل امضاء شاکی را داشته باشد.
تبصره ۳_ در صورتی که شاکی بدون دلیل و مدرک و مغرضانه داوطلبان انتخاباتی را متهم نماید و عمل شاکی عنوان افتراء داشته باشد قابل تعقیب و پیگیری است.
تبصره ۴_ طرح و بررسی شکایات در مورد افراد محرمانه بوده و افشای آن ممنوع است.
تبصره ۵_ بازرسان گزارشات خود را منحصراً به مراجع ذیصلاح قانونی ارسال میدارند.
ماده ۸۱_ شکایاتی که در جریان انتخابات به هیأت اجرائی تسلیم میشود مانع از ادامه کار انتخابات نبوده و در موعد رسیدگی به شکایات مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
ماده ۸۲_ هیأت اجرائی پس از بررسی شکایات و گزارشات چنانچه تشخیص دهد که امور انتخابات در یک یا چند شعبه از جریان عادی خارج شده و صحیح انجام نگرفته است، با تأیید شورای نگهبان، انتخابات یک یا چند شعبه مزبور را باطل اعلام مینماید.
ماده ۸۳_ وزیر کشور پس از وصول اعتبارنامه از شورای نگهبان، رییس جمهور منتخب را به حضور رهبر یا شورای رهبری معرفی مینماید.
——————————————————————————–
فصل هشتم_ مجازات
ماده ۸۴_ مجازات تخلف از بند (۱۶) ماده (۳۳) به ترتیب ذیل تعیین میگردد:
الف_ چنانچه مرتکب بدون اسلحه ایجاد رعب و وحشت نماید تا هفتاد و چهار ضربه شلاق محکوم میگردد.
ب_ چنانچه ایجاد رعب و وحشت خواه به تحریک یا بالمباشره همراه با اسلحه باشد و محاربه صدق نکند تا هفتاد و چهار ضربه شلاق و یا حداکثر تا دو سال حبس محکوم خواهد شد.
ماده ۸۵_ مجازات کسی که با اتخاذ سمت مجعول در انتخابات دخالت کند (موضوع بند ۱۷ ماده ۳۳) تا پنجاه ضربه شلاق خواهد بود و هر گاه مرتکب سندی هم در این باره جعل نموده باشد، مجازات جعل و تزویر را خواهد داشت و چنانچه دخالت وی مؤثر در سرنوشت انتخابات باشد و مسیر انتخابات یک بخش و یا یک شهرستان و یا یک استان را بر هم بزند مرتکب از یک تا پنج سال حبس محکوم خواهد شد.
ماده ۸۶_ مجازات تخلف از ماده (۲۱) و تبصره آن دو الی شش ماه انفصال از خدمت دولتی خواهد بود.
ماده ۸۷_ اعضاء اداری هیأت اجرائی (فرماندار یا بخشدار، رییس ثبت احوال، دادستان یا نماینده وی) در صورت تخلف از ماده (۴۱) و تبصره (۲) ماده (۴۷) این قانون به مجازات کسر حقوق تا یک سوم از یک ماه تا شش ماه به حکم مراجع صالحه محکوم خواهند شد و در مورد بقیه اعضاء محرومیت تا دو نوبت انتخابات از عضویت هیأتهای اجرائی و نظارت و شعب اخذ رأی میباشد.
ماده ۸۸_ متخلفان از موارد مندرج در ماده(۶۸) و تبصرههای آن و کسانی که از طریق رادیو و تلویزیون تبلیغ انتخاباتی له یا علیه یکی از نامزدهای انتخاباتی نمایند و همچنین مسئولان مستقیم برنامههای مربوطه به مجازات حبس از یک تا شش ماه محکوم میشوند.[۴۱]
ماده ۸۹_ چنانچه مأموران انتظامی با دستور کتبی فرماندار یا بخشدار از امحاء اعلانات، عکسها، پوسترهای منصوبه در تابلوها و اماکن ممنوعه مندرج در ماده (۶۹) استنکاف نمایند به مجازات کسر حقوق تا یک سوم از یک ماه تا سه ماه محکوم میگردند. و چنانچه افرادی عالماً در حین الصاق دستگیر گردند به مجازات پنج الی پانزده ضربه شلاق محکوم میگردند.
ماده ۹۰_ مجازات تخلف از ماده (۷۲) محرومیت از عضویت در شعبه ثبت نام برای دو دوره میباشد.
ماده ۹۱_ مجازات تخلف از ماده(۷۴)، تعطیل نشریه یا سایت خبری یا مرکز ارسال پیامک و شبکههای مجازی از یک تا سهماه است و مدیر نشریه یا سایت خبری یا مرکز ارسال پیامک و شبکههای مجازی به شلاق تا هفتاد و چهار ضربه محکوم میگردد. در صورت مشخص بودن نویسنده مقاله این مجازات شامل نویسنده نیز میشود.[۴۲]
ماده ۹۲_ مجازات تخلف از ماده (۷۱) در مواردی که افترا یا نشر اکاذیب باشد همان مجازات افتراء یا نشر اکاذیب است و در غیر موارد فوق مجازات آن تا سه ماه حبس خواهد بود.
ماده ۹۳_ در اجراء صحیح اصل (۹۹) قانون اساسی و حفظ بیطرفی کامل، ناظرین شورای نگهبان موظفند در طول مدت مسئولیت خود، بیطرفی کامل را حفظ نمایند و ابراز جانبداری ناظرین به هر طریقی از یکی از کاندیداها جرم محسوب میشود.
تبصره_ مجازات تخلف از ماده فوق انفصال شش ماه تا یک سال از خدمات دولتی یا شش ماه تا یک سال زندان خواهد بود.
ماده ۹۴_ مجازاتهای این فصل به انواع مذکور منحصر نبوده و قاضی در هر مورد میتواند متخلف را به مجازات مذکور و یا هر مجازات متناسب دیگری که در قانون تعزیرات آمده است محکوم نماید.
* ضمائم :
_ قانون الحاق ماده واحده به قانون انتخابات
(مصوب ۶/۵/۱۳۷۰)
ماده واحده_ استفاده از هر گونه پلاکارد، تراکت، دیوارنویسی، و کاروانهای تبلیغاتی و استفاده از بلندگوهای سیار در خارج از محیط سخنرانی و امثال اینها به استثناء عکس حداکثر در دو فرم و جزوه و سخنرانی و پرسش و پاسخ از طرف نامزدهای انتخاباتی مجلس شورای اسلامی و ریاستجمهوری و شوراهای اسلامی و طرفداران آنان ممنوع میباشد. متخلفین از این قانون از سه تا سی روز زندان محکوم میگردند.
تبصره_ اعلام نظر شخصیتها در تأیید کاندیداها به شرطی مجاز است که بدون ذکر عنوان و مسئولیت آنها باشد و مدرک کتبی مربوط به امضاء آنان تسلیم هیأت اجرایی انتخابات شده باشد.
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده و یک تبصره در جلسه علنی روز یکشنبه مورخ ششم مرداد ماه یک هزار و سیصد و هفتاد مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۱۳/۵/۱۳۷۰ به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
——————————————————————————–
_ قانون الحاق ماده واحده به قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی
(مصوب ۲۱/۱۲/۱۳۷۰)
ماده واحده_ ممنوع بودن تبلیغات توسط صدا و سیمای و جراید شامل پخش مستقیم مذاکرات مجلس شورای اسلامی و درج آن در جرائد نمیشود.
تبصره_ این قانون از تاریخ تصویب لازمالاجراست.
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده و یک تبصره در جلسه علنی روز چهارشنبه مورخ بیست و یکم اسفند ماه یک هزار و سیصد و هفتاد مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۲۱/۱۲/۱۳۷۰ به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
——————————————————————————–
_ قانون تفسیر قانون الحاق ماده واحده به قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی مصوب ۶/۵/۱۳۷۰
(مصوب ۱۴/۱۲/۱۳۷۰)
موضوع استفسار
۱_ اقداماتی که گروهها، مجامع و تشکیلات جمعی نظیر جامعه روحانیت مبارز و مجمع روحانیون مبارز تهران و روزنامهها و مجلات هفتگی و ویژهنامهها با چاپ عکس یا بدون عکس، به عنوان تبلیغ یا توصیف کاندیداها انجام دهند مشمول ممنوعیت ماده واحده خواهد بود یا خیر؟
۲_ مقصود از عکس در دو فرم چیست؟ آیا اگر در صدر و ذیل هر عکس مطالب تبلیغاتی با نامها و عناوین متنوع در ایام تبلیغات پخش گردد خلاف ماده واحده است یا خیر؟
۳_ تعریف دقیقی از پلاکارد و تراکت ارائه نشده، در این خصوص ملاک تشخیص و تعریف کدام مرجع است آیا سیلک در محدوده معنای پلاکارد و تراکت است؟
۴_ مسئولیت تخلف از مفاد ماده واحده مذکور متوجه نامزد انتخاباتی است؟ و اگر مسئولیت متوجه وی باشد در ایام انتخابات میتوان نسبت به بازداشت نامزد مزبور اقدام کرد؟ و اگر به همین منوال یک یا دو و تعدادی از کاندیداها بازداشت شدند آیا انتخابات متوقف میشود یا خیر؟
۵_ آییننامه اجرایی قانون توسط چه مرجعی تهیه و به تصویب باید برسد؟
نظر مجلس
ماده واحده_ قانون الحاق ماده واحده به قانون انتخابات مصوب ۱۳۷۰٫۵٫۶ مجلس شورای اسلامی به شرح ذیل تفسیر میگردد:
۱_ مجامع و گروههای هر حوزه انتخابیه میتوانند حمایت خود را از کاندیداهای مورد نظر کتباً به نامزد مورد نظر اعلام و نامزد مزبور میتواند حمایت اقشار و گروههای مختلف را در ذیل دو نوع پوستر مجاز و یا زندگینامه منتشر نماید.
۲_ مقصود از دو فرم همان دو نوع پوستر کاغذی میباشد و نوشتن مطالب تبلیغاتی در صدر و یا ذیل آنها بلااشکال است و مشمول ممنوعیت ماده واحده فوق نمیگردد.
۳_ مقصود از پلاکارد و تراکت عبارت از هر گونه تبلیغات پارچهای، کاغذی، مقوایی و فلزی است و سیلک نیز از جمله مصادیق «و امثال اینها» میباشد و لیکن نصب هر نوع تابلو که مشخصکننده محل ستاد انتخاباتی میباشد بلااشکال است.
۴_ مسئولیت تخلف متوجه فرد یا افراد یا گروهها و تشکیلاتی که اقدام به تبلیغات ممنوعه نمودهاند میباشد و در هر صورت تبصره ذیل ماده ۲۸قانون انتخابات به قوت خود باقی است و کاندیدا را نمیشود در طول برگزاری انتخابات احضار یا بازداشت نمود.
۵_ آییننامه اجرایی توسط وزیر کشور تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
تفسیر قانونی فوق مشتمل بر ماده واحده در جلسه علنی روز چهارشنبه مورخ چهاردهم اسفند ماه یک هزار و سیصد و هفتاد مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۱۸/۱۲/۱۳۷۰ به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
——————————————————————————–
_ قانون اصلاح ماده واحده الحاقی به قانون انتخابات مصوب ۶/۵/۱۳۷۰ مجلس شورای اسلامی
(مصوب ۲۷/۱۲/۱۳۷۰)
ماده واحده_ قانون الحاق ماده واحده به قانون انتخابات (مصوب ۶/۵/۱۳۷۰) به شرح زیر اصلاح میگردد:
استفاده از هر گونه پلاکارد (جز در محل ستاد انتخاباتی) دیوارنویسی و کاروانهای تبلیغاتی و استفاده از بلندگوهای سیار در خارج از محیط سخنرانی و امثال اینها به استثناء عکس حداکثر در دو فرم و جزوه و تراکت با عکس و سخنرانی و پرسش و پاسخ از طرف نامزدهای انتخاباتی مجلس شورای اسلامی و ریاست جمهوری و شوراهای اسلامی و طرفداران آنان ممنوع میباشد. متخلفین از این قانون از سه تا سی روز زندان محکوم میگردند.
تبصره ۱_ اعلام نظر شخصیتها در تأیید کاندیداها به شرطی مجاز است که بدون ذکر عنوان و مسئولیت آنها باشد و مدرک کتبی مربوط به امضاء آنان تسلیم هیأت اجرایی انتخابات شده باشد.
تبصره ۲_ این قانون از تاریخ تصویب لازمالاجراست.
تبصره ۳_ کلیه قوانین و مقررات مغایر این قانون لغو میگردد.
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده و ۳ تبصره در جلسه علنی روز سهشنبه مورخ بیست و هفتم اسفند ماه یک هزار و سیصد و هفتاد مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۲۸/۱۲/۱۳۷۰ به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
——————————————————————————–
_ مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام در خصوص «تثبیت تعداد کاندیداها در انتخابات»
(مصوب ۳/۱۱/۱۳۷۰)
ماده واحده_ از تاریخ تصویب این قانون کلیه انتخابات (بجز انتخابات مجلس خبرگان و شوراهای کشوری) در سطوح مختلف منطقهای و ملی به شرطی قابل اجراء است که تعداد کاندیداها، حداقل دو برابر تعداد منتخبین مورد نیاز باشد.
تبصره۱_ در آن عده از حوزههای انتخاباتی که تعداد منتخبین مورد نیاز بیش از سه نفر باشد، تعداد کاندیداها باید حداقل یک و نیم برابر تعداد منتخبین مورد نیاز در آن حوزه انتخابیه باشد.
تبصره۲_ پس از پایان تاریخ ثبت نام اگر یک یا چند نفر از کاندیداهای نمایندگی استعفاء دهند و یا فوت نمایند، انتخابات در بین افراد و یا برای فرد باقی مانده برگزار و این امر موجب توقف انتخابات نخواهد شد.
موضوع «تثبیت تعداد کاندیداها در انتخابات» که در تاریخ سه شنبه بیست و چهارم اردیبهشت ماه یکهزار و سیصد و هفتاد به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده و مورد اختلاف مجلس و شورای نگهبان قرار گرفته، در اجرای اصل یکصد و دوازدهم قانون اساسی، درجلسه روز پنج شنبه سوم بهمن ماه یکهزار و سیصد و هفتاد به شرح فوق به تصویب مجمع تشخیص مصلحت نظام رسیده است.
——————————————————————————–
_ مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام در خصوص طرح لزوم رسیدگی دقیق به شکایات داوطلبین رد صلاحیت شده در انتخابات مختلف
(مصوب ۲۲/۸/۱۳۷۸)
ماده واحده _ به موجب این قانون کلیه مراجع رسیدگی کننده صلاحیت داوطلبان در انتخابات مختلف (به استثناء انتخابات خبرگان رهبری که مطابق اصل یکصد و هشتم (۱۰۸) قانون اساسی خواهد بود) موظفند صرفاً بر اساس مواد قانونی و بر اساس دلایل و مدارک معتبر که توسط مراکز مسئول قانونی به مراجع اجرایی و نظارتی ارسال شده است، به بررسی صلاحیت داوطلبان بپردازند و چنانچه صلاحیت داوطلبی را رد کردند باید علت رد صلاحیت را به شرح زیر با ذکر مواد قانونی مورد استناد و دلائل مربوط، به داوطلب ابلاغ نمایند:
۱_ مستندات قانونی باید به صورت کتبی به داوطلب اعلام گردد.
۲_ در صورت در خواست داوطلب باید دلائل و مدارک رد صلاحیت نیز توسط مرجع رسیدگی کننده به ترتیب زیر به اطلاع وی رسانده شود:
الف _ در کلیه موارد به استثنای بندهای (ب )، (ج ) و (د) دلائل و مدارک کتباً به اطلاع وی میرسد.
ب_ در موردی که دلائل و مدارک، با عفت عمومی و یا هتک حیثیت اشخاص مرتبط میشود، چنانچه شخص داوطلب در معرض هتک باشد دلائل و مدارک حضوراً به اطلاع وی میرسد و در صورتی که پس از اطلاع حضوری، فیالمجلس به طور کتبی تقاضا کند دلائل و مدارک مربوط، کتباً به وی ابلاغ میشود.
ج_ چنانچه ذکر دلائل و مدارک علاوه بر هتک حیثیت داوطلب متضمن هتک فرد یا افراد دیگر باشد دلائل و مدارک فقط حضوری به اطلاع داوطلب میرسد.
د_ در مورد مربوط به امنیت ملی اعلام دلائل و مدارک و نحوه اعلام آنها به داوطلب به تشخیص کمیسیونی با عضویت رئیس ستاد فرماندهی کل قوا و وزیر اطلاعات و وزیر کشور خواهد بود.
تبصره ۱_ ذکر منابع ارائه دهنده اطلاعات مذکور، به تشخیص مرجع رسیدگی کننده خواهد بود.
تبصره ۲_ مراجع رسیدگی کننده به شکایات داوطلبان رد صلاحیت شده مکلفند به شکایات داوطلبان رد صلاحیت شده دقیقاً رسیدگی نموده و نتیجه را به داوطلب و مجریان انتخابات اعلام نمایند. در صورت تقاضای داوطلبان رد صلاحیت شده اولین مرجع رسیدگی کننده به شکایات، حسب مورد موظف است، توضیحات و دفاعیات آنان را استماع نمایند.
تبصره ۳_ چنانچه شورای نگهبان صلاحیت داوطلبی را که در مراحل قبلی مورد تأیید قرار گرفته است رد نماید، داوطلب میتواند حداکثر ظرف سه روز از تاریخ ابلاغ شورای نگهبان، در خواست رسیدگی مجدد نماید. شورای نگهبان باید ظرف هفت روز رسیدگی و اعلام نتیجه نماید.
تبصره ۴_ رأی گیری در شورای نگهبان نسبت به داوطلبانی که صلاحیت آنان در مراحل قبلی به تصویب رسیده، در مورد عدم صلاحیت خواهد بود.
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده و چهار تبصره در جلسه علنی روز سه شنبه مورخ بیستم مهرماه ۱۳۷۸ مجلس شورای اسلامی تصویب و به دلیل ایراد شورای نگهبان به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارسال شد، در تاریخ ۲۲/۸/۱۳۷۸ با اصلاحاتی به تصویب نهایی مجمع تشخیص مصلحت نظام رسیده است.
——————————————————————————–
_ قانون حضور نمایندگان نامزدهای ریاست جمهوری در شعب اخذ رای
(مصوب ۳۰/۵/۱۳۷۹)
ماده واحده_ به موجب این قانون، هر یک از نامزدهای ریاست جمهوری به تنهایی و یا چند نامزد مشترکاً میتوانند در هر یک از شعب اخذ رای،اماکن استقرار دستگاه شمارشگر رایانهای آراء و هیأتهای اجرایی شهرستانها و بخشها یک نفر نماینده داشته باشند. نمایندگان نامزدها میتوانند در شعب اخذ رای (ثابت و سیار) و اماکن استقرار دستگاه شمارشگر آراء بدون دخالت در انجام وظایف آنها حضور داشته باشند و در صورت مشاهده تخلف،مراتب را کتباً به ناظرین شورای نگهبان و هیأت نظارت شهرستان و استان مربوطه و ستاد انتخابات وزارت کشور اعلام نمایند. حضور نمایندگان هر یک از نامزدها تا پایان اخذ رای و شمارش و تنظیم صورت جلسات بلامانع است و ممانعت از حضور نمایندگان نامزدها در شعب اخذ رای، اماکن استقرار دستگاه شمارشگر ممنوع بوده و جرم محسوب میگردد و متخلف به مجازات مقرر شده در تبصره ماده (۹۳) قانون انتخابات ریاست جمهوری محکوم خواهد شد.
مسئولین شعب اخذ رای موظفند از حضور افراد غیر مسئول در شعب اخذ رای (افرادی که در این قانون و قانون انتخابات ریاست جمهوری حضور آنها در شعب اخذ رای پیشبینی نگردیده است) جلوگیری به عمل آورند، تخلف از این موضوع جرم محسوب میگردد و متخلف به مجازات مقرر شده در ماده (۸۸) قانون انتخابات ریاست جمهوری محکوم خواهد شد.
تبصره ۱_ در صورتی که تعداد نامزدهای ریاست جمهوری بیش از (۶) نفر باشد، هر یک از نامزدها میتوانند فقط به ازاء هر دو شعبه اخذ رای یک نفر نماینده معرفی کنند.
تبصره ۲_ نمایندگان نامزدها باید از میان افراد داوطلب و با معرفی نامزد و یا مسئول ستاد تبلیغات هر یک از نامزدها در شهرستان مربوطه به عنوان نماینده تامالاختیار نامزد حداقل ۵ روز قبل از شروع اخذ رای به فرماندار همان شهرستان معرفی گردند. فرمانداران موظفند کارت یا معرفی نامه نمایندگان مذکور را حداقل ۴۸ ساعت قبل از روز اخذ رای تحویل مسئول ستاد تبلیغات نامزد مربوطه در آن شهرستان دهند، تخلف از این تبصره توسط فرمانداران جرم محسوب میگردد و متخلف به مجازات مقرر شده در ماده (۸۸) قانون انتخابات ریاست جمهوری محکوم خواهد شد. کلیه هزینههای اجراء این تبصره توسط وزارت کشور محاسبه و نامزدها قبل از معرفی نمایندگان به تناسب تعداد نمایندگانشان پرداخت خواهند کرد.
تبصره ۳_ مسئول ستاد تبلیغات هر یک از نامزدها در شهرستان فردی است که یک هفته قبل از شروع رای گیری کتباً از طرف نامزد مربوط به فرمانداری همان شهرستان معرفی میشود.
تبصره ۴_ پرسنل نیروهای نظامی، انتظامی و اطلاعاتی نمیتوانند از طرف هیچ نامزدی، نمایندگی یا نظارت داشته باشند.
تبصره ۵_ نمایندگان نامزدها حق تبلیغ له یا علیه هیچیک از نامزدها و یا دخالت در کار هیأتهای اخذ رای، بازرسان و ناظران شورای نگهبان را ندارند و در صورت تخلف از حوزه اخذ رای اخراج و برابر ماده (۸۸) قانون انتخابات ریاست جمهوری با آنان عمل خواهد شد.
تبصره ۶_ این قانون از تاریخ تصویب لازمالاجراست و آن قسمت از قوانین و مقررات مغایر با این قانون لغو و بلا اثر میگردد.
آییننامه اجرائی این قانون توسط وزارت کشور تهیه و به تصویب هیأت وزیران میرسد.
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده و شش تبصره در جلسه علنی روز یکشنبه مورخ سیام مرداد ماه یکهزار و سیصد و هفتاد و نه مجلس شورای اسلامی تصویب و تأییدیه شورای نگهبان در مهلت مقرر در اصل نود و چهارم (۹۴) قانون اساسی واصل نگردیده است.
——————————————————————————–
_ قانون نظارت شورای نگهبان بر انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران
(مصوب ۴/۴/۱۳۶۴)
ماده ۱_ طبق اصل ۹۹ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران شورای نگهبان نظارت بر انتخابات ریاست جمهوری را بر عهده دارد.
ماده ۲_ شورای نگهبان قبل از شروع انتخابات دو نفر از اعضاء خود و پنج نفر از افراد مسلمان و مطلع و مورد اعتماد دارای حسن سابقه را با اکثریت مطلق آرای اعضای شورای نگهبان به عنوان هیأت مرکزی نظارت بر انتخابات ریاست جمهوری و سه نفر به عنوان عضو علیالبدل انتخاب و به وزارت کشور معرفی مینماید.
ماده ۳_ شورای نگهبان میتواند محل کار هیأت مرکزی نظارت بر انتخابات را در وزارت کشور قرار دهد.
ماده ۴_ هیأت مرکزی نظارت، بر کلیه مراحل انتخابات و جریانهای انتخاباتی و اقدامات وزارت کشور و هیأتهای اجرایی که در انتخابات مؤثر است و آنچه مربوط به صحت انتخابات میشود نظارت خواهد کرد.
ماده ۵_ هیأت مرکزی نظارت بر انتخابات باید برای هر شهرستان ناظر یا ناظرین با شرایط مذکور در ماده ۲ جهت نظارت بر انتخابات تعیین کند.
تبصره_ شورای نگهبان در هر مورد که لازم بداند میتواند تمام یا برخی از ناظرین را مستقیماً انتخاب نماید.
ماده ۶_ هیأت مرکزی نظارت یا ناظرین که در سراسر کشور بر کیفیت انتخابات نظارت کامل دارند، هر مورد که سوء جریان یا تخلفی را مشاهده کنند کتباً تذکر خواهند داد. فرمانداران و بخشداران موظفند بلافاصله بر اساس قوانین مربوطه نسبت به رفع اشکالات مطروحه اقدام نمایند. و چنانچه مسئولین وزارت کشور نظرات آنان را ملحوظ ندارند ناظرین مراتب را به هیأت مرکزی نظارت شورای نگهبان گزارش خواهند کرد.
ماده ۷_ شورای نگهبان در کلیه مراحل در صورت اثبات تخلف با ذکر دلیل نسبت به ابطال یا توقف انتخابات در سراسر کشور و یا بعضی از مناطق اتخاذ تصمیم نموده و نظر خود را از طریق رسانههای همگانی اعلام مینماید و نظر شورای نگهبان در این مورد قطعی و لازمالاجرا است و هیچ مرجع دیگری حق ابطال یا متوقف کردن انتخابات را ندارد.
تبصره_ هیأت مرکزی نظارت باید مدارک حاکی از عدم صحت یا لزوم متوقف ساختن انتخابات را بررسی و برای اتخاذ تصمیم به شورای نگهبان بفرستد.
ماده ۸_ پس از صدور دستور شروع انتخابات از طرف وزارت کشور چنانچه شورای نگهبان در کیفیت انجام مقدمات انتخابات از قبیل تعیین هیأت اجرایی، نحوه تبلیغات و مانند آن تخلفاتی مشاهده کند که به صحت انتخابات خدشه وارد سازد انتخابات را متوقف و مراتب را به وزارت کشور اعلام میدارد.
ماده ۹_ در مواردی که توقف یا ابطال بنا به نظر شورای نگهبان در تعیین رییس جمهور مؤثر باشد قبل از اعلام نتایج کل انتخابات، در اولین فرصت،اخذ رأی در آن مناطق ادامه یافته یا تجدید خواهد شد.
ماده ۱۰_ در مواردی که ناظر یا ناظرین در مرکز شهرستان و بخشهای تابعه نتایج انتخابات یک یا چند صندوق شعب اخذ رأی را منطبق با قانون تشخیص ندهند موضوع را با ذکر دلیل در هیأت اجرایی محل مطرح خواهند کرد، در صورتی که هیأت اجرایی مذکور نظر آنان را نپذیرد، مراتب به هیأت مرکزی نظارت انتخابات ریاست جمهوری ارجاع خواهد شد و نظر این هیأت با تأیید شورای نگهبان قطعی و لازمالاجرا است.
ماده ۱۱_ هیأتهای اجرایی موظفند یک نسخه از صورت جلسه اقدامات خود را به ناظر یا ناظرین تسلیم نمایند. در مواردی که امضای هیأتهای اجرایی در قانون انتخابات پیشبینی شده است امضای ناظر یا ناظرین نیز لازم است.
به موجب قانون استفساریه مصوب ۹/۳/۱۳۸۰، امضاء ناظران به منزله تأیید روند اخذ رأی است و اگر ایراد و اشکالی وجود داشته باشد ذیل صورتجلسه قید میشود. این تأیید نافی نظارت شورای نگهبان در بررسیهای نهایی نمیباشد.
ماده ۱۲_ وزارت کشور موظف است قبل از صدور دستور انتخابات در سراسر کشور مراتب را به تأیید شورای نگهبان برساند.
قانون فوق مشتمل بر دوازده ماده و دو تبصره در جلسه روز سهشنبه چهارم تیر ماه یک هزار و سیصد و شصت و چهار مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۹/۴/۱۳۶۴ به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
——————————————————————————–
_ قانون استفساریه مواد (۱۱) و (۱۳) قانون نظارت شورای نگهبان بر انتخابات ریاست جمهوری و مجلس شورای اسلامی و ماده (۱۹) قانون انتخابات ریاست جمهوری
(مصوب ۹/۳/۱۳۸۰)
ماده واحده _
۱_ آیا منظور از مفاد ماده (۱۹) قانون انتخابات ریاست جمهوری ناظر به شناسنامه عکسدار میباشد یا با توجه به فقدان قید عکسدار بودن برای شناسنامه منظور تنها ارائه شناسنامه معتبر جمهوری اسلامی ایران است و احراز هویت توسط مسئولان شعبه صورت میگیرد؟
۲_ با توجه به ماده (۱۱) قانون نظارت شورای نگهبان بر انتخابات ریاست جمهوری و با توجه به ماده (۱۳) قانون نظارت شورای نگهبان بر انتخابات مجلس شورای اسلامی آیا منظور از امضاء ناظران صرفاً اعلام حضور ناظر در طول برگزاری انتخابات است یا امضاء ناظران به معنی تأیید روند اخذ رأی در شعبه مربوطه تلقی میشود و چنانچه روند اخذ رأی اشکال یا ایرادی داشته باشد ناظر ضمن امضاء در ذیل صورت جلسه ایراد و اشکال را قید مینماید؟
نظر مجلس
۱_ منظور تنها ارائه شناسنامه معتبر است و الزامی به عکسدار بودن شناسنامه نیست.
۲_ امضاء ناظران به منزله تأیید روند اخذ رأی است و اگر ایراد و اشکالی وجود داشته باشد ذیل صورت جلسه قید میشود. این تأیید نافی نظارت شورای نگهبان در بررسیهای نهائی نمیباشد.
مفاد این قانون (استفساریه) از تاریخ تصویب لازم اجراء میباشد.
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده در جلسه علنی روز چهارشنبه مورخ نهم خرداد ماه یکهزار و سیصد و هشتاد مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۹/۳/۱۳۸۰ به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
——————————————————————————–
[۱] به موجب قانون مصوب ۲۶/۱۰/۱۳۹۱ متن فعلی ماده (۳) جایگزین متن قبلی به شرح ذیل گردید.
«ماده ۳_ وزارت کشور موظف است سه ماه قبل از پایان دوره چهار ساله ریاست جمهوری مقدمات اجراء انتخابات دوره بعد را فراهم و با رعایت اصول (۱۱۹) و (۱۳۱) قانون اساسی مراتب برگزاری انتخابات و تاریخ شروع ثبت نام داوطلبان ریاست جمهوری را با استفاده از وسایل ارتباط جمعی به اطلاع عموم برساند.»
[۲] به موجب قانون مصوب ۲۸/۲/۱۳۷۲ عبارت «چنانچه در همه یا بعضی از شهرستانهای یک استان شمارش آراء با دستگاه شمارشگر صورت پذیرد» الحاق گردید.
[۳] به موجب قانون مصوب ۱۷/۱/۱۳۷۲ ماده (۹) الحاق گردید.
[۴] به موجب قانون مصوب ۱۷/۱/۱۳۷۲ با الحاق ماده (۹)؛ شماره ماده (۹) سابق به ماده (۱۰) تغییر یافت و ماده (۱۰) سابق به شرح ذیل حذف گردید.
«ماده ۱۰_ مدت برگزاری انتخابات ریاست جمهوری از تاریخ صدور دستور شروع انتخابات تا روز اخذ رأی جمعاً سی روز خواهد بود.»
[۵] به موجب مصوبه مورخ ۳/۱۱/۱۳۷۰ (مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام در خصوص «تثبیت تعداد کاندیداهادر انتخابات»)، ماده ۱۵ به شرح ذیل منسوخ شد.
«ماده ۱۵_ چنانچه در هر مرحله از انتخابات ریاست جمهوری به هر دلیل، فقط یک نامزد در جدول انتخابات باقی بماند بلافاصله دستور شروع مجدد انتخابات صادر میشود.»
[۶] به موجب قانون مصوب ۲۶/۱۰/۱۳۹۱ ماده ۱۸ به شرح ذیل حذف گردید:
«ماده ۱۸_ وزارت کشور پس از وصول نتایج شمارش آراء در داخل و خارج کشور نتیجه کلی انتخابات را از طریق رسانههای گروهی به اطلاع مردم خواهد رساند.»
[۷] نظر به تصریح قانون استفساریه مصوب ۹/۳/۱۳۸۰ تنها ارائه شناسنامه معتبر است و الزامی به عکسدار بودن شناسنامه نیست.
[۸] به موجب قانون مصوب ۲۶/۱۰/۱۳۹۱ در ماده (۱۹) قانون و تبصره آن بعد از کلمه «شناسنامه» عبارت «و کارت ملی» اضافه میگردد.
[۹] به موجب قانون مصوب ۱۷/۱/۱۳۷۲ تبصرههای(۱) و(۲) ماده فوق به شرح ذیل حذف گردید:
«تبصره۱_ رأیدهندگان در جبههها وپادگانها و بیمارستانها و آسایشگاهها و زندانها فقط با ارائه کارت شناسایی مربوط و تأیید مسؤول ذیربط در محل رأی خواهند داد.
تبصره۲_ مهاجرین جنگ تحمیلی که فاقد شناسنامه میباشند فقط با کارت تأیید شده بنیاد مهاجرین جنگ تحمیلی رأی خواهند داد.»
[۱۰] به موجب قانون مصوب ۲۸/۲/۱۳۷۲ الحاق گردید.
[۱۱] به موجب قانون مصوب ۲۶/۱۰/۱۳۹۱ متن فعلی ماده (۲۲) جایگزین متن قبلی به شرح ذیل گردید:
«ماده ۲۲_ در صورتی که همزمان با برگزاری انتخابات ریاست جمهور، انتخابات دیگری نیز برگزار گردد، به دستور وزارت کشور، یک شعبه ثبت نام و اخذ رأی با اعضاء واحد و با صندوقهای مجزا برای هر دو انتخابات در نظر گرفته خواهد شد.»
[۱۲]
[۱۳] به موجب قانون مصوب ۱۷/۱/۱۳۷۲ بندهای (۳) و (۴) به شرح ذیل حذف و بند شماره (۵) به شماره (۳) تغییر یافت.
«۳_ آرائی که دارای نام رأی دهنده یا امضاء یا اثر انگشت وی باشد.
۴_ آرائی که کلاً حاوی اسامی غیر از نامزدهای تأیید شده باشد.»
[۱۴] به موجب قانون مصوب ۱۷/۱/۱۳۷۲ بند (۹) ماده فوق به شرح ذیل حذف و شماره بندهای (۱۰) و (۱۱) به ترتیب به (۹) و(۱۰) تغییر یافت.
«۹_ آرائی که فاقد مهر انتخاباتی باشد.»
[۱۵] به موجب قانون مصوب ۱۷/۱/۱۳۷۲ عبارت «به قید قرعه» جایگزین عبارت «قبل از قرائت آراء» گردید.
[۱۶] به موجب قانون مصوب ۱۷/۱/۱۳۷۲ ماده فوق به شرح ذیل حذف گردید:
«ماده ۲۷_ درصورتیکه نام یک داوطلب در برگ رأی مکرر نوشته شده باشد فقط یک رأی برای او محسوب میشود.»
[۱۷] به موجب قانون مصوب ۱۷/۱/۱۳۷۲ متن فعلی ماده جایگزین متن قبلی به شرح ذیل گردید.
«درصورتیکه نام بیشاز یکنفر نامزد نوشته شده باشد، اسامیاضافی ازآخر خوانده نمیشود.»
[۱۸] به موجب قانون مصوب ۲۶/۱۰/۱۳۹۱ متن فعلی ماده (۳۱) جایگزین متن قبلی به شرح ذیل گردید:
«ماده ۳۱_ وزارت کشور مأمور اجراء قانون انتخابات ریاست جمهوری بوده و مسئول صحت جریان انتخابات است و بدین منظور میتواند مأمورانی جهت بازرسی و کنترل جریان انتخابات به طور ثابت و یا سیار به شهرستانها و بخشها و شعب ثبت نام و اخذ رأی اعزام دارد.»
[۱۹] به موجب قانون مصوب ۲۶/۱۰/۱۳۹۱ ماده (۳۳) قانون بهشرح زیر اصلاح میشود:
«الف_ در بند(۱۱) بعد از عبارت «أخذ رأی» عبارت «اعم از مجریان یا ناظران» اضافه میشود.»
[۲۰] به موجب قانون مصوب ۱۷/۱/۱۳۷۲ عبارت «به انتخاب کاندیدای معین» جایگزین عبارت «نوشتن اسم کاندیدای معین در ورقه رأی» و عبارت «به رأی دهنده» به انتهای این بندالحاق گردید.
[۲۱] به موجب قانون مصوب ۲۶/۱۰/۱۳۹۱ ماده (۳۳) قانون بهشرح زیر اصلاح میشود:
« ب_ تبصره ماده(۳۳) قانون به عنوان تبصره(۱) اصلاح و یک تبصره به عنوان تبصره (۲) به این ماده الحاق میشود»
[۲۲] به موجب قانون مصوب ۲۶/۱۰/۱۳۹۱ متن فعلی ماده (۳۴) جایگزین متن قبلی به شرح ذیل گردید:
«ماده ۳۴_ تشکیلات قضایی هر شهرستان یا بخش به منظور پیشگیری از وقوع جرم ضمن هماهنگی با ناظرین شورای نگهبان و هیأت اجرائی اقدامات لازم را در محدوده مقررات معمول میدارد.»
[۲۳] به موجب قانون مصوب ۱۲/۱۰/۱۳۸۵ عبارت «هجده سال تمام» جایگزین عبارت «ورود به سن شانزده سالگی» گردید.
[۲۴] به موجب قانون مصوب ۲۵/۸/۱۳۶۵ متن فعلی مادهفوق جایگزین متن قبلی بهشرح ذیل گردید.
«اعضای هیأتدولت، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، اعضای شورای عالی قضایی و شورای نگهبان درصورتی میتوانند داوطلب شوند که قبل از ثبتنام از سمت خود استعفاء نموده و در آن سمت شاغل نباشند.»
[۲۵] به موجب قانون مصوب ۲۶/۱۰/۱۳۹۱ ماده (۳۸) قانون بهشرح زیر اصلاح میشود:
«الف_ بعد از عبارت «ثبت احوال»، عبارت «رئیس دادگستری» اضافه میشود و به جای عبارت «نماینده وی» عبارت «نمایندگان رئیس دادگستری و دادستان که دارای پایه قضائی میباشند» جایگزین میگردد و عبارت «هشت نفر» به عبارت «نه نفر» اصلاح میشود.»
[۲۶] به موجب قانون مصوب ۱۷/۱/۱۳۷۲ تبصره ذیل ماده (۳۸) به تبصره شماره (۱) تغییر یافت و یکتبصره به عنوان تبصره (۲) به شرح فوق به آن الحاق گردید.
[۲۷] به موجب قانون مصوب ۲۶/۱۰/۱۳۹۱ ماده (۳۸) قانون بهشرح زیر اصلاح میشود:
« ب_ در تبصره (۲) بعد از کلمه «حضور» عبارت «رئیس دادگستری و» الحاق میگردد.»
[۲۸] به موجب قانون مصوب ۱۷/۱/۱۳۷۲ تبصره ذیل ماده (۳۸) به تبصره شماره (۱) تغییر یافت و یکتبصره به عنوان تبصره (۲) به شرح فوق به آن الحاق گردید.
[۲۹] به موجب قانون مصوب ۲۶/۱۰/۱۳۹۱ متن فعلی ماده (۳۹) جایگزین متن قبلی به شرح ذیل گردید:
«ماده ۳۹_ سی نفر از معتمدین با تأیید هیأت نظارت و دعوت کتبی فرماندار ظرف دو روز از تاریخ دعوت، تشکیل جلسه داده و پس از حضور حداقل دو سوم مدعوین (بیست نفر) در حضور هیأت نظارت از بین خود یا خارج، هشت نفر را (در صورت عدم وجود شورا) به عنوان معتمدین اصلی و پنج نفر را به عنوان معتمدین علیالبدل هیأت اجرائی با رأی مخفی و اکثریت نسبی آراء انتخاب مینمایند.»
[۳۰] به موجب قانون مصوب ۲۶/۱۰/۱۳۹۱ در تبصره (۱) ماده(۴۱) قانون بعد از عبارت «ثبت احوال و یا» عبارت «رئیس دادگستری» الحاق و به جای عبارت «نماینده وی» عبارت «نمایندگان رئیس دادگستری و دادستان» جایگزین میشود.
[۳۱] به موجب قانون مصوب ۲۶/۱۰/۱۳۹۱ صدر ماده(۴۷) قانون عبارت «پنج نفر» به عبارت «پنج یا هفت نفر» اصلاح میشود.
[۳۲] به موجب قانون مصوب ۲۶/۱۰/۱۳۹۱ در ماده(۵۰) قانون عبارت «به اطلاع هیأت نظارت برسد» به عبارت «به اطلاع هیأت نظارت و نمایندهای از طرف رئیس دادگستری و نمایندگان نامزدها برسد.» اصلاح میشود.
[۳۳] به موجب قانون مصوب ۱۷/۱/۱۳۷۲ ماده فوق به شرح ذیل حذف گردید.
«ماده۵۱_ رئیس هیأت اجرایی بخش پس از دریافت صندوقهای اخذ رأی و صورتجلسه شعب ثبتنام و اخذ رأی نتیجه انتخاباتبخش را ضمنارسال صندوقهای اخذ رأی و صورتجلسات مربوطه به هیأت اجرایی شهرستان اعلام میدارد. رئیس هیأت اجرایی شهرستان بلافاصله پس از دریافت نتایج انتخابات بخشهای تابعه نتیجه کلی انتخابات شهرستان را به وزارت کشور گزارش مینماید.»
[۳۴] به موجب قانون مصوب ۱۷/۱/۱۳۷۲ ماده فوق به شرح ذیل حذف گردید.
«ماده۵۲_ هرگاه اعضای بعضی از شعب ثبتنام و اخذ رأی به علل مختلف از قرائت آراء و تکمیل صورتجلسه خوددارین مایند هیأتاجرایی ضرورتاً نسبتبه شمارشوقرائتآراء وتکمیل صورتجلسه شعبه مزبور اقدام خواهد کرد.»
[۳۵] به موجب قانون مصوب ۱۷/۱/۱۳۷۲ کلمه «رسماً» به کلمه «کتباً» و عبارت «فتوکپی کلیه اوراق شناسنامه» به عبارت «تصویر کلیه صفحات شناسنامه» تغییر یافت و بعد از کلمه «پرسشنامه» عبارت «اعلام داوطلبی» اضافه گردید.
[۳۶] به موجب قانون مصوب ۱۷/۱/۱۳۷۲ الحاق گردید.
[۳۷] به موجب قانون مصوب ۲۶/۱۰/۱۳۹۱ در ماده(۶۲) قانون عبارت «وزارت کشور» به عبارت «زیر نظر هیأت اجرائی مرکزی انتخابات» اصلاح میشود.
[۳۸] به موجب قانون مصوب ۲۶/۱۰/۱۳۹۱ دو بند به عنوان بندهای(۳) و (۴) به ماده(۶۳)قانون الحاق و بند(۳) قبل با شماره (۵) اصلاح گردید.
[۳۹] به موجب قانون مصوب ۲۶/۱۰/۱۳۹۱ متن فعلی ماده (۶۴) جایگزین متن قبلی به شرح ذیل گردید:
«ماده ۶۴_ برنامه تبلیغاتی رادیو تلویزیونی نامزدها باید ضبط شود.»
[۴۰] به موجب قانون مصوب ۲۶/۱۰/۱۳۹۱ متن فعلی ماده (۷۴) جایگزین متن قبلی به شرح ذیل گردید:
« ماده ۷۴_ مطبوعات و نشریات حق ندارند از سه روز قبل از اخذ رای آگهی یا مطالبی علیه نامزدهای انتخاباتی درج کنند و یا مطالبی بنویسند که دال بر انصراف گروه یا اشخاصی از نامزدهای معین باشد و در هر صورت نامزدها حق دارند پاسخ خود را ظرف هجده ساعت پس از انتشار به وسیله وزارت کشور به روزنامه مزبور بدهند و روزنامه مکلف به چاپ فوری آن قبل از ممنوعیت طبق قانون مطبوعات میباشد. در صورتی که آن نشریه قبل از ساعات ممنوعیت تبلیغاتی منتشر نشود مسئول آن باید با هزینه خود پاسخ نامزد را به روزنامه یا مجلهای که در غیر مدت ممنوعیت چاپ میشود ارسال دارد و آن نشریه مکلف به درج آن در اولین چاپ و نشریه خواهد بود. انتشار آن گونه مطالب در غیر مطبوعات نیز در مدت سه روز قبل از روز اخذ رأی ممنوع است و نامزد معترض حق دارد در زمان قبل از ممنوعیت تبلیغات، نظر خود را منتشر نماید.»
[۴۱] به موجب قانون مصوب ۲۶/۱۰/۱۳۹۱ متن فعلی ماده (۸۸) جایگزین متن قبلی به شرح ذیل گردید:
«ماده ۸۸_ متخلفان از موارد مندرج در ماده (۶۸) و کسانی که از طریق رادیو و تلویزیون با برنامه زنده و مستقیم تبلیغ انتخاباتی له یا علیه یکی از نامزدهای انتخاباتی نمایند و متصدیان برنامه در پخش غیرمستقیم به مجازات از یک تا شش ماه حبس محکوم خواهند شد.»
[۴۲] به موجب قانون مصوب ۲۶/۱۰/۱۳۹۱ متن فعلی ماده (۹۱) جایگزین متن قبلی به شرح ذیل گردید:
«ماده ۹۱_ مجازات تخلف از ماده (۷۴) تعطیل نشریه از یک تا سه ماه خواهد بود و نویسنده مقاله (در صورتی که معلوم باشد) و مدیر نشریه (درصورتیکه نویسنده مشخص نباشد) تا هفتاد و چهار ضربه شلاق محکوم میگردد و همچنین کسی که از طریق غیر مطبوعات اعمال فوق را مرتکب شود به مجازات تا هفتاد و چهار ضربه شلاق محکوم خواهد شد.»