ساخت قاعده فقهی کرامت
مجید وزیری، محجوبه عابدی
چکیده
کرامت ذاتی، شرافت و حیثیتی است که تمامی انسانها به جهت انسان بودن به طور فطری و یکسان از آن برخوردارند و از نگاه دینی این حق، از بدو خلقت حتی برای جنین انسان هم ثابت است، هدف دراین تحقیق، ساخت قاعده فقهی کرامت است، زیرا یکی از نیارهای فقه اجتماعی و حکومتی همین شیوه خواهد بود، در این راستا با بررسی و تحلیل مفهوم و مبانی کرامت، ادلهی شرعی و دیدگاه علماء میتوان به این مهم پرداخت، اندیشهی کرامت ذاتی، دارای پشتوانهی عقلی وشرعی است، با مطالب پیشگفته قاعده چنین میشود «هرانسانی کریم است، مگر دلیلی مانع آن شود »یعنی کل انسان کریم الاما خرج بالدلیل«. بنابر اصل کرامت ذاتی، تناسب بین جرم وجزا و هویت و شخصیت افراد امری معقول و منطقی است، هرکس در برابر جرم، مجازات خواهد شد. کرامت ذاتی، مانع تعدد جزاء، برای یک جرم، نه نفی جرم خواهد شد و با کرامت هیچ فضلیت ساختگی و نسب خانوادگی و ریاستی، دخیل در عفو، بخشش و یا مانعی برای اعمال مجازات نخواهد شد. قاعدهی فقهی کرامت، آثار و پیامد هایی دارد، از جمله حفظ کیان، شخصیت و حقوق خاص برای همهی انسانها که هیچ کس نمیتواند آنها را سلب کند مثل حق حیات، حق احترام و حرمت، حق دینداری، برقراری عدالت، برابری فرصتها، رفاه اقتصادی و تامین اجتماعی، تناسب جرم و جزاء بدون تحقیر و شکنجه ویا هرگونه ارعاب وسلب حقوق.
کلیدواژگان: انسان , کرامت, حق, فقه, قاعده
فصلنامه پژوهش های فقه و حقوق اسلامی ؛ سال دوازدهم، شماره ۳، تابستان ۱۳۹۵