مقدمه:
در اجراي ماده (۲۰۱) قانون کار جمهوري اسلامي ايران و مواد (۹) و (۱۳) قانون مديريت خدمات کشوري و به منظور جلب مشارکت بخش خصوصي در جهت تعميم و توسعه فرهنگ روابط کار، ايجاد سازوکار نظاممند و اعمال نظارت بر مشاوران روابط کار، ايجاد وحدت رويه در ارائه مشاوره در زمينه مسائل مربوط به قانون کار و کاهش مراجعات کارگران و کارفرمايان به ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعي و مراجع حل اختلاف، نحوه صدور پروانه مشاوره روابط کار به شرح موارد مندرج در اين آييننامه خواهد بود.
فصل اول ـ کليات و تعاريف
ماده۱ـ در اين آييننامه اصطلاحات زير در معاني مشروح مربوط به کار ميرود:
الف ـ وزارتخانه: وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعي
ب ـ مشاوره: ارائه آگاهيهاي لازم به کارفرمايان و کارگران در زمينه روابط کار
ج ـ روابط کار: آن بخش از مقررات اجرايي قانون کار و مقررات تبعي و آييننامههاي مربوط در زمينه قراردادهاي کار فردي و پيمانهاي جمعي، قرارداد کارآموزي، آييننامه انضباطي، امور رفاهي کارگران، شرايط کار، مراجع حل اختلاف و آيين دادرسي کار و حقوق کيفري کار.
د ـ کارگاه: محـلي که مطابق با تعريف مندرج در ماده (۴) قانون کار، کارگر بنا به درخواست کارفرما در آنجا کار ميکند.
هـ ـ مشاور: شخص حقيقي يا حقوقي که با اخذ پروانه مشاوره از وزارتخانه به ترتيب مقرر در اين آييننامه مجاز به انجام فعاليت در زمينه ارائه مشاوره در محدوده موضوعات مقرر در بند (ج) اين ماده ميگردد.
وـ اداره کل ستاد: اداره کل روابط کار و جبران خدمت
ز ـ اداره کل استان: اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعي استان
ح ـ پروانه مشاوره: اجازه نامه صادره بر اساس اين آييننامه براي ارائه مشاوره روابط کار
ط ـ هيأت مرکزي: هيأتي که به شرح مندرج در ماده (۱۴) اين آييننامه در وزارتخانه تشکيل ميشود.
ي- هيأت استاني: هيأتي که به شرح مندرج در ماده (۱۶) اين آييننامه در اداره کل استان مربوط تشکيل ميشود.
ماده۲ـ براي مشاوران، پس از قبولي در آزمون و ساير مراحل پيشبيني شده در اين آييننامه پروانه مشاوره به امضاي مدير کل ستاد و معاون روابط کار صادر خواهد شد.
مدت اعتبار پروانه سه سال و تمديد آن با رعايت ضوابط اين آييننامه بلامانع است.
ماده۳ـ اشخاص حقوقي که در اساسنامه آنان انجام مشاوره حقوقي و يا مديريت پيشبيني شده باشد و همچنين مؤسسات کاريابي غيردولتي به شرط در اختيار داشتن حداقل يک مشاور ذيصلاح و رعايت ساير ضوابط اين آييننامه ميتوانند تقاضاي دريافت پروانه مشاوره نمايند.
تبصره ـ اعتبار پروانه اين مؤسسات قائم به مشاور يا مشاوران حقيقي آنان است و اين مشاوران حقيقي نيز مستقلاً نميتوانند قرارداد مشاوره منعقد نمايند.
فصل دوم ـ تأييد صلاحيت مشاوران
ماده۴ـ اشخاص حقيقي متقاضي پروانه بايد داراي شرايط زير باشند:
الفـ داشتن تابعيت ايران
بـ اعتقاد به دين مبين اسلام يا يکي از اديان شناخته شده در قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران.
ج ـ التزام به قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران.
دـ دارا بودن حداقل مدرک تحصيلي کارشناسي ترجيحاً در يکي از رشتههاي علوم انساني.
هـ ـ انجام خدمت دوره ضرورت يا معافيت قانوني براي مردان.
و ـ عدم اعتياد به مواد مخدر و عدم اشتهار به فساد اخلاقي.
ز ـ نداشتن سابقه محکوميت جزايي مؤثر.
ح ـ عدم وابستگي به احزاب و گروههاي سياسي غيرقانوني.
ط ـ نداشتن رابطه استخدامي با دستگاههاي اجرايي موضوع ماده (۵) قانون مديريت خدمات کشوري.
تبصره ـ کارکنان بازنشسته و مستعفي و بازخريد شده وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعي به غير از محکومان مراجع قضايي و يا هيأتهاي رسيدگي به تخلفات اداري که به بازنشستگي يا بازخريدي و يا اخراج از خدمت محکوم شدهاند (جز کساني که دليل محکوميت آنان غيبت بوده است)، به شرط داشتن حداقل ده سال اشتغال (اعم از متناوب يا متوالي) در يکي از پستهاي کارداني، کارشناسي و بالاتر قابل تخصيص به رشته شغلي کاردان يا کارشناس روابط کار و يا مدير کل تعاون، کار و رفاه اجتماعي در ادارات اجرايي يا ستادي وزارتخانه، با تأييد اداره کل امور اداري و با رعايت ساير شروط مندرج در اين ماده، از محدوديت حداقل مدرک تحصيلي معاف ميباشند.
ماده۵ ـ متقاضيان علاوه بر داشتن شرايط مندرج در ماده (۴) براي اخذ پروانه مشاوره بايد در آزمون تخصصي و مصاحبه حضوري شرکت نمايند.
ماده۶ ـ پذيرفتهشدگان در آزمون کتبي و مصاحبه بايد در دوره آموزش توجيهي که طبق برنامه تنظيمي اداره کل ستاد و با همکاري مؤسسه کار و تأمين اجتماعي برگزار ميگردد، شرکت و موفقيت حاصل نمايند.
ماده۷ـ آزمون کتبي متقاضيان دريافت پروانه مشاوره در محدوده قانون کار جمهوري اسلامي ايران و آييننامهها و مقررات تبعي آنها و ساير مقررات مرتبط توسط اداره کل استان برگزار ميگردد.
ماده۸ ـ اداره کل ستاد سئوالات آزمون را تهيه مينمايد و در موعد مقرر و به روش مقتضي در اختيار اداره کل استان قرار ميدهد. حد نصاب امتيازات براي قبولي نيز توسط هيأت مرکزي تعيين ميگردد.
ماده۹ـ سرفصلهاي تفصيلي و منابع آزمون کتبي بايد قبل از آزمون تعيين و در فاصله زماني مناسب به اطلاع داوطلبان برسد.
ماده۱۰ـ آزمون کتبي براي صدور پروانه مشاوره در صورت ضرورت به تشخيص هيأت مرکزي هر سه سال يک بار برگزار خواهد شد. چنانچه تعداد داوطلبان و ساير شرايط ايجاب نمايد با پيشنهاد اداره کل ستاد و تأييد هيأت مذکور برگزاري آزمون و صدور پروانه در فواصل زماني کوتاه تر نيز قابل انجام خواهد بود.
ماده۱۱ـ در صورت قبولي در آزمون کتبي، مصاحبه حضوري در موضوعات مربوط به فن بيان، گزارش نويسي، اطلاعات مربوط به روابط کار و اطلاعات عمومي و موارد مشابه و مرتبط توسط هيأت استاني انجام ميپذيرد. نتايج مصاحبه همراه با خلاصهاي از مشخصات داوطلبان براي اتخاذ تصميم نهايي به هيأت مرکزي ارسال ميگردد.
ماده۱۲ـ اشخاص حقيقي و حقوقي متقاضي پروانه مشاوره بايد مشخصات محل سکونت يا فعاليت خود را که اقامتگاه قانوني آنان محسوب ميشود در اختيار اداره کل استان قرار دهند و هرگونه تغيير در آن را بلافاصله به اطلاع اداره کل استان مربوط برسانند
تبصره۱ـ انتقال پروانه مشاوره به غير ممنوع است.
تبصره۲ـ فعاليت مشاوران در استانهايي غير از استان محل اقامت بلامانع است.
فصل سوم ـ هيأتهاي بررسي و نظارت
ماده۱۳ـ به منظور سياستگذاري و هماهنگي، بررسي شرايط متقاضيان، تأييد صلاحيت تخصصي آنان، نظارت و ارزيابي و رسيدگي به عملکرد مشاوران و نظارت بر حسن اجراي اين آييننامه هيأتهايي به شرح مواد آتي تشکيل ميگردد.
ماده۱۴ـ هيأت مرکزي در وزارتخانه با ترکيب زير تشکيل ميگردد:
الف ـ معاون روابط کار وزارتخانه به عنوان رئيس هيأت
ب ـ مدير کل روابط کار و جبران خدمت
ج ـ مدير کل دفتر ارزيابي عملکرد و پاسخگويي به شکايات
د ـ مدير کل توسعه منابع انساني
ه ـ رئيس مؤسسه کار و تأمين اجتماعي و يا معاون وي.
و ـ رئيس مرکز حراست
زـ ـ يک نفر کارشناس روابط کار با پيشنهاد مدير کل روابط کار و جبران خدمت و تأييد معاون روابط کار
تبصره۱ـ دبيرخانه هيأت مرکزي در اداره کل ستاد مستقر ميشود و دبير هيأت مدير کل روابط کار و جبران خدمت خواهد بود.
تبصره۲ـ جلسات هيأت مرکزي با دعوت کتبي دبير تشکيل و با حضور اکثريت اعضا رسميت مييابد و تصميمات آن با اکثريت آراي اعضاي حاضر معتبر است.
ماده ۱۵ ـ وظايف هيأت مرکزي به شرح ذيل ميباشد:
الف ـ سياستگذاري و برنامهريزيهاي لازم براي برگزاري آزمون از قبيل تعيين تاريخ آزمون، حد نصاب امتيازات براي قبولي در آزمون، تعداد مشاوران هر استان متناسب با تعداد کارگران و واحدهاي آن استان.
ب- دعوت از متقاضيان واجد شرايط براي انجام آزمون از طريق آگهي در يکي از روزنامههاي کثيرالانتشار و ساير روشهاي اطلاع رساني.
ج ـ نظارت کلي بر روند برگزاري آزمون.
ح ـ رسيدگي به اعتراضات متقاضيان اخذ پروانه مشاوره در خصوص مراحل مختلف آزمون.
د ـ تأييد صلاحيت نهايي مشاوران و صدور پروانه مشاوره با رعايت ضوابط مقرر در ماده ۲ اين آييننامه.
هـ ـ رسيدگي به تخلفات مشاوران.
و ـ نظارت بر هيأتهاي استاني.
ز ـ بررسي پيشنهاد اصلاح اين آييننامه.
ح ـ انجام ساير وظايفي که به موجب مقررات اين آييننامه بر عهده اين هيأت قرار گرفته است.
ماده۱۶ـ هيأت استاني در اداره کل استان و با ترکيب زير تشکيل ميشود:
الف ـ مدير کل استان به عنوان رئيس هيأت
ب ـ معاون روابط کار اداره کل
ج ـ رئيس اداره روابط کار
د ـ مسؤول حراست
هـ ـ يک نفر کارشناس روابط کار با انتخاب مدير کل استان
تبصره۱ـ در اداراتي که معاون روابط کار وجود ندارد، يکي ديگر از معاونهاي مدير کل با انتخاب وي عضو هيأت خواهد بود.
تبصره۲ـ معاون روابط کار، دبير هيأت نيز ميباشد.
تبصره۳ـ تشکيل جلسات و نحوه تصميمگيري هيأت استاني، به ترتيب مقرر در تبصره (۲) ماده (۱۴) است.
ماده۱۷ـ وظايف هيأت استاني به شرح ذيل است:
الف ـ اطلاع رساني به متقاضيان اخذ پروانه مشاوره.
ب ـ بررسي شرايط متقاضيان از حيث دارا بودن شرايط مقرر در ماده (۴) اين آييننامه.
ج ـ برنامهريزي، هماهنگي و نظارت بر اجراي آزمون.
د ـ مصاحبه با پذيرفتهشدگان آزمون و تأييد صلاحيت مقدماتي مشاوران و اعلام نتايج به هيأت مرکزي.
هــ نظارت بر عملکرد مشاوران استان و بررسي تخلفات مشاوران و ارائه گزارش به هيأت مرکزي.
و ـ ارائه نظرات و پيشنهادهاي اصلاحي در زمينه مفاد اين آييننامه به هيأت مرکزي.
ز ـ انجام ساير امور مرتبط با آييننامه.
فصل چهارم ـ تکاليف عمومي مشاوران
ماده۱۸ـ هر يک از مشاوران بايد داراي مکاني مشخص که قابل دسترسي و مراجعه براي مراجعان در سـاعات اداري بوده و نيز حـداقل يک خط تلفن ثابت و دورنگار باشند و مشخصات مذکور را هنگام صدور پروانه مشاوره به اداره کل ستاد ارائه و هرگونه تغييرات بعدي را ظرف يک هفته به اداره کل ستاد و اداره کل استان اطلاع دهند.
ماده۱۹ـ مشاوران صرفاً در محدوده موضوعات مندرج
در بند (ج) ماده (۱) و در موضوع قرارداد مشاوره خود مجاز به اقدام و اظهارنظر ميباشند و حق مداخله در ساير امور کارگاه را ندارند.
ماده۲۰ـ مشاوران بدون قرارداد مشاوره، حق مراجعه به کارگاه، کارفرمايان و يا کارگران و تشکلات کارگري و کارفرمايي براي اظهارنظر يا مداخله در امور آنان را ندارند. در غير اين صورت اقدام آنان سوءاستفاده از پروانه مشاوره محسوب و با آنان طبق مفاد ماده (۲۵) اين آييننامه رفتار خواهد شد.
ماده۲۱ـ همزمان در يک موضوع نميتوان طرف مشاوره کارگر و کارفرما يا تشکل کارگري و کارفرمايي قرار گرفت مگر آنکه طرفين از اين امر آگاه شده و مورد قبول آنان باشد.
تبصره۱ـ قبول نمايندگي همزمان طرفين يک پرونده در دعاوي کارگري و کارفرمايي در هر صورت مطلقاً ممنوع است.
تبصره۲ـ ارائه مشاوره همزمان در يک موضوع بدون آگاهي و رضايت طرفين و قبول نمايندگي همزمان طرفين يک پرونده در دعاوي کارگري و کارفرمايي سوءاستفاده از پروانه مشاوره محسوب و با متخلف طبق مفاد ماده (۲۵) اين آييننامه رفتار خواهد شد.
ماده ۲۲ ـ مشاوران در قبال اعمال، اقدامات و اظهارنظرهاي خود رأساً مسؤولند. در خصوص اشخاص موضوع ماده (۳) شخص حقوقي و مشاور حقيقي هر دو مسؤول خواهند بود.
ماده۲۳ـ مشاوران بايد در دورههاي آموزشي که توسط اداره کل ستاد برنامهريزي و با همکاري مؤسسه کار و تأمين اجتماعي برگزار ميگردد، شرکت نمايند.
فصل پنجم ـ نظارت و رسيدگي به تخلفات
ماده۲۴ـ انواع تخلفات به شرح ذيل است:
الف ـ عدم رعايت مفاد آييننامه
ب ـ هرگونه اقدام غيرقانوني که منجر به ايجاد تنش يا اختلاف يا بينظمي در کارگاه شود.
ج ـ عدم رعايت شؤون حرفهاي و شغلي
د ـ عدم شرکت در دورههاي آموزشي
هـ ـ عدم همکاري با وزارتخانه در چارچوب وظايف مشاور
و ـ واگذاري تمام يا بخشي از تعهدات قرارداد مشاوره
ز ـ هرگونه سوءاستفاده از پروانه مشاوره
ماده۲۵ـ هيأت مرکزي متخلف را حسب مورد به يکي از تنبيهات انضباطي زير محکوم مينمايد:
الف ـ تذکر کتبي
ـ تعليق پروانه حداکثر تا يک سال
ج ـ لغو يا عدم تمديد پروانه
تبصره ـ چنانچه تخلف مشاور موجب تعقيب در مراجع قضايي شود، مانع از اعمال تنبيهات انضباطي اين ماده نخواهد بود.
ماده۲۶ـ اداره کل ستاد ضوابط رتبهبندي مشاوران را با توجه به عملکرد، امکانات اداري و دفتري، سوابق تجربي و نظاير آن تهيه و پس از تأييد هيأت مرکزي موضوع ماده (۱۴) نسبت به رتبهبندي آنان اقدام مينمايد.
فصل ششم ـ ساير مقررات
ماده۲۷ـ اداره کل ستاد با همکاري ادارات کل استان نسبت به ارزيابي مشاوران اقدام مينمايد و در صورتي که در پايان هر دوره امتيازات مکتسبه کمتر از ميزان تعيين شده از طرف اداره کل ستاد باشد منجر به عدم تمديد پروانه خواهد شد.
تبصره ـ ضوابط موضوع اين ماده توسط اداره کل ستاد تدوين و به تصويب هيأت مرکزي خواهد رسيد.
ماده۲۸ـ تمديد پروانه مشاوره مستلزم تقاضاي مشاور و دارا بودن شرايط مندرج در آييننامه است. براي تمديد پروانه، طي مراحل آزمون کتبي و مصاحبه و دوره آموزشي ضرورتي ندارد اما چنانچه هيأت مرکزي تشخيص دهد ميتواند تمديد پروانه را موکول به طي دوره بازآموزي نمايد.
ماده۲۹ـ در صورت لغو يا عدم تمديد پروانه مشاوره چنانچه مؤسسه مشاورهاي يا مشاوري که پروانه وي لغو گرديده يا تمديد نشده است متقاضي دريافت پروانه باشد، طي کليه مراحل دريافت پروانه الزامي خواهد بود.
ماده۳۰ـ اداره کل ستاد بانک اطلاعات مشاوران روابط کار را تهيه و همواره تغييرات را در آن اعمال مينمايد. اين بانک اطلاعات بايد قابل دسترسي براي عموم باشد.
ماده ۳۱ ـ ادارات کل استاني و اداره کل ستاد مسؤول اجراي مفاد آييننامه بوده و در صورت بروز هر گونه ابهام، نظر هيأت مرکزي لازمالاتباع ميباشد.
اين آييننامه در۳۱ ماده و ۱۳ تبصره در تاريخ ۸/۸/۱۳۹۲به تصويب وزير تعاون، کار و رفاه اجتماعي رسيد.
وزير تعاون، کار و رفاه اجتماعي ـ علي ربيعي
به نقل از روزنامه رسمي شماره۲۰۰۳1مورخ18/9/1392