اجرای طرح حدنگاری و تثبیت مالکیت اراضی ملی، دولتی، کشاورزی و وقفی از طریق صدور سند، یکی از برنامههای عملیاتی قوه قضاییه است که در سالهای اخیر به صورت جدی دنبال شده است.
به طور کلی تثبیت و صدور سند قطعاً بهترین ابزار برای صیانت از موقوفات است، تثبیت مالکیت و صدور اسناد موقوفات علاوه بر هویت دار کردن آنها و عملی شدن نیت اصلی واقفین از وقف سبب جلوگیری از سوء استفادههای احتمالی از آنها نیز میشود.
حسن بابایی رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور در همایش سراسری رؤسا، معاونین و مدیران کل ستادی و استانی سازمان اوقاف و امور خیریه و سازمان ثبت اسناد و املاک کشور در تاریخ ۱۷ آبان ماه با اعلام رشد ۱۵۰ درصدی در عملکرد کلی تثبیت مالکیت موقوفات در یکساله اخیر گفت: اگر این روند شتابان ادامه داشته باشد، تا پایان سال آینده تمامی اراضی و املاک موقوفه تثبیت و سنددار خواهد شد و پرونده زمین خواری و تعدی به این اراضی برای همیشه بسته میشود ضمن اینکه امروز نیز کمتر پروندهای در مراجع قضایی تحت عنوان تصرف و یا فروش مال غیر و عناوین مشابه در حوزه اراضی موقوفه شاهد هستیم.
رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور با بیان اینکه کمک به اوقاف، کمک به ولایت، نظام است و کارآمدی حکومت اسلامی و ارتقاء سرمایه اجتماعی است اظهار داشت: تنوع فعالیتهای سازمان اوقاف در افزایش منافع وقف موجب شده که تفاهم نامه دیگری نیز با هدف تثبیت مالکیتهای معنوی و ثبت شرکتها و مؤسسات با این سازمان منعقد و مسیر سبزی برای تسهیل این امور بویژه فعالیت شرکتهای دانش بنیان و تولیدمحور و تثبیت همه مالکیتهای مادی و معنوی بویژه اموال منقول و غیرمنقول این سازمان ایجاد شود.
وی با اعلام ورود جدی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور به تحقق سیاستهای کلی توسعه دریا محور ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری افزود: در بند ۳ سیاستهای ابلاغی در این زمینه، بر توسعه و تسهیل سرمایه گذاری که وظیفه دستگاههای قضایی و اجرایی تأکید شده و سازمان ثبت ضمن فراهم آوردن بسترهای لازم در این زمینه در حوزه مأموریتهای مهم خود، تثبیت مالکیت سواحل را به جهت جلوگیری از تصرفات غیرقانونی و بویژه در مناطق آزاد تجاری با قدرت پیش میبرد و تعاریف و حوزههای جدیدی در این حوزه ایجاد میکند.
در همین رابطه علی دهقانی رئیس کل دادگستری خوزستان در گفتوگو با میزان وقف را از آدابی برشمرد که منافع آن در راستای منافع عمومی است و به ارتقای نوعدوستی در جامعه کمک میکند. در واقع با عمل به سنت حسنه وقف، فرد میتواند ضمن حفظ اموال خود، منافع آن را در اختیار جامعه قرار دهد که این امر اقدام بزرگی است.
وی اظهار کرد: کسانی که متولی امر وقف هستند و حفظ هویت موقوفه را بهعهده دارند نیز به همان اندازه در این کار خیر نقش دارند و این جریان را به سمت و سویی که منافع عمومی تامین شود، هدایت میکنند.
دهقانی گفت: یک رکن مهم در امر وقف، جلوگیری از تزلزل مالکیت موقوفه است و تکلیف متولیان این است که اجازه ندهند این مالکیت متزلزل شده و افرادی با ادعای مالکیت، به آن تجاوز و یا در آن تصرف کنند.
مهمترین عمل در جهت جلوگیری از تزلزل در مالکیت موقوفهها، تثبیت مالکیت آنها است
رئیس کل دادگستری خوزستان ادامه داد: مهمترین عمل در جهت جلوگیری از تزلزل در مالکیت موقوفهها، تثبیت مالکیت آنها از طریق مجاری قانونی است که در همین راستا و با همکاری و همراهی ادارات اوقاف استان و ثبت اسناد و املاک و پیگیری دادگستری استان اقدامات قابل توجهی حاصل شد.
۲۲۰ هزار هکتار از اراضی موقوفه استان خوزستان تثبیت مالکیت شد
وی ادامه داد: با هدف صیانت از اراضی ملی و دولتی و باتوجه به همپوشانی بخشی از موقوفات با اراضی ملی و شخصی و باتوجه به اینکه پیگیری امر حدنگاری و تثبیت مالکیت به یکی از معاونین سپرده شده بود، با همفکری اداره ثبت و برداشتن برخی موانع در استان، ۲۲۰ هزار هکتار از اراضی موقوفه که بیش از یک قرن مالکیت آن متزلزل بود، تثبیت مالکیت شد که این حجم از کار در کشور بیسابقه بوده است.
۳۲۷ جلد سند مالکیت مربوط به ۴۷ هزار هکتار اراضی وقفی استان خوزستان در دوماه صادر شد
دهقانی گفت: طی دو ماه اخیر نیز ۳۲۷ جلد سند مالکیت مربوط به ۴۷ هزار هکتار اراضی وقفی صادر شده است و انتظار میرود تا پایان سال کلیه بقاع متبرکه، مساجد. حسینیهها و هرآنچه در حوزه وقف قرار دارد، تثبیت مالکیت شده و برای آن سند مالکیت صادر شود.
حجت الاسلام والمسلمین مرتضی خاکباز رئیس اداره اوقاف و امور خیریه استان خوزستان نیز در گفتگو با میزان گفت: از عرصه و اعیان مجموع ۶ هزار مسجد و حسینیه، ۷۳ درصد دارای سند تک برگ یا دفترچهای هستند و حدود ۱۰ پلاک از این املاک در شهرستانهای ماهشهر و رامشیر باقی مانده است که به کمیته رفع تداخل ارجاع شده است.
حجت الاسلام والمسلمین مرتضی خاکباز ادامه داد: در حوزه تثبیت مالکیت، استان خوزستان پس از ایلام و کردستان که اراضی وقفی آن مساحت کمتری نسبت به استان خوزستان دار، در رتبه سوم قرار گرفته است.
صدور ۴۱۸ رای به نفع موقوفات از سوی مراجع قضایی
وی از حمایتهای دادگستری استان در تثبیت مالکیت و صدور سند برای این اراضی و املاک تقدیر کرد و گفت: در سالهای اخیر ۴۱۸ رأی به نفع موقوفات از سوی مراجع قضایی صادر شده است.
حجت الاسلام خاکباز افزود: موقوفههایی در استان خوزستان وجود دارد که بیش از یک قرن سابقه دارند و از جمله آن میتوان موقوفه نظام السلطنه مافی را نام برد که تا سال ۱۴۰۱ سند آن گرفته نشده بود و به همین جهت چندان درآمدی نداشت، اما با پیگیری دستگاه قضایی و به همت کارشناسان این اداره و اداره ثبت اسناد و املاک استان، بعد از یک قرن قریب به ۱۱۰ هزار هکتار سند مالکیت وقفی برای این موقوفه صادر شد.
وی ادامه داد: هرآنچه که توسط خیرین وقف شده است، متعلق به مردم است به طوری که نذورات و درآمد بقاع متبرکه، در سه بخش فرهنگی، عمرانی و مدیریتی هزینه میشود و این امر وظیفه حفاظت از این بقاع را سنگینتر میکند.