محمدحسین رمضانی قوام آبادی، سعید سنایی پور
چکیده
دریاچه ارومیه یکی از مهمترین تالابهای ایران است که در لیست تالابهای با اهمیت بینالمللی کنوانسیون رامسر ثبت شده است. به موجب این کنوانسیون، ایران به استفاده معقول از دریاچه ارومیه متعهد شده است. استفاده معقول از این دریاچه متضمن اتخاذ رویکرد جامع مدیریتی در بهرهبرداری از این تالاب، ارزیابی زیست محیطی طرحهای اثرگذار بر آن، تعیین حقابه تالاب و قانونگذاری در جهت حمایت از آن است. با این وجود، چالشهای متعددی همچون خاکریزی در بستر دریاچه و ساخت بزرگراه شهید کلانتری و تبدیل آن به دو قسمت مجزا، احداث دهها سد در حوزه آن و عدم رعایت حقابه زیستمحیطی این دریاچه، در کنار افزایش دو درجهای میانگین دما و خشکسالیهای پیدرپی در این حوزه، موجب تغییر شرایط بومشناختی دریاچه از جمله خشک شدن 4/18 درصد از مساحت دریاچه و ایجاد 1800 کیلومتر مربع نمکزار شده است. در نتیجه با اجرای این طرحهای توسعهای بدون ارزیابی زیستمحیطی و نادیده گرفتن قوانین مرتبط با حفاظت از دریاچه، علاوه بر تغییر در شرایط بومشناسی دریاچه، تعهد استفاده معقول از آن نیز نقض شده است. از اینرو، تعیین حقابه زیستمحیطی دریاچه و تدوین و اجرای برنامه مدیریت جامع این دریاچه میتواند موجب احیاء آن و ضامن تحقق استفاده معقول باشد.
کلیدواژگان: استفاده معقول؛ ارزیابی آثار زیستمحیطی؛ حقابه زیست¬ محیطی؛ دریاچه ارومیه؛ شرایط بومشناسی
