جلسه ۷۳۵ مورخ ۲۵/۴/۱۳۹۲ شوراي عالي انقلاب فرهنگي
وزارت علوم، تحقيقات و فناوري ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي
دانشگاه آزاد اسلامي ـ نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاهها
جهاد دانشگاهي ـ دبيرخانه شوراي عالي انقلاب فرهنگي
شوراي اسلامي شدن دانشگاهها و مراکز آموزشي
مصوبه «سند دانشگاه اسلامي» که در جلسه ۷۳۵ مورخ ۲۵/۴/۱۳۹۲ شوراي عالي انقلاب فرهنگي و براساس مصوبه شوراي اسلامي شدن دانشگاهها و مراکز آموزشي به تصويب رسيده است، به شرح ذيل براي اجرا ابلاغ ميشود:
مقدمه
دانشگاهها و مراکز آموزش عالي هر جامعه، معرّف بالاترين سطح از تفکر و علم آن جامعه محسوب ميشوند و اصول جهانبيني و نظام اعتقادي و ارزشي جامعه را در خود متجلّي ميسازند و با تربيت متفکران و دانشمندان و مديران آينده در جهت بخشيدن به حرکتهاي گوناگون فکري، اعتقادي، فرهنگي و سياسي جامعه مؤثر واقع ميشوند. از اينجا ميتوان گفت که دانشگاههاي مختلف جهان، علاوه بر اشتراکاتي که به اعتبار دانشگاه بودن، با يکديگر دارند، به اعتبار تعلق به جوامعي با بينشها و ارزشهاي مختلف، واجد خصوصياتي هستند که آنها را از يکديگر متمايز ميسازد.
جامعه ايراني که در انقلاب اسلامي با رويکرد الهي، جهانبيني اسلامي را مبناي شئون گوناگون زندگي خود قرار داد، خواهان آن است که آموزش عالي متناسب با مباني و ارزشهاي اسلامي داشته باشد تا با تربيت متفکران و مديران بر وفق آن مباني و معيارها، به ترويج و تعميم آنها در جامعه اسلامي مبادرت ورزد.
احياي هويت تمدني و پيشرفت جمهوري اسلامي، مستلزم رشد متوازن و همه جانبه ابعاد علمي، فرهنگي، سياسي و اجتماعي کشور است که در مسير تعالي آن، آموزش عالي کشور نقش پيشران و موتور محرکه را برعهده خواهد داشت.
پيرو بيانات رهبر انقلاب و براساس مصوبه جلسه ۴۰۲ مورخ ۱۴/۵/۱۳۷۶ شوراي عالي انقلاب فرهنگي، شوراي اسلامي شدن مراکز آموزشي بهمنظور تدوين، راهبري و نظارت بر حُسن اجراي سياستهاي لازم براي اسلامي شدن دانشگاهها و مراکز آموزشي با عنايت به ديدگاههاي مقام معظم رهبري تشکيل شد.
بر اساس آييننامه شوراي اسلامي شدن دانشگاهها و مراکز آموزشي، مصوب جلسه ۴۲۴ مورخ ۱۳/۵/۱۳۷۷ شوراي عالي انقلاب فرهنگي، تدوين و پيشنهاد سياستها و راهبردهاي مرتبط با اسلامي شدن اولويت اصلي شورا قرار گرفت. براي تحقق اين منظور، شورا به نقد و ارزيابي دقيق اقدامات و فعاليتهاي گذشته در مورد اسلامي شدن دانشگاهها پرداخته و با شناسايي نقاط قوت و ضعف، زمينههاي فکري و مطالعاتي لازم براي سياستگذاري دقيق و اصولي و برنامهريزي جامع و واقعبينانه را فراهم آورد که نتيجه آن تدوين «سند دانشگاه اسلامي»[1] در سال ۱۳۷۷ گرديد.
بنابراين فرايند اسلاميسازي دانشگاهها پيشينهاي بيش از يک دهه دارد و شايد بتوان گفت اولين سند مدون ملي در راستاي تحقق آرمان انقلاب اسلامي است که با مشارکت صاحبنظران حوزوي و دانشگاهي، تدوين گرديد.
پس از گذشت بيش از يک دهه تلاش و تدبير مديران و مجريان وزارتين علوم، تحقيقات و فناوري، بهداشت، درمان و آموزش پزشکي و دانشگاه آزاد اسلامي در اجراي سياستهاي مصوب سند اوليه دانشگاه اسلامي و بررسي آسيبشناسانه مفاد و محصول سند در بازه زماني سالهاي ۱۳۸۹ ـ ۱۳۷۷ و برخورداري از بلوغ و بالندگي علمي ـ مديريتي کشور در عرصه تدوين اسناد کلان ملي و با عنايت به مراعات اقتضائات و شرايط معاصر جامعه اسلامي، ضرورت به روزسازي سند و تعيين نسبت و مناسبات آن با اسناد فرادستي و پيراموني جهت استفاده بهينه از ظرفيت ملي براي دستيابي به اهداف، در مسير اسلاميسازي دانشگاهها بر متوليان امر محرز گرديد.
برهمين اساس در پي تأکيد دبير شوراي عالي انقلاب فرهنگي و مصوبه جلسه ۲۱۲ مورخ ۱۸/۱۲/۱۳۸۹ اسلامي شدن دانشگاهها، دبيرخانه شورا در سال ۱۳۹۱ مأموريت بازنگري و به روز رساني سند را ذيل راهبرد کلان «نهادينه کردن نگرش اسلامي به علم و تسريع در فرايندهاي اسلامي شدن نهادهاي آموزشي و پژوهشي» و راهبردهاي کلان مرتبط «۱۰، ۸، ۶، ۲» نقشه جامع علمي کشور با نگرشي نظام واره به ابعاد (فرهنگي ـ تربيتي، آموزشي، پژوهشي، فناوري و مديريتي) دانشگاه اسلامي[2] به انجام رساند.
بنابراين با استفاده از تجربيات گذشته و آينده پژوهي با طراحي و رويکردهاي علمي و تحليلي با تشکيل کارگروههاي چهارگانه تخصصي و همکاري صميمانه وزارت علوم، تحقيقات و فناوري، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي، دانشگاه آزاد اسلامي، نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاهها، جهاد دانشگاهي، کميسيون حوزوي، شوراي فرهنگي ـ اجتماعي زنان و با مشارکت فعال نخبگان و کارشناسان دانشگاهي و حوزوي و مشارکت دانشگاههاي کشور ازطريق ارتباطات مستقيم و مجازي سند مذکور همسو با اسناد فرادستي تدوين گرديد و در جلسات فشرده به تصويب شوراي اسلامي شدن دانشگاهها و مراکز آموزشي رسيد.
فصل اول: مأموريت
دانشگاهها و مراکز آموزش عالي هر جامعه نماد بالاترين سطح علم و فرهنگ آن جامعه محسوب ميشوند؛ بنابراين آموزش عالي کشور بايستي، مبدأ تحولات علم و فرهنگ باشد. احياي هويت تمدني و پيشرفت جمهوري اسلامي، مستلزم رشد متوازن و همه جانبه ابعاد علمي، فرهنگي، سياسي و اجتماعي کشور است که در مسير تعالي آن، آموزش عالي کشور نقش پيشران و موتور محرکه را برعهده خواهد داشت.
آموزش عالي کشور رسالتهاي مختلفي در ابعاد فرهنگي ـ تربيتي، آموزشي، پژوهش و فناوري و مديريتي برعهده دارد که بايستي آنها را بصورت نظامواره لحاظ نمود که مهمترين آنها عبارتند از:
ـ تربيت متخصصين متعهد، خلاق، متخلق، ماهر و کارآفرين
ـ توليد، انتقال و انتشار علم و فناوري در خدمت نيازهاي جامعه اسلامي
ـ ساختاري کارآمد و اثربخش با تعامل سازنده و اثرگذار در سطوح ملي، منطقهاي و فراملي
فصل دوم: اصول و مباني
1) حاکميت اصول اعتقادي، احکام و اخلاق اسلامي در تمامي ابعاد دانشگاه
نهادينهسازي اصول، معارف، شريعت و اخلاق اسلامي و توجه به فرهنگ امامت، ولايت و انتظار در تمامي ابعاد دانشگاه اسلامي
2) خردورزي و عقلانيت
تقويت عقلانيت، خرد ورزي و خلاقيت در ميان دانشگاهيان در پرتو تعاليم اسلامي و توجه به همسويي مفاهيم وحياني، عقلاني و تجربي
3) قدسي بودن علم و محيطهاي علمي
توجه به قداست علم و فضاي آموزش عالي و تلقي عبادت از تعليم و تعلم و تکريم عالم و متعلم
4) تقدم تزکيه بر تعليم
اولويت دادن به تربيت و تهذيب روحي و تعالي معنوي سرمايه انساني دانشگاه و محوريت داشتن تزکيه در محتواي آموزشي و پژوهشي و تنظيم ساختارهاي دانشگاه
5) تعهد به آرمانهاي انقلاب اسلامي
برخورداري از بينش و بصيرت ديني و سياسي و ايفاي نقش در عرصههاي مختلف و حضور فعال در صحنه و تقويت دلبستگي به نظام و وفاداري به ارز شها و صبر و پايداري در جهت تحقق آرمانهاي انقلاب اسلامي
6) جهاد علمي و ارتقاي اعتماد به نفس ملي و توليد علم نافع و توسعه نهضت نرمافزاري
ارتقاء خودباوري علمي و رهايي از وابستگي علمي، توليد و توسعه علم نافع، کارآمد و بومي در جهت تأمين آرمانهاي نظام به منظور پيشرفت و خودکفايي علمي ـ فناوري و ترويج آزادانديشي و تضارب آراء در ميان دانشگاهيان
7) تقدم منافع ملي و مصالح عمومي بر منافع فردي و گروهي و اهتمام بر وحدت ملي
مقدم داشتن منافع نظام بر منافع شخصي و گروهي و ايفاي نقش مؤثر دانشگاه در حفظ مصالح نظام و تأمين منافع عمومي و وحدت ملي و در خدمت جامعه بودن دانشگاهها
8) تمدنسازي دانشگاهها
توليد دانش و فرهنگ تمدني با رويکرد اسلامي و آيندهپژوهانه و تأثيرگذار و الگو براي دانشگاههاي جهان و احراز مرجعيت علمي
9) وحدت حوزه و دانشگاه
وحدت در هدف و تعامل و همکاري همه جانبه؛ علمي، سياسي، فرهنگي، اجتماعي و هنري حوزه و دانشگاه
10) عدالتمحوري در تمامي شئون دانشگاه
توزيع و بهرهمندي عادلانه از امکانات آموزش عالي در نظامات چهارگانه با تأکيد بر عدالت آموزشي
11) تعادل و هماهنگي در نظامات چهارگانه دانشگاه
ايجاد توازن هدفمند و يکپارچگي در نظامهاي چهارگانه دانشگاه؛ فرهنگي ـ تربيتي، آموزشي، پژوهشي ـ فناوري و مديريتي
12) ارتقاء جايگاه هدايتگر خانواده در تعالي بخشي علمي و فرهنگي دانشجويان
تقويت بنيان خانواده و گزينش بومي با تأکيد بر مسئوليت پايانناپذير خانواده در امر تعليم و تربيت با احترام به هويت دانشجو
13) اعتلاي فرهنگي فضاي عمومي دانشگاه
انضباط بخشي و اعتلاي فرهنگي ـ تربيتي فضاي عمومي دانشگاهها و رعايت شئونات محيط علمي و تعظيم شعائر در دانشگاهها براساس فرهنگ اسلامي
14) اهتمام به ملازمات پيوستگي دو نظام آموزش عالي و آموزش عمومي
ايجاد پيوستگي در سياستگذاري و برنامهريزي ميان دو دورة آموزش عمومي و آموزش عالي بهمنظور تداوم فرايند فعاليتهاي تعليم و تربيت
فصل سوم: چشمانداز نظام آموزش عالي در افق ۱۴۰۴
«برخوردار از دانشگاهها و پژوهشگاههاي پيشگام در عرصه توليد دانش تمدني و تبيين و توسعه فرهنگ جهاني اسلام و پيشتاز در گسترش مرزهاي دانش و علوم کاربردي و کارامد مبتني بر نگرش وحياني به منظور کسب مرجعيت علمي و فرهنگي در منطقه و جهان اسلام و داراي اساتيد عالم، متدين، عدالتخواه و آزادانديش تربيتيافته در مکتب اسلام و انقلاب، مسئوليتپذير در عرصههاي سياسي، اجتماعي و اقتصادي با توانايي تربيت متخصصاني متدين و متعهد و دانشمنداني برتر»
دانشگاه اسلامي در افق ۱۴۰۴ با اتکال بر قدرت لايزال الهي و در راستاي احياي تمدن اسلامي ـ ايراني داراي چشماندازهاي بخشي ذيل خواهد بود:
۱ـ چشمانداز فرهنگي ـ تربيتي:
«خردورز، آزادانديش و خلاق»، «با اعتماد به نفس علمي و ملي بالا و تأمينکننده استقلال علمي و خودکفايي کشور»، برخوردار از «هويت تمدنساز اسلامي ـ ايراني»، «الهامبخش در جهان اسلام»، «متعهد به آرمانهاي انقلاب اسلامي و جمهوري اسلامي»، «پرورشدهنده نخبگاني عالم، معتقد، متشرع و متخلق و مهذب» و «تجليبخش الگوي سبک زندگي اسلامي ـ ايراني»
۲ـ چشمانداز آموزشي:
«برخوردار از اساتيد عالم، متدين، انقلابي، محقق و مولد علم نافع، کارآمد و منطبق بر آموزههاي ديني و وحياني، عدالتخواه و آزادانديش تربيتيافته در مکتب اسلام و انقلاب، مسئوليتپذير در عرصههاي سياسي، اجتماعي و اقتصادي با توانايي تربيت دانشآموختگاني متخصص، متعهد، خلاق و کارآفرين، توليدکننده محتواي آموزشي منطبق بر دين، عدالت محور، معتقد به نورانيت و قدسيت علم و تکريم عالم و متعلم»
۳ـ چشمانداز پژوهش و فناوري:
پيشتاز در عرصه «توليد و گسترش مرزهاي دانش و علوم کاربردي و کارآمد مبتني بر آموزههاي ديني و وحياني» با «مرجعيت علمي و فرهنگي در جهان اسلام» و «پيشتاز نهضت نرمافزاري» با توانايي جذب و تربيت محققاني نوآور و توانمند در حل و تحليل چالشهاي علمي و بينالمللي و دانشمنداني برتر در عرصههاي مورد نياز کشور و منطقه و متعامل با حوزه
۴ـ چشمانداز مديريتي:
«متوازن و نظاممند»، « عدالتمحور و کارآمد»، «درخدمت مصالح عمومي و منافع ملي»، «کارآفرين، ارتقاءدهنده بعد علمي، مهارتي و اخلاقي سرمايههاي انساني»، «داراي شاخص و استانداردهاي بومي» و «پويا و با نشاط»
فصل چهارم: اهداف کلان[3]
۱) تعميق و نهادينهسازي معارف و آموزههاي اسلامي در دانشگاهها
۲) تحقق آرمانها و ارزشهاي انقلاب اسلامي
۳) توليد دانش تمدني بويژه علوم انساني ـ اسلامي
۴) تعميق خردورزي و عقلانيت و تقويت روحيه آزادانديشي و خلاقيت در دانشگاهها
۵ ) دستيابي دانشگاهها به اقتدار علمي، فرهنگي و اقتصادي در جهان اسلام و منطقه
۶) توسعه ع دالت آموزشي با توجه به آمايش سرزمين
۷) توسعه تعامل علمي در عرصههاي بينالمللي و دستيابي به مرجعيت علمي و فرهنگي در منطقه و جهان اسلام
۸) گسترش تعامل حوزه و دانشگاه
۹) تحقق سبک صحيح زندگي اسلامي
۱۰) ارتقاي مستمر و نظاممند بعد علمي، مهارتي و اخلاقي دانشگاهيان
۱۱) مشارکت حداکثري دانشگاهها در تمدنسازي نوين اسلامي
۱۲) احياء و ارتقاي نقش خانواده در فرايند تعليم و تربيت
فصل پنجم: نظام فرهنگي ـ تربيتي
راهبرد۱:
تبيين و طراحي نظام جامع فرهنگي ـ تربيتي دانشگاهها مبتني بر آموزههاي اسلامي و هماهنگي ديگر نظامات[4] دانشگاهي با آن
اقدامات:
۱ـ۱ـ طراحي، تدوين و تحقق نظام جامع فرهنگي تربيتي براساس مباني، اصول، اهداف، مراحل و روشهاي فرهنگ و تربيت اسلامي
۲ـ۱ـ تدوين آييننامه هماهنگکننده و انسجامبخش ديگر نظامات دانشگاهي با نظام جامع فرهنگي ـ تربيتي در محيط دانشگاه
۳ـ۱ـ ايجاد جايگاه سازماني مناسب و کارآمد براي تحقق نظام جامع فرهنگي ـ تربيتي در دانشگاهها متناسب با محيط دانشگاه
راهبرد۲:
بازنگري و تبيين فلسفه تعليم و تعلم و متعاليسازي انگيزه تدريس و تحصيل در دانشگاهيان
اقدامات:
۱ـ۲ـ بازتدوين فلسفه تعليم و تعلم
۲ـ۲ـ تدوين فلسفه تعليم و تعلم ناظر به رشتههاي مختلف دانشگاهي
۳ـ۲ـ گفتمانسازي فلسفه تعليم و تعلم
۴ـ۲ـ الگوسازي از شخصيتها و مفاخر علمي ـ فرهنگي کشور
راهبرد۳:
تبيين و طراحي نظام رتبهبندي فرهنگي ـ تربيتي اسلامي دانشگاهها به منظور ايجاد فضاي رقابتي
اقدامات:
۱ـ۳ـ طراحي، تدوين و بهينهسازي مؤلفهها، شاخصها، ساختار و کارکرد نظام رتبهبندي فرهنگي ـ تربيتي با نگرش اسلامي
۲ـ۳ـ تدوين آييننامه رتبهبندي فرهنگي ـ تربيتي دانشگاهها و بازتعريف تخصيص بودجه و ظرفيتهاي دانشگاهها براساس آن
۳ـ۳ـ ايجاد نهاد رتبهبندي و نظارت و ارزيابي دانشگاهها در سطح ملي به صورت فرادستگاهي در جهت افزايش فضاي رقابتي ميان دانشگاهها
راهبرد۴:
تبيين نقش تربيتي و اخلاقي استادان و تکريم مقام ايشان
اقدامات:
۱ـ۴ـ تدوين شاخصهاي تکريم و فرايند شناسايي و انتخاب اساتيد الگو
۲ـ۴ـ تجليل از اساتيد منتخب علمي، فرهنگي و سياسي درمحيط دانشگاه
۳ـ۴ـ ترغيب اساتيد به مشارکت در فعاليتهاي فرهنگي ـ تربيتي و اجتماعي
۴ـ۴ـ ترويج نقش و جايگاه تربيتي و اخلاقي اساتيد و نهادينهسازي آن در جامعه
۵ـ۴ـ تـقويت جايگاه همانديشي اساتيد و ارتقاي ظرفيت آن در حل مسائل کلان نظام و طراحي سـاز و کار تعامل اساتيد با مسئـولين دستگاهها و مسئولين ارشد نظام
۶ ـ۴ـ تقويت نقش «استاد مشاور» بهمنظور تسري نقش اساتيد از حوزههاي آموزشي به حوزههاي فرهنگي ـ تربيتي
۷ـ۴ـ تدوين اخلاق حرفهاي اسلامي اساتيد
راهبرد۵:
احياي هويتِ تمدن ساز اسلامي ـ ايراني با ارتقاء روحيه خودباوري و نفي انفعال و خودباختگي در مقابل تمدن غرب
اقدامات:
۱ـ ۵ ـ تبيين ابعاد، مؤلفهها و شاخصهاي هويتِ تمدن اسلامي ـ ايراني و مواجهه انتقادي با ديگر تمدنها
۲ـ ۵ ـ تدوين نقشه راه مشارکت فعال اساتيد، نخبگان و دانشجويان در پروژههاي ملي و تمدني و فراهم کردن سازوکار حمايت از ايشان
۳ـ ۵ ـ ايجاد ساز و کار کارآمد بهمنظور پژوهش مستمر و رصد تحولات تمدن غرب و غربشناسي با هدف تعامل انتقادي با آن براساس معيارهاي عقلانيت اسلامي
۴ـ ۵ ـ توسعه نظريهپردازي و طراحي برنامههاي آموزشي و پژوهشي در جهت تبيين دستاوردهاي[5] انقلاب اسلامي و دفاع مقدس
۵ ـ ۵ ـ تدوينِ ساز و کار فرهنگسازي براي ارتقاء منزلت نخبگان و توجه به نخبهپروري
۶ـ ۵ ـ مطرح کردن دستاوردهاي دانشمندان اسلامي ـ ايراني قديم و جديد در متون درسي
۷ـ ۵ ـ حمايت، تشويق و الگوسازي از شخصيتها، مفاخر فرهنگي و تجليل از مقام شهداي علم و فناوري
راهبرد۶:
تعميق بينش، بصيرت و افزايش نشاط سياسي ـ فرهنگي و انقلابي دانشگاهيان
اقدامات:
۱ـ ۶ ـ تبيين و ترويج انديشههاي سياسي و فرهنگي حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبري
۲ـ ۶ ـ طراحي و تدوين دورههاي دانش افزايي در سطوح مختلف (اساتيد، دانشجويان و کارکنان)
۳ـ ۶ ـ گسترش و تعميق نهضت نرمافزاري در جهت تدوين نظريههاي اجتماعي و سياسي مبتني بر بينش انقلابي ـ اسلامي
۴ـ ۶ ـ حمايت از جلسات نقد، مناظره و کرسيهاي آزادانديشي در جهت افزايش نشاط سياسي دانشگاهها
۵ ـ ۶ ـ حمايت و ساماندهي مؤسسات و مراکز مطالعاتي ـ تحقيقاتي به منظور توليد و استفاده بهينه از محصولات آنان در حوزه انقلاب اسلامي و استکبارستيزي
۶ ـ ۶ ـ ارزيابي مستمر وضعيت سياسي ـ فرهنگي دانشگاهيان و اصلاح و ارتقاي ضوابط فعاليتهاي سياسي و فرهنگي
راهبرد۷:
تقويت منطق خردورزي و روحيه آزادانديشي، پرسشگري و پاسخگويي و نقدپذيري در فضاي عمومي و علمي دانشگاهها
اقدامات:
۱ـ۷ـ تأمين زيرساختهاي حقوقي لازم جهت توسعه آزادانديشي و بازنگري در قوانين موجود با هدف حمايت از روحيه خردگرايي و آزادانديشي و پرسشگري
۲ـ۷ـ برنامهريزي و تدوين ضوابط و مقررات جامع جهت ممانعت از مداخلات برون دانشگاهي در مقوله آزادانديشي، خردورزي و پرسشگري
۳ـ۷ـ حمايت، تقويت و توسعه کرسيهاي آزادانديشي، نقد و مناظره و تدوين سياستهاي تشويقي
۴ـ۷ـ برنامهريزي براي ابداع روشهاي نوين در عرصه آزادانديشي و خردورزي
۵ ـ۷ـ طراحي و اجراي دورههاي آموزشي و توجيهي براي متوليان و برگزارکنندگان کرسيهاي آزادانديشي در دانشگا هها
راهبرد۸:
ارتقاي تعامل حوزه و دانشگاه با تأکيد بر حل مشکلات فرهنگي ـ س ياسي و اجتماعي جامعه
اقدامات:
۱ـ ۸ ـ ايجاد سازوکار و ساختار کارآمد وحدت حوزه و دانشگاه و تقويت نهادها و مراکز موجود
۲ـ ۸ ـ شناسايي زمينههاي همکاري مشترک و تعيين اولويتهاي همکاري حوزه و دانشگاه در جهت رفع نيازهاي جامعه و حل مسائل کلان فرهنگي، سياسي و اجتماعي
۳ـ ۸ ـ حمايت از حضور علمي، فرهنگي ـ سياسي و اجتماعي حوزويان و دانشگاهيان در مراکز علمي يکديگر
۴ـ ۸ ـ معرفي اسوههاي علمي، فرهنگي ـ سياسي و اجتماعي حوزه و دانشگاه به يکديگر
۵ ـ ۸ ـ آسيبشناسي تعامل حوزه و دانشگاه و بررسي راهکارهاي ارتقاي آن
۶ ـ ۸ ـ حمايت و توسعه حوزههاي علوم اسلامي دانشگاهيان و استفاده از ظرفيت آنها در جهت ارتقاء سطح آموزش عالي کشور
راهبرد۹:
تبيين و ترويج نوانديشي ديني در زمينههاي مورد نياز دانشگاهيان و نخبگان با سازماندهي ظرفيتهاي حوزوي و دانشگاهي
اقدامات:
۱ـ۹ـ تعريف و تبيين مؤلفههاي هستيشناسي، ارزششناسي، معرفتشناسي و انسانشناسي نوانديشي ديني
۲ـ۹ـ تعريف و تبيين جايگاه و منزلت عقل و وحي در نظام فکري ـ ديني
۳ـ۹ـ تبيين رابطه علم و دين در خدمات متقابل هر دو در شکوفايي تمدن اسلامي ـ ايراني
۴ـ۹ـ زمينهسازي فرهنگي و اجتماعي براي نوانديشي ديني و حمايت از توليد ادبيات نو در اين زمينه
۵ ـ۹ـ معرفي، الگوسازي و حمايت از چهرههاي خلاق و نوانديش ديني
۶ ـ۹ـ ترويج عقلانيت و حکمت اسلامي در جهت ارتقاي خردورزي و دينباوري
۷ـ۹ـ ترويج اسلام ناب محمدي و مقابله با آفتهاي التقاط، تحجر، سطحينگري، خرافهگرايي، بدعت و عرفانهاي نوظهور
راهبرد۱۰:
افزايش روحيه نشاط، اميد و پويايي در دانشگاهيان و مديريت زمان جهت بهرهوري بهينه از سرمايه عمر با بهرهگيري از آموزههاي اسلامي
اقدامات:
۱ـ۱۰ـ تفسير و تبيين جامع از شادي و نشاط و ارائه الگوي مطلوب
۲ـ۱۰ـ ايجاد سازوکار تقويت نشاط و اميد به آينده
۳ـ۱۰ـ آموزش مديريت زمان و کسب مهارتهاي لازم جهت استفاده بهينه از وقت و عمر
۴ـ۱۰ـ تقويت تشکلهاي دانشجويي به منظور مشارکت دانشجويان در فعاليتهاي دانشگاهي
۵ ـ ۱۰ـ شناسايي و بهرهمندي از ظرفيتهاي دانشگاهي و غيردانشگاهي به منظور افزايش روحيه نشاط و پويايي
۶ ـ۱۰ـ ترويج ورزش با تأکيد بر ورزش همگاني و توسعه امکانات ورزشي در دانشگاهها
۷ـ۱۰ـ نهادينهسازي فرهنگ مطالعه، کار، تلاش و فعاليتهاي جهادي
راهبرد۱۱:
ارتقاي روحيه قانون مداري، مسئوليت و نظم پذيري و التزام به اخلاق حرفهاي اسلامي
اقدامات:
۱ـ۱۱ـ تعريف و تبيين مباني و شاخصهاي قانون مداري، مسئوليت و نظمپذيري و اخلاق حرفهاي اسلامي
ـ۱۱ـ تدوين مرامنامه و منشور مسئوليتهاي فرهنگي ـ اجتماعي و منشور اخلاق حرفهاي اسلامي دانشگاهيان
۳ـ۱۱ـ آسيبشناسي روندهاي مشارکتي موجود و طراحي و استقرار نظام مشارکت دانشگاهيان
۴ـ۱۱ـ زمينهسازي و استفاده حداکثري از ظرفيتها و توان دانشجويان در همکاري براي اداره امور دانشگاه
۵ ـ۱۱ـ ايجاد زمينه آموزش و تعيين مشوقها در جهت تقويت روحيه مسئوليت و نظمپذيري و قانونمندي دانشگاهيان در مسائل اجتماعي، ملي و بينالمللي
۶ ـ۱۱ـ ايجاد زمينه و ساختار کارآمد و توسعه هدفمند کانونهاي فرهنگي، سياسي و اجتماعي جهت همکاري بين تشکلي دانشگاهها
۷ـ۱۱ـ زمينهسازي و ارتقاي انگيزه و روحيه مشارکت جويي دانشگاهيان و توسعه قابليتهاي اجتماعي و مهارتهاي ارتباطي و گروهي ايشان
راهبرد۱۲:
تعامل اثربخش فرهنگي، اجتماعي و سياسي دانشگاههاي کشور با دانشگاهها و مراکز آموزش عالي ديگر کشورها به ويژه در جهان اسلام و افزايش سهم تأثيرگذاري بر آنها
اقدامات:
۱ـ۱۲ـ شناسايي و استفاده از ظرفيتهاي دانشگاهها و نهادها در حوزه فعاليتهاي فرهنگي، سياسي و اجتماعي در عرصه بينالمللي
۲ـ۱۲ـ ايجاد ساختارهاي کارآمد و اثربخش جهت توسعه هماهنگي و همافزايي فرهنگي، اجتماعي و سياسي در عرصه بينالمللي
۳ـ۱۲ـ طراحي سازوکارهاي همانديشي و تعامل نخبگان فرهنگي دانشگاههاي جهان در جهت تحقق جبهه متحد آزادانديشان استکبارستيز و مبارزه با آپارتايد علمي و سياسي و صهيونيسم بينالمللي و حمايت از مستضعفين بهويژه ملت فلسطين
۴ـ۱۲ـ توسعه تعامل با دانشگاههاي جهان اسلام و استفاده مؤثر از تعاملات علمي ـ بينالمللي در جهت مشارکت فعال و مؤثر در عرصههاي فرهنگي ـ سياسي و اجتماعي و کسب تجربيات بينالمللي
۵ ـ۱۲ـ حمايت از شبکههاي دانشگاهي مردمنهاد در جهان اسلام در جهت حمايت از بيداري اسلامي بهويژه اتحاديه جهاني اساتيد مسلمان دانشگاهها و ساير تشکلهاي بينالمللي اساتيد
۶ ـ۱۲ـ توسعه فعاليتهاي علمي بينالمللي از طريق افزايش سهم دانشگاهها با محوريت بيداري اسلامي
۷ـ۱۲ـ حمايت از فعالان و فعاليتهاي فرهنگي، سياسي و اجتماعي دانشگاهيان جهان منطبق با آرمانهاي انقلاب اسلامي
راهبرد۱۳:
گسترش فرهنگ جهاد، ايثار، شهادت و ترويج ارزشهاي دفاع مقدس و زمينهسازي براي خدمترساني به مستضعفين در دانشگاهها
اقدامات:
۱ـ۱۳ـ تدوين مؤلفهها، شاخصها و ارزشهاي دفاع مقدس، فرهنگ جهادي و روحيه بسيجي
۲ـ۱۳ـ تدوين دستاوردهاي علمي و فرهنگي دفاع مقدس و انقلاب اسلامي و استفاده در متون و برنامههاي درسي
۳-۱۳- ترويج فرهنگ جهادي و تفکر بسيجي و زمينهسازي براي مشارکت حداکثري همه دانشگاهيان در برنامههاي جهادي و خدمترساني به محرومين و مستضعفين در عرصههاي ملي و بينالمللي
۴ـ۱۳ـ توسعه فعاليتهاي علمي، فرهنگي، ادبي و هنري در حوزههاي دفاع مقدس و تکريم مقام والاي شهيدان
۵-۱۳- معرفي و تکريم جانبازان و ايثارگران و چهرههاي حماسهساز دفاع مقدس و بسيجيـان موفق در عرصـههاي علمـي و فرهنگـي به عنـوان الگـو بـراي نسـل جـوان دانشگاهي
راهبرد۱۴:
نهادينه سازي فرهنگ عفاف و حجاب، ساماندهي فضاي عمومي دانشگاهها و حفظ شئون محيط علمي دانشگاه
اقدامات:
۱ـ۱۴ـ گسترش فرهنگ عفاف و حجاب با تأکيد براجراي ضوابط، تکميل و متناسبسازي آن با مقتضيات دانشگاهي و مراکز آموزشي و نظارت بر حُسن اجرا
۲-۱۴- ايجاد سازوکار ترويج، اجرا و به روز رساني طرح انطباق و بازنگري و کارآمدسازي شاخصها و مراعات اصول آن در فرايند اعتباربخشي بيمارستانها و مراکز بهداشتي
۳-۱۴- اجراي دقيق و به روز رساني استانداردها و آييننامههاي پوشش و رفتار حرفهاي در محيطهاي آموزش و درمان دولتي و غير دولتي
۴-۱۴- حمايت از پژوهشها و فعالیتهاي علمي و کاربردي در زمينه عفاف و حجاب در دانشگاهها
۵ ـ۱۴ـ تشويق دانشگاهيان فعال داراي نوآوري و ابتکار در جهت ترويج و زمينهسازي فرهنگ عفاف و حجاب
۶ـ۱۴ـ بازنگري و بهسازي در طراحي فضاها و بهي نهسازي خدمات دانشگاه با هدف کاهش اختلاط غيرضروري دختر و پسر
۷ـ۱۴ـ بهسازي محيطهاي درماني بر اساس معماري اسلامي ـ ايراني به منظور ارتقاي سلامت معنوي
۸ ـ۱۴ـ ترغيب و حمايت از تأسيس و گسترش دانشگاههاي ويژه دختران و پسران با رعايت عدالت و کيفيت آموزشي و حق انتخاب داوطلبانه خانوادهها
۹ـ۱۴ـ تبيين و تدوين منشور حقوق بيمار و تکريم آن در فرايند آموزش و درمان و رعايت احکام شرعي و آداب اسلامي
۱۰ـ۱۴ـ استفاده از فرصتهاي متون درسي مرتبط، جهت تبيين فلسفه، ارزش و موازين شرعي حجاب و عفاف با تأکيد بر نتايج فردي و اجتماعي در محيط دانشگاه
۱۱ـ۱۴ـ حمايت از طراحي، توليد، تأمين و دسترسي آسان به پوشش متناسب با ارزشهاي اسلامي جهت توسعه فرهنگ عفاف و حجاب
۱۲ـ۱۴ـ تبيين آثار مثبت و سازنده حجاب و عفاف در رشد علمي و اخلاقي جامعه در جهت اقناع جوانان دانشجو و درونيسازي حجاب و آگاهي بخشي در مورد آثار و پيامدهاي منفي ترويج اخلاق جنسي غربي
۱۳ـ۱۴ـ اي جاد سازوکار اثربخش جهت ترويج و توسعه فرهنگ امر به معروف و نهي از منکر متناسب با شئونات دانشگاه اسلامي
۱۴ـ۱۴ـ ساماندهي و سياستگذاري فرايند جذب دانشجويان مستعد، ارزشي و محجبه خارجي بويژه از جهان اسلام و ارتقاي وضعيت فرهنگي و سياسي آنان
راهبرد۱۵:
اولويت دادن به پذيرش بومي دانشجويان و تقويت ارتباط دانشگاه با خانواده
اقدامات:
۱ـ ۱۵ـ طراحي و تدوين نظام تعامل خانواده و دانشگاه و تقويت زيرساختهاي ارتباط بين دانشگاه و خانواده با تأکيد بر فضاي مجازي
۲ـ ۱۵ـ بازنگري در نظام پذيرش دانشجو بر مبناي سند آمايش در راستاي تقويت بومي گزيني
۳ـ ۱۵ـ ارتقاء سطح کيفي دانشگاههاي بزرگ استاني جهت حفظ نخبگان در استانهاي خود
۴ـ ۱۵ـ اطلاعرساني از وضعيت تحصيلي دانشجويان به خانوادهها و ارتقاء دانش و بينش و بهويژه مسئوليت پايان ناپذير تربيتي والدين در قبال فرزندان دانشجو
راهبرد۱۶:
اهتمام بر اصل خانوادهمحوري و ترويج و تسهيل ازدواج دانشجويي و تبيين موازين ديني و اخلاقي ارتباط مشروع و برقراري محرميت حسب شرايط و مقتضيات در جهت رفع نيازهاي معقول و واقعي دانشجويان
اقدامات:
۱ـ۱۶ـ تبيين اخلاق جنسي از ديدگاه اسلام و ارائه راهحلهاي اسلامي و اخلاقي براي روابط سالم دانشجويان در فضاهاي دانشگاهي و برنامهريزي براي رفع اختلاطهاي غيرضروري در محيطهاي علمي و دانشگاهي
۲ـ۱۶ـ تدوين متون درسي جهت طرح مباحث مرتبط با نيازها و مقتضيات زندگي مشترک و اصلاح و بازنگري متون مغاي ر با آن
۳ـ۱۶ـ تقويت فرهنگ مشاوره و توسعه نهادهاي مشاوره اخلاقي و ديني دانشجويان و برگزاري دورههاي آموزشي متناسب با سبک زندگي اسلامي
۴ـ۱۶ـ آسيبشناسي و پايش ازدواجهاي دانشجويي و يافتن راهکارهايي براي توسعه و ترويج آن
۵ ـ۱۶ـ تهيه و تدوين پيوست فرهنگي خانواده محور در رشتههاي مختلف
۶ـ۱۶ـ تشويق و ترغيب ازدواج دانشجويي با رعايت اصل سادگي و الگوسازي آيين ازدواج آسان و آگاهانه
۷ـ۱۶ـ شناسايي و هماهنگي نهادها، اشخاص و دستگاههاي اجرايي براي تأمين امکانات و منابع موردنياز براي ازدواج دانشجويي
۸ ـ۱۶ـ حمايت و تشويق دانشجويان متأهل و داراي فرزند در راستاي ارتقاء تحصيلي آنان
راهبرد۱۷:
تبيين و ترويج سبک زندگي اسلامي ايراني با رويکرد تمدن سازي نوين اسلامي
اقدامات:
۱ـ۱۷ـ آسيبشناسي سبک زندگي موجود وطراحي، تبيين و ترويج سبک زندگي اسلامي ـ ايراني و عناصر آن با تأکيد بر سبک زندگي دانشگاهيان بر مبناي تمدنسازي نوين اسلامي
۲ـ۱۷ـ ايجاد سازوکار استفاده از ظرفيت متون درسي، منابع آموزشي و فعاليتهاي فرهنگي به منظور تقويت معرفت، باور و عمل به سبک زندگي اسلامي ـ ايراني در دانشگاه
۳ـ۱۷ـ تقويت فضايل اخلاقي و حرفهاي مديران و اعضاي هيأت علمي و تحکيم نقش الگويي آنان در زمينه سبک زندگي اسلامي ـ ايراني
۴ـ۱۷ـ ايجاد زمينه براي ايفاي نقش مثبت دانشگاهها به ويژه اساتيد در تبيين و ترويج سبک زندگي اسلامي ـ ايراني در جامعه
۵ ـ۱۷ـ حمايت از پژوهشهاي دانشگاهي مربوط به سبک زندگي اسلامي ـ ايراني
راهبرد۱۸:
تعظيم شعائر اسلامي و توجه خاص به نماز و مسجد محوري در فعاليتهاي ديني، فرهنگي و علمي دانشگاه
اقدامات:
۱ـ ۱۸ـ ساماندهي و ارتقاء عوامل مؤثر در توسعه و ترويج نماز و شعائر اسلامي در ميان دانشگاهيان
۲- ۱۸- ساماندهي و حمايت مادي و معنوي از فعاليتها و محصولات فرهنگي، آموزشي و پژوهشي دانشگاهيان در حوزه نماز و شعائر اسلامي
۳ـ ۱۸ـ توسعه و تجهيز مساجد و نمازخانههاي دانشگاهها و واحدهاي مربوطه
۴ـ ۱۸ـ ساخت پرديس دانشگاهها با محوريت مسجد و طراحي الگوي مسجد دانشگاهي با رويکرد معماري اسلامي
۵ ـ ۱۸ـ تجميع فضاهاي فرهنگي دانشگاهها با رويکرد مسجد محوري در فعاليتهاي علمي و فرهنگي
۶- ۱۸- حمايت و تقويت هيأتهاي دانشجويي در جهت تعظيم شعائر و عمق بخشيدن به فعاليتهاي فرهنگي آنها
۷ـ ۱۸ـ متناسب سازي برنامههاي علمي و آموزشي با فرهنگ نماز و روزه و تعظيم شعائر اسلامي
۸ ـ ۱۸ـ تعميق ابعاد معرفتي، معنوي و ارتقاي روحيه تقواطلبي به عنوان مبناي تعظيم شعائر اسلامي
۹ـ ۱۸ـ ترويج و تشويق فرهنگ سبقت در خيرات و وقف با حمايت از خيرين و واقفين دانشگاهي و غيردانشگاهي و استفاده از انگيزههاي آنان در ساخت و ارتقاي مساجد
۱۰ـ ۱۸ـ جذب، تقويت و ارتقاي دانش و مهارت ائمه جماعات در عرصههاي علمي، فرهنگي و سياسي
راهبرد۱۹:
ارتقاي فرهنگ قرآن و عترت در بين دانشگاهيان به منظور انس با قرآن و تدبر و تفکر در آيات الهي و معارف اهل بيت (ع)
اقدامات:
۱ـ۱۹ـ استخراج، تبيين و تدوين راهکارهاي قرآن و عترت براي نهادينه کردن فرهنگ اسلامي
۲ـ۱۹ـ تدوين سازوکارها و اجراي شيوههاي تشويقي حفظ و آشنايي با مفاهيم، ترجمه، تفسير و تدبر در قرآن کريم
۳ـ۱۹ـ حمايت از تدوين آموزههاي قرآني و معارف اهل بيت (ع) در متون درسي متناسب با رشتههاي علمي
۴ـ۱۹ـ تشکيل مراکز تحقيقاتي قرآنپژوهي و عترتپژوهي در حوزههاي مختلف علوم
۵ ـ۱۹ـ حمايت از پاياننامهها، رسالهها و طرحهاي تحقيقاتي بين رشتهاي «قرآن و سنت» و علوم مختلف
۶ ـ۱۹ـ ايجاد سازوکار علمي ـ آموزشي جهت بکارگيري آموزههاي قرآني و روايي در توليد علوم انساني ـ اسلامي
۷ـ۱۹ـ طراحي و تدوين سبک زندگي دانشگاهي برمبناي آموزههاي قرآن و معارف اهل بيت (ع)
راهبرد۲۰:
ساماندهي مقابله با جنگ نرم با تکيه بر مؤلفههاي قدرت نرم انقلاب اسلامي
اقدامات:
۱ـ۲۰ـ تبيين ابعاد گوناگون جنگ نرم دشمن و مؤلفههاي قدرت نرم جمهوري اسلامي در محيط دانشگاهها
۲ـ۲۰ـ شناسايي و بهرهگيري از شيوهها و فنون مبارزه با جنگ نرم و تبيين آن در دانشگاه و استفاده کارآمد از ابزار هنر در تقويت قدرت نرم
۳ـ۲۰ـ طراحي برنامههاي مختلف به منظور تقويت باورهاي دانشگاهيان در مقابله با تهديدات جنگ نرم دشمن
۴ـ۲۰ـ رصد جريانهاي فکري ـ فرهنگي و شناسايي پايگاههاي مؤثر نفوذ جنگ نرم
۵ ـ۲۰ـ حمايت از دانشگاهيان در عرصه توليد و نشر محتوا در مقابله با جنگ نرم به ويژه در فضاي مجازي
۶ ـ۲۰ـ ساماندهي فضاي مجازي در محيط دانشگاهي و مديريت آن براساس نظام جامع پدافند غيرعامل
۷ـ۲۰ـ نهادينه نمودن نظام جامع پدافند غيرعامل و استفاده از اصول و ضوابط آن در سطوح مختلف دانشگاهي
۸ـ۲۰ـ ساماندهي و تبيين نقش و وظايف اساتيد و دانشجويان بهعنوان فرماندهانو افسران جنگنرم
راهبرد۲۱:
طراحي و تدوين نظام جامع نظارت و ارزيابي مستمر فرهنگي ـ تربيتي دانشگاهها براساس شاخصهاي اسلامي
اقدامات:
۱ـ۲۱ـ تدوين شاخصها، فرايندها و ساختارهاي مناسب نظارت و ارزيابي نظام فرهنگي ـ تربيتي
۲ـ۲۱ـ ايجاد سازوکار نظارت و ارزيابي مستمر و هدفمند نظام فرهنگي ـ تربيتي در سه سطح «شوراي اسلامي شدن دانشگاهها و مراکز آموزشي»، «وزارتخانههاي ذي ربط» و «دانشگاهها و مؤسسات آموزشي و پژوهشي»
فصل ششم: نظام آموزشي
راهبرد۱:
برنامهريزي، تنظيم و بازنگري سرفصلها و تدوين متون و برنامه ريزي آموزشي در تمامي شاخههاي علوم براساس آموزههاي اسلامي
اقدامات:
۱ـ۱ـ تشکيل کارگروههاي تخصصي جهت راهبري فرايند تحول متون آموزشي[1] با نگرش اسلامي
۲ـ۱ـ اصلاح و بازنگري متون آموزشي با رويکرد تحول و ارتقاء رشتههاي گوناگون با اولويت علوم انساني
۳ـ۱ـ متناسبسازي و به روز رساني روشهاي برنامهريزي آموزشي و درسي و شيوههاي ياددهي و يادگيري بر اساس آموزههاي اسلامي
۴ـ۱ـ تدوين پيشينه، فلسفه و معرفي دانشمندان برتر جهان اسلام و ايران در هر رشته و توسعه زمينه تعامل علم و دين
۵ ـ۱ـ تدوين ضوابط و تأمين بستر آموزشي مناسب جهت تعامل مستمر و هدفمند عناصر علمي حوزه و دانشگاه
۶ ـ۱ـ گنجاندن پيوستهاي اخلاق اسلامي و حرفهاي در برخي از متون تخصصي
۷ـ۱ـ اختصاص دورههاي آموزشي پژوهش محور و مسأله محور پيرامون نيازهاي علمي «دانشگاه اسلامي» در مقاطع تحصيلات تکميلي با نظارت کارگروههاي تخصصي
۸ ـ۱ـ ايجاد زمينه مشارکت فعال و همه جانبه اساتيد حوزه و دانشگاه و نهادهاي علمي مستقل با نظارت کارگروههاي تخصصي براي توليد و بازنگري برنامه درسي
راهبرد۲:
هدايت و تحول نظام برنامه ريزي آموزشي و متون درسي به سمت تقويت فضايل اخلاقي و اعتماد به نفس و تقويت باورهاي ديني و التزام به مسئوليتهاي اجتماعي
اقدامات:
۱ـ۲ـ بازطراحي دورههاي آموزشي و ارتقاي روشهاي آموزشي با قابليت تقويت باورهاي ديني، ابعاد هويتي، مسئوليتهاي اجتماعي و مهارتهاي زندگي اسلامي
۲ـ۲ـ تدوين منشور اخلاقي و حرفهاي بر اساس مباني اسلامي
۳ـ۲ـ نهادينهسازي نقش تربيتي استاد و ايجاد زمينه تحقق آن در فرايند آموزشي
۴ـ۲ـ تعظيم مناسک و شعائر اسلامي در برنامه ريزيهاي آموزشي
۵ ـ۲ـ متناسب سازي مدت تحصيل در رشتههاي مختلف با تحولات علمي
۶ ـ۲ـ تدوين نظريات مبتني بر جهانبيني اسلامي و بازخواني و بازسازي بنيانهاي نظري حوزههاي مختلف علمي در رشتههاي درسي به منظور پالايش متون مغاير با ارزشهاي ديني
۷ـ۲ـ معرفي مواريث و مفاخر ديني، علمي و فرهنگي ـ تاريخي و معاصر و بهرهگيري از دستاورد آنها در تدوين برنامهها و متون درسي
۸ ـ۲ـ افزايش سهم دروس اختياري و تنوعبخشي آنها در جهت همافزايي دانش، مهارت و نگرش دانشآموختگان و تقويت فضايل اخلاقي و باورهاي ديني
۹ـ۲ـ حفظ حدود، آداب و موازين شرعي و کاهش اختلاط در برنامهها و فضاهاي آموزشي
راهبرد۳:
فراگير نمودن نهضت نقد علمي در نظام آموزشي و ترويج رويکرد نقادانه علمي در مواجهه با نظريهها و متون موجود
اقدامات:
۱ـ۳ـ ايجاد مرکز سياستگذاري، ساماندهي و نظارت هدفمند ترجمه متون علمي و آموزشي با رويکرد نقد و تحليل، مبتني بر آموزههاي اسلامي
۲ـ۳ـ تدوين سياستهاي توسعه و راهبري نهضت نقد با اولويت علوم انساني و هنر در سه بعد ساختار، محتوا و منابع
۳ـ۳ـ تدوين سياستها و سازوکارهاي تشويق و حمايت از نظريهپردازان و منتقدان علمي
۴ـ۳ـ تدوين راهکارهاي اجرايي تقويت روحيه نقد و پرسشگري در دانشجويان
۵ـ۳ـ طراحي، تدوين و برگزاري دورههاي آموزشي فلسفههاي مضاف به ويژه در علوم انساني
۶ـ۳ـ گسترش و توسعه کرسيهاي نقد، مناظره و نظريه پردازي
راهبرد۴:
طراحي فرايند آموزش با عنايت به پرورش انواع استعدادها و پرورش قدرت ابتکار، خلاقيت و نوآوري
اقدامات:
۱ـ۴ـ اصلاح نظام آموزشي حافظه محور و اهتمام بر رويکرد مسأله محور و خلاقيتپرور
۲ـ۴ـ طراحي سازوکار نهادينهسازي روحيه تحقيق در پاياننامههاي تحصيلات تکميلي
۳ـ۴ـ تقويت جايگاه رشتههاي علوم انساني و ايجاد سازوکار هدايت استعدادهاي برتر به سمت ادامه تحصيل در رشتههاي علوم انساني و جذب و نگهداري بهينه آنان
۴ـ۴ـ طراحي سازوکار هدايت تحصيلي انعطافپذير متناسب با استعدادها و علايق دانشجويان
۵ ـ۴ـ طراحي نظام ترغيب و تشويق اساتيد و دانشجويان در جهت افزايش خلاقيت و نوآوري
۶ ـ۴ـ طراحي نظام ارزيابي استعداد دانشجويان و سطحبندي انواع استعدادها جهت ورود به رشتههاي متناسب
۷ـ۴ـ طراحي نظام نوين ارزيابي آموزشي دانشجويان جهت شکوفايي خلاقيت در آنان
۸ ـ۴ـ حمايـت از تأسيس و فعاليت مراکز نخـبهپرور در حوزههاي علوم بـويژه علوم انساني
۹ـ۴ـ تأکيد بر تقويت خلاقيت و نوآوري اساتيد در تدوين طرح نامه دروس
۱۰ـ۴ـ متناسبسازي واحدهاي روش تحقيق در رشتههاي مختلف
۱۱ـ۴ـ اتخاذ تدابير لازم جهت به کارگيري اساتيد توانمند علمي در سطح کارشناسي
راهبرد۵:
آگاهي از آخرين دستاوردهاي علمي بشر و بهرهگيري از آنها متناسب با ارزشهاي اسلامي براي استفاده در مراکز آموزش عالي
اقدامات:
۱ـ ۵ ـ تأسيس و تأکيد بر رشتههاي پژوهش محور در مقاطع تحصيلات تکميلي در رشتههاي مختلف علوم در راستاي نوآوري و توليد علم متناسب با نيازها و مقتضيات کشور
۲ـ ۵ ـ حمايت مادي و معنوي براي بکارگيري دستاوردهاي جديد و معتبر علمي و آموزشي در جهت رفع نيازهاي بومي کشور
۳ـ ۵ ـ زمينهسازي براي انتقال دانش و نتايج تحقيقات کاربردي جهت توليد محتوا و متون علمي در دانشگاهها
۴ـ ۵ ـ فراهم آوردن زيرساختها و امکانات لازم براي بهرهگيري از فناوريهاي نوين و پيشرفته در سطح کشور و به روز رساني تجهيزات آزمايشگاهها و کارگاهها در تراز جهاني
۵ ـ ۵ ـ تعامل علمي و هدفمند با مراکز آموزشي، پژوهشي و فن آوري معتبر بين المللي به ويژه در جهان اسلام
راهبرد۶:
طراحي، تبيين و تدوين نظام جامع اخلاق و فقه پزشکي و سلامت معنوي بر اساس آموزههاي اسلامي
اقدامات:
۱ـ۶ ـ تدوين فلسفه، فقه و اخلاق پزشکي بر اساس آموزههاي اسلامي با بهرهگيري از منابع علمي و تجارب دانشگاهها و حوزههاي علمي ه
۲ـ۶ ـ انسجامبخشي و کارامدسازي ساختار حوزه اخلاق پزشکي به منظور توسعه، ترويج، نظارت و ارزيابي در تمامي شئون به ويژه آموزش و درمان در سطوح ملي، ستاد و صف
۳ـ۶ ـ طراحي، تبيين و تدوين شاخصهاي سلامت معنوي و ارتقاي سلامت معنوي بيماران و جامعه پزشکي و سلامت عمومي جامعه متناسب با آموزههاي اسلامي
۴ـ۶ ـ طراحي نظام تشويق پزشکان متعهد و معرفي الگوهاي برتر اخلاق پزشکي و سلامت معنوي
۵ـ۶ ـ ايجاد و گسترش محيطهاي معنوي و مراکز مشاوره ديني
راهبرد ۷:
ايجاد و اصلاح رشتههاي تحصيلي کاربردي و متناسب با نيازهاي جامعه اسلامي و بومي سازي آنها و تقويت بُعدکارآفريني و افزايش اشتغال مولد و پايدار
اقدامات:
۱ـ۷ـ بازنگري در رشتههاي تحصيلي بر مبناي تقاضاي اجتماعي، نيازهاي بازار کار و تحولات و رويکردهاي نوين آموزشي
۲ـ۷ـ جهتدهي به متون آموزشي، مقالات علمي و پاياننامههاي تحصيلات تکميلي با رويکرد مسأله محور و ناظر بر نيازهاي داراي اولويت کشور
۳ـ۷ـ طراحي و ايجاد علوم و فنون ميان رشتهاي با توجه به نيازهاي روز جامعه و فضاي علمي کشور
۴ـ۷ـ انجام پايش و ارزيابي کيفيت و کارآمدي برنامههاي آموزشي
۵ ـ۷ـ تقويت و توسعه به کارگيري زبان فارسي در متون علمي دانشگاهي و تبديل زبان فارسي به زبان مرجع علم
۶ ـ۷ـ حمايت از تدوين کتب و متون مرجع به زبان فارسي قابل رقابت جهاني جهت اقتدار و مرجعيت علمي
۷ـ۷ـ ايجاد سازوکار توليد و تدوين متون مرجع علمي در رشتههاي مختلف به زبان فارسي
۸ ـ۷ـ حمايت از توليد و کاربردي کردن علوم انساني با جهتگيري اسلامي
۹ـ۷ـ تبيين پيامدهاي فرهنگي و اجتماعي رشتههاي تحصيلي و نظريههاي علمي و برنامهريزي جهت تدوين نظريههاي کارآمد و مناسب
۱۰ـ۷ـ توليد متن و محتواي کارآفرين و ارتقاي فرهنگ کارآفريني از طريق تعامل دانشگاهها با نهادها و بنگاههاي اقتصادي ـ اجتماعي در برنامهريزيهاي آموزشي
راهبرد۸:
تحول و نوسازي رشتههاي دانشگاهي براساس عدالت آموزشي و آمايش سرزمين
اقدامات:
۱ـ ۸ ـ تهيه و تدوين سند تحول آموزش عالي مبتني بر آمايش سرزمين و حمايت از اجرايي شدن آن
۲ـ ۸ ـ تقويت و به روز رساني سامانه هوشمند ملي و منطقهاي جذب اساتيد متخصص و متعهد و توزيع آنها براساس سند آمايش و نقشه جامع علمي کشور
۳ـ ۸ ـ ايجاد سازوکار لازم جهت بهرهگيري از مزيتهاي نسبي و رقابتي دانشگاهها با توجه به نيازهاي متفاوت مناطق مختلف کشور مبتني بر آمايش سرزمين
۴ـ ۸ ـ ارزيابي دورهاي مجوزهاي تأسيس رشتههاي علمي و لغو مجوز مراکز فاقد حداقل ضوابط و استانداردهاي علمي و آموزشي
۵ـ ۸ ـ اصلاح سازوکار پذيرش و هدايت تحصيلي دانشجويان بر اساس مقتضيات بومي فردي پسران و دختران
۶ـ ۸ ـ هدفمندسازي هزينههاي تحصيلي در دانشگاههاي کشور با رويکرد عدالت آموزشي و ايجاد تسهيلات ويژه براي دانشجويان استعدادهاي درخشان جهت پويايي و جلوگيري از رکود علمي
راهبرد۹:
تسريع ضابطه مند فرايند جذب، تربيت، ارتقاء و نظارت و ارزيابي مستمر اعضاي هيأت علمي
اقدامات:
۱ـ۹ـ بازنگري و ارزيابي دورهاي شاخصها، ضوابط و مقررات جذب اعضاي هيأت علمي
۲ـ۹ـ ايجاد سازوکار لازم براي حضور تمام وقت اعضاي هيأت علمي در دانشگاهها و افزايش تعاملات علمي استاد و دانشجو در خارج از کلاس با تأکيد بر شاگردپروري
۳ـ۹ـ طراحي سازوکارهاي لازم به منظور شناسايي و هدايت دانشجويان واجد شرايط جذب (علمي، مهارتي، فرهنگي و اعتقادي)
۴ـ۹ـ طراحي و اجراي دورههاي دانشافزايي اعضاي هيأت علمي در مسير ارتقاي حرفهاي و بينشي ايشان
۵ـ۹ـ اولويتبخشي به جذب استعدادهاي درخشان و نخبگان واجد شرايط (علمي، فرهنگي و اعتقادي) به عنوان هيأت علمي دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي و پژوهشي
۶ ـ ۹ـ ارتقاي مستمر دانش و مهارتهاي تخصصي و معرفت ديني، سياسي و اجتماعي اعضاي هيأت علمي با تأکيد بر رشته تخصصي آنان
۷ـ۹ـ تدوين نظام جامع ارزيابي مستمر و هدفمند و تدوين شاخصهاي فعاليتهاي علمي ـ فرهنگي اساتيد و بازخورد نتايج آن به منظور ارتقاي اعضاي هيأت علمي
راهبرد۱۰:
نهادينهسازي تعامل آموزشي بين حوزه و دانشگاه
اقدامات:
۱ـ۱۰ـ طراحي و برنامهريزي دورههاي آموزشي و فرصت مطالعاتي مشترک ميان حوزه و دانشگاه
۲ـ۱۰ـ ايجاد و ارتقاي سازوکار لازم جهت تعامل فراگير و فعال حوزه و دانشگاه در ابعاد مختلف[2]
۳ـ۱۰ـ طراحي بانک اطلاعات علمي و آموزشي حوزه و دانشگاه به منظور اطلاعرساني متقابل
۴ـ۱۰ـ شناسايي و معرفي ظرفيتهاي علمي و آموزشي حوزه و دانشگاه به يکديگر
۵ ـ۱۰ـ ايجاد زمينه به کارگيري متقابل استاد معين در حوزه و دانشگاه
۶ ـ۱۰ـ حمايت و توسعه حوزههاي علوم اسلامي دانشگاهيان و استفاده از ظرفيت آنها در جهت ارتقاء سطح آموزش عالي کشور
۷ـ۱۰ـ همکاري و تعامل حوزه و دانشگاه در تدوين، بازنگري و اصلاح متون علوم انساني و برنامههاي درسي
۸ ـ۱۰ـ حمايت از همکاري علمي مشترک حوزويان و دانشگاهيان در عرصههاي علمي و آموزشي
راهبرد۱۱:
بسترسازي و تقويت ساختارهاي حمايتي براي رشد هنر اسلامي و حمايت از آموزشهاي نظري و کاربردي در حوزه هنر متعهد
اقدامات:
۱ـ۱۱ـ تدوين متون آموزشي در زمينه هنر براساس مباني اسلامي با همکاري حوزههاي علميه
۲ـ۱۱ـ توسعه هدفمند رشته هنر متناسب با منابع علمي، تجربيات ملي، مدرسان داراي صلاحيت عمومي و توانايي حرفه اي و نيازمنديهاي جامعه اسلامي
۳ـ۱۱ـ حمايت و هدايت از توليدات هنرمتعهد ازجمله پاياننامههاي دانشجويي با رويکرد معرفي ارزشهاي ديني، انقلاب اسلامي و دفاع مقدس
۴ـ۱۱ـ تأسيس و تقويت حوزههاي ميان رشتهاي هنر و ديگر رشتههاي علوم بر اساس آموزههاي اسلامي به ويژه فلسفه، فقه و اخلاق
۵ ـ۱۱ـ تدوين، گسترش و تعميق دروس مربوط به مباني نظري هنر اسلامي بويژه فلسفه هنر
۶ ـ۱۱ـ حمايت از رشتههاي هنري محلي و منطقهاي در چارچوب فرهنگ اسلامي ـ ايراني
۷ـ۱۱ـ حمايت از تأسيس رشتهها و مراکز آموزشي هنر اسلامي با مشارکت حوزههاي علميه
۸ ـ۱۱ـ ايجاد ظرفيتهاي متناسب با شعر و ادبيات فارسي در رشتههاي هنر
۹ـ۱۱ـ ايجاد ساز و کار لازم جهت بررسي و سنجش استعدادها و صلاحيتهاي علمي و اخلاقي در رشتههاي هنري در پذيرش دانشجو
۱۰ـ۱۱ـ مستندسازي تجربيات عملي و هنرهاي در حال فراموشي و تبديل آن به متون و برنامههاي درسي هنر
۱۱ـ۱۱ـ تدوين سازوکارهاي تشويقي اساتيد پيشکسوت و آفريننده آثار بديع هنري
راهبرد۱۲:
توسعه رشتههاي تخصصي به منظور تبيين و صيانت از آموزهها، تجربيات و دستاوردهاي انقلاب اسلامي و ارزشهاي دفاع مقدس
اقدامات:
۱ـ۱۲ـ ايجاد و گسترش واحدهاي درسي و رشتههاي تخصصي در رابطه با تجربيات[3] انقلاب اسلامي و دفاع مقدس
۲ـ۱۲ـ هدايت و حمايت از پاياننامههاي مرتبط با تجربيات انقلاب اسلامي و دفاع مقدس
راهبرد۱۳:
تحول هدفمند فرصتهاي مطالعاتي، نظام راتبه تحصيلي (بورس) و اعزام، ساماندهي و هدايت علمي ـ فرهنگي دانشجويان خارج از کشور با توجه به نيازها و اولويتهاي کشور
اقدامات:
۱ـ۱۳ـ استفاده بهينه و هدفمند از فرصت بورسيهها در خارج از کشور به عنوان ايجاد خط ارتباطي مؤثر و نظاممند دانشگاهها با نظامهاي علمي و فناوري ساير کشورها
۲ـ۱۳ـ ايجاد نظام جامع و هدفمند در اعزام بورسيهها در راستاي اولويتهاي فرهنگي ـ تربيتي، آموزشي، پژوهش و فناوري نقشة جامع علمي کشور و مأموريتگرايي در اعزام بورسيهها
۳ـ۱۳ـ ساماندهي فرهنگي و علمي دانشجويان خارج از کشور و ايجاد سامانه ملي نظام راتبه تحصيلي و اعزام دانشجويان و تعامل پويا با آنان
۴ـ۱۳ـ اصلاح و تکميل سياستهاي اعزام دانشجويان براساس اولويتهاي علمي، فرهنگي و اقتصادي کشور
۵ـ۱۳ـ ساماندهي فرصتهاي مطالعاتي و حضور در کنفرانسهاي بينالمللي اعضاي هيأت علمي در راستاي اولويتهاي نقشه جامع علمي کشور
۶ـ۱۳ـ هدايت، تکميل و تقويت شبکه رايزني علمي و فناوري خارج از کشور
راهبرد۱۴:
فراهم آوردن ساز وکار کارامد اعطاي بورس و جذب دانشجويان و نخبگان خارجي و برنامهريزي خاص براي ايشان با توجه به اهداف جهاني انقلاب اسلامي در ابعاد علمي و فرهنگي
اقدامات:
۱ـ۱۴ـ توسعه و ارتقاي سامانه شناسايي، جذب، بورس و پيگيري تحصيل و ارزيابي حين تحصيل دانشجويان خارجي به لحاظ علمي و فرهنگي با همکاري و هماهنگي دستگاههاي ذيربط
۲ـ۱۴ـ ساماندهي و سياستگذاري فرايند جذب و ارتقاي وضعيت فرهنگي دانشجويان مستعد فرهنگي، سياسي و اجتماعي به ويژه در جهان اسلام
۳ـ۱۴ـ ايجاد مديريت ويژه به لحاظ استاد، برنامه و پيوست فرهنگي و متولي براي دانشجويان خارجي
۴ـ۱۴ـ ايجاد زمينه تحصيل دانشجويان خارجي در دانشگاههاي واجد شرايط کشور
۵ـ۱۴ـ تدوين و ارائه دروس عمومي خاص دانشجويان خارجي، متناسب با فرهنگ آنان و با تأکيد بر تبيين آرمانهاي انقلاب اسلامي و منظومه فکري حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبري
۶ـ۱۴ـ ايجاد سازوکار مناسب و هدفمند براي ارتباط مستمر با دانشآموختگان خارجي پس از فراغت از تحصيل
۷ـ۱۴ـ ايجاد و گسترش فضاي مجازي مطلوب جهت جذب و پذيرش مجازي دانشجويان
راهبرد۱۵:
فراهم آوردن فرصتهاي رسمي و ضابطهمند جهت انتقال تجربيات و مطالعات برون دانشگاهي به دانشگاهها
اقدامات:
۱- ۱۵- تشکيل بانک اطلاعاتي و شناسايي اشخاص حقيقي و حقوقي و ارزيابي و بررسي صلاحيتها و بهرهمندي از ظرفيت آنها در دانشگاهها
۲- ۱۵- ايجاد سازوکار مطلوب جهت رصد و سنجش و اعتبارسنجي علوم و مهارتهاي غيردانشگاهي و تجربي
۳ـ۱۵ـ ايجاد سازوکار بکارگيري و تبديل مهارتهاي مختلف به دانشهاي مدون در دانشگاهها
۴ـ ۱۵ـ حمايت از محصولات و دستاوردهاي مطلوب و معتبر اشخاص و مراکز غير دانشگاهي
راهبرد۱۶:
ساماندهي و ارتقاء مؤسسات آموزشهاي عالي آزاد بر اساس آموزههاي اسلامي
اقدامات:
۱ـ۱۶ـ تدوين ضوابط و صدور مجوز مشروط و قابل تمديد براي مؤسسات آموزش عالي آزاد
۲ـ۱۶ـ تدوين استانداردها و شاخصها جهت نظارت و ارزيابي و تمديد مجوز مؤسسات آموزش عالي آزاد
۳ـ۱۶ـ ساماندهي و تدوين ضوابط آموزشي (استاد، دانشجو و متون) و فضاي آموزشي ـ فرهنگي مؤسسات آموزش عالي آزاد
۴ـ۱۶ـ حمايت، هدايت و کارآمدسازي مؤسسات آموزشي آزاد جهت رفع نيازهاي کشور و تسهيل در برقراري ارتباطات علمي، فناوري و فرهنگي
راهبرد۱۷:
اصلاح و تکميل نظام نظارت و ارزيابي مستمر متون و برنامههاي آموزشي متناسب با آموزههاي اسلامي
اقدامات:
۱ـ۱۷ـ تدوين شاخصهاي بومي و شيوه ارزيابي و نظارت بر متون و برنامههاي نظام آموزشي
۲ـ۱۷ـ تدوين شاخصها، فرايندها و ساختارهاي مناسب
نظارت و ارزيابي راهبردها و اقدامات نظام آموزشي
۳ـ۱۷ـ اصلاح فرايندها و ساختارهاي مرتبط در ارزيابي متون آموزشي
۴ـ۱۷ـ ايجاد انسجام و هماهنگي و تمرکز در سياستگذاري و برنامهريزي در زمينه نظارت و ارزيابي مستمر نظام آموزش
۵ـ۱۷ـ ارزيابي مستمر متون و برنامههاي آموزشي
۶ـ۱۷ـ تربيت نيروي متخصص در زمينه برنامهريزيهاي آموزشي
۷ـ۱۷ـ ايجاد سازوکار نظارت و ارزيابي مستمر و هدفمند نظام آموزشي در سه سطح «شوراي اسلامي شدن دانشگاهها و مراکز آموزشي»، «وزارتخانههاي ذي ربط» و «دانشگاهها و مؤسسات آموزشي و پژوهشي»
فصل هفتم: نظام پژوهش و فناوري
راهبرد۱:
ساماندهي نظام جامع پژوهش و فناوري با تأکيد بر گسترش مرزهاي دانش مبتني بر آموزههاي اسلامي و بومي، با توجه به نيازها و اقتضائات جامعه اسلامي
اقدامات:
۱ـ۱ـ تدوين طرح جامع پژوهشي دانشگاهها بر اساس مزيتهاي نسبي و رقابتي در چارچوب نقشة جامع علمي کشور
۲ـ۱ـ تدوين شاخصهاي متمايزکننده پژوهش و فناوري «دانشگاه اسلامي»
۳ـ۱ـ طراحي نظام نوين پژوهش و فناوري در دانشگاه مبتني بر نقشه جامع علمي کشور و آموزههاي اسلامي
۴ـ۱ـ يکپارچهسازي سياستهاي پژوهش و فناوري و شبکهسازي براي افزايش سهم آن در اقتدار و سرمايههاي ملي
۵ ـ۱ـ بهينهسازي ساختار مديريتي براي تحقق نظام پژوهش و فناوري
راهبرد۲:
طراحي نظام موضوعات و اولويتهاي پژوهشي و ساماندهي فرايندهاي آن با اولويت علم بومي و علم ديني
اقدامات:
۱ـ۲ـ طراحي نظام و ايجاد ساختار مطلوب براي اولويتها و موضوعات پژوهشي مورد نياز «دانشگاه اسلامي» و جامعه اسلامي
۲ـ۲ـ ايجاد ساختار آيندهپژوهي درکليه موضوعات علمي و هدايتبخشي از پژوهشها بهسمت آن
۳ـ۲ـ برنامهريزي براي رصد علم و فناوري در سطح ملي و جهاني با تأکيد بر آيندهپژوهي
۴ـ۲ـ تبيين و ترويج روشهاي تحقيق علم ديني در محيطهاي علمي و دانشگاهي
۵ ـ۲ـ تبيين و تدوين فلسفه علم بر مبناي جهان بيني اسلامي و تدوين فلسفههاي مضاف و تعيين جهتگيري علوم مبتني بر جهتگيري اسلامي با رويکرد تطبيقي
۶ ـ۲ـ طراحي سامانه جامع نظام موضوعات پژوهشي مرتبط با فرايند اسلامي سازي با محوريت قرآن و عترت
۷ـ۲ـ اولويت دادن به پژوهشهاي مورد نياز جهت اصلاح، تکميل و تأمين متن و محتواي نظامات چهارگانه دانشگاه اسلامي
۸ ـ۲ـ طراحي «نظام طبقهبندي علم از نگاه اسلامي» و ترسيم درخت دانش و مهارت در حوزه توليد علم ديني و شناخت محققين برجسته آن
۹ـ۲ـ طراحي و مديريت شبکه دانش ميان حوزه و دانشگاه و ساير مجامع علمي در جهت تحقق علم ديني
۱۰ـ۲ـ تقويت و ساماندهي فرايندها و نظام همکاري علمي ـ پژوهشي حوزه و دانشگاه با تأکيد بر پژوهشهاي بينرشتهاي
۱۱ـ۲ـ تدوين سازوکارهاي عملياتي براي تشکيل گروههاي تحقيقاتي با تعامل بين متخصصان حوزوي و دانشگاهي و همکاري پژوهشي مشترک و شبکهسازي در جهان اسلام و توسعه در عرصه بينالمللي
۱۲ـ۲ـ حمايت از تأسيس ساختارهايي مانند پژوهشکدهها، قطبها و انجمنهاي علمي بينرشتهاي مأموريتگرا در حوزههاي علم و دين با حضور محققانِ حوزه و دانشگاه
۱۳ـ۲ـ هم انديشيهاي مشترک ميان دانشمندان علوم انساني، علوم پايه و طبيعي با دانشمندان علوم ديني
۱۴ـ۲ـ کارآمد نمودن ديپلماسي علم و فناوري در عرصه جهاني به ويژه جهان اسلام
راهبرد۳
تقويت و ارتقاي جايگاه پژوهش، توليد علم و فناوري و نهضت نرمافزاري و بسط روحيه پژوهشگري در دانشگاه در جهت تحقق تمدن نوين اسلامي
اقدامات:
۱ـ۳ـ فرهنگسازي به منظور ارتقاء جايگاه پژوهش و پژوهشگر
۲ـ۳ـ هدفمندسازي نظام ارتقاء و تشويق دانشگاهها، اساتيد و دانشجويان بر مبناي توليد علم و فناوري
۳ـ۳ـ هدايت و حمايت از پژوهشها، پاياننامهها و رسالهها در جهت توليد علم نافع، مسأله محور و محصول محورِ مورد نياز جامعه
۴ـ۳ـ تقويت و حمايت از پژوهشگران در کلية سطوح براي احراز جايگاههاي نخبگاني و بهرهمندي از مزاياي مادي و معنوي آن
۵ ـ۳ـ ايجاد سازوکار و زيرساخت لازم براي رقابت مؤثر و کارآمد دانشگاهها و پژوهشگاهها و پژوهشگران در سطوح بينالمللي جهت دستيابي به مرجعيت علمي
۶ ـ۳ـ شبکهسازي علمي و مديريت شبکه علمي دانشمندان جهان اسلام در جهت احياي تمدن اسلامي
۷ـ۳ـ جلب مشارکت خيرين و تشويق جامعه به سمت وقف در حوزههاي پژوهشي
راهبرد۴:
ساماندهي و هدفمندسازي برنامههاي پژوهشي براساس مزيتهاي نسبي و رقابتي و مأموريتگرايي دانشگاهها و مراکز پژوهشي
اقدامات:
۱ـ۴ـ تدوين نگاشت نهادي و نگاشت دانشي براي فعاليتهاي پژوهشي کشور مبتني بر اقتضائات آمايش سرزمين و دانش تمدني
۲ـ۴ـ تشکيل سامانه ملي مديريت پژوهش و فناوري و تجهيزات آزمايشگاهي
۳ـ۴ـ پايش مستمر برنامههاي پژوهشي متناسب با تحولات علمي و همسو با نيازهاي جامعه اسلامي
۴ـ۴ـ ايجاد شبکههاي پژوهشي ملی، منطقه اي و بينالمللي براي انتشار و تبادل دانش و فناوري متناسب با اولويت توليد دانش تمدن ايراني اسلامي و بهرهگيري از فرصتهاي جهاني
۵ ـ۴ـ ايجاد سازوکار مناسب جهت واگذاري طرحهاي پژوهشي به دانشگاهها و مؤسسات پژوهشي کشور بر اساس مزيتهاي نسبي و رقابتي
۶ ـ۴ـ ساماندهي و هدايت پژوهشهاي دانشگاهي و مراکز پژوهشي به سوي مأموريتگرايي، همافزايي، شبکهسازي و افزايش سهم آن در اقتدار و سرمايههاي ملي
۷ـ۴ـ بازتعريف نظام بودجهبندي پژوهشي دانشگاهها براساس تطابق اثربخشي خروجيهاي پژوهشي و تأمين نيازهاي جامعه براساس مأموريتها و مزيتهاي نسبي هر دانشگاه و مؤسسات پژوهشي
۸ ـ۴ـ حمايت از ايجاد و توسعه شبکههاي پژوهشي و فناوري و آزمايشگاهي و مراکز خدمات تخصصي به منظور افزايش تعاملات و تسهيل انتقال و انتشار دانش
راهبرد۵:
ساماندهي نظام موضوعات پژوهشها، پاياننامهها، رسالهها و فرايند راهنمايي کارآمد جهت رفع نيازهاي مادي و معنوي جامعه اسلامي با تأکيد بر پيوستگي آموزش و پژوهش
اقدامات:
۱ـ ۵ ـ طراحي سازوکار ضابطهمند نمودن تصويب موضوعات پاياننامهها در چارچوب نظام موضوعات پژوهشي کشور
۲ـ ۵ ـ طراحي بانک جامع اطلاعات پژوهشها، پاياننامهها و رسالهها بصورت فرابخشي جهت ارتقاي مالکيت فکري و ارتقاء نوآوري
۳ـ ۵ ـ الزام هدايت پاياننامهها و رسالههاي دانشجويان تحصيلات تکميلي به پروژههاي مسأله محور و مورد نياز جامعه مبتني بر ارزشهاي اسلامي در بخشهاي صنعتي، اقتصادي، کشاورزي، خدماتي، اجتماعي و رفاهي
۴ـ ۵ ـ حمايت از پاياننامههاي مسأله محور و اثربخش مرتبط با نيازهاي کشور
۵ ـ ۵ ـ بهرهگيري از نتايج و يافتههاي پژوهشي و پاياننامهها و رسالهها در فرايند آموزش
راهبرد ۶:
ساماندهي و ارتقاء منابع انساني در حوزه پژوهش
اقدامات:
۱ـ۶ ـ تدوين معيار و شاخص براي پژوهشگران و تربيت مديران پژوهشي عالم، کارآمد، خلاق و متعهد براي دانشگاه اسلامي
۲ـ۶ ـ طراحي نظام استعداديابي و جذب پژوهشگران در آموزش عالي کشور
۳ـ۶ ـ توسعه دورههاي تحصيلات تکميلي پژوهش محور
۴ـ۶ ـ فراهم کردن زمينههاي مناسب براي جذب نخبگان و فارغالتحصيلان دانشگاهي به عنوان عضو هيأت علمي پژوهشي در حوزه و دانشگاه و ارتقاي جايگاه ايشان
ـ۶ ـ حمايت از دورههاي مهارتافزايي و توسعة مهارتهاي تحقيقاتي پژوهشگران
راهبرد۷:
ايجاد انگيزه الهي مبتني بر آموزههاي اسلامي براي عبور از مرزهاي دانش، توسعه کارآفريني علمي و تجاري سازي يافتههاي پژوهشي
اقدامات:
۱ـ۷ـ تدوين سند ملي تجاري سازي علم و فناوري در راستاي تحقق نقشه جامع علمي کشور
۲ـ۷ـ ارتقاء جايگاه ارزش کار، توسعه فرهنگ توليد ثروت و ترويج فرهنگ کارآفريني مبتني بر آموزههاي اسلامي
۳ـ۷ـ افزايش روحيه کار جمعي و تبيين جايگاه ارزشي آن در آموزههاي اسلامي براي به ثمر رساندن طرحهاي بزرگ ملي
۴ـ۷ـ سياستگذاري و برنامهريزي به منظور ارتباط مستمر و همافزا بين سه جريان توليد، انتشار، کاربرد و توسعه دانش و تقويت فرايند تبديل ايده به محصول
۵ ـ۷ـ حمايت همه جانبه در ايجاد و توسعه شرکتهاي زايشي دانش بنيان، پارکهاي علم و فناوري و مراکز رشد با تأکيد بر کارآفريني و تقاضا محوري
۶ ـ۷ـ ايجاد و تقويت زيرساخت لازم جهت تشويق سرمايهگذاري بخش غيردولتي در انجام پژوهشهاي دانشگاهي
راهبرد۸:
مأموريتگرايي و ارتقاء نقش قطبها و انجمنهاي علمي در فرايند توليد و توسعه فعاليتهاي علمي و ديني دانشگاهها
اقدامات:
۱ـ ۸ ـ ساماندهي و تقويت انجمنها و قطبهاي علمي با تأکيد بر ارزشهاي اسلامي به منظور ايفاي نقش مرجعيت علمي و توسعه، ترويج و انتشار علم و فناوري در کشور
۲ـ ۸ ـ تقويت و هدايت نظاممند همکاريهاي پژوهشي انجمنها و قطبهاي علمي به منظور توسعة همکاريهاي بينالمللي به ويژه با کشورهاي جهان اسلام
۳ـ ۸ ـ توسعه و ساماندهي قطبها و انجمنهاي مشترک بين حوزه و دانشگاه، به منظور انجام فعاليتهاي علمي ويژه و مأموريتگرا در حوزههاي اولويتدار با رويکرد تحليلي و انتقادي در جهت تمدنسازي اسلامي ـ ايراني
راهبرد۹:
تحکيم و تقويت اخلاقورزي، رعايت هنجارهاي پژوهشي و مالکيت فکري و معنوي در راستاي نظام پژوهشي مبتني بر آموزههاي اسلامي
اقدامات:
۱ـ۹ـ تدوين سند جامع اخلاق و رعايت هنجارهاي اسلامي در ساحتهاي گوناگون علم
۲ـ۹ـ تدوين اصول، قوانين و آييننامههاي مرتبط با اخلاق پژوهش در کليه مراحل تحقيق، توليد علم، فنآوري و تجاري سازي با تأکيد بر ارتقاي باورهاي ديني
۳ـ۹ـ تدوين ضوابط، قوانين و آييننامههاي مرتبط با مالکيت فکري و معنوي در سطح ملي و بينالمللي براساس آموزههاي ديني و مصلحت نظام اسلامي
۴ـ۹ـ اصلاح ضوابط و فراهم آوردن سازوکار الزامات برخورد قانوني با هر نوع کپي برداري توليدات علم و فناوري بويژه در حوزه پاياننامهها و رسالهها
۵ ـ۹ـ نهادينهسازي رعايت مقررات، اصول و آموزههاي اخلاقي حوزه پژوهش و مالکيت فکري
۶ ـ ۹ـ ارائه راهکارهاي مؤثر و کارآمد براي کاهش مداوم ناهنجاريهاي مرتبط با حوزه پژوهش براساس پايش و نظارت مداوم
راهبرد۱۰:
ارتقاي کرسيهاي نظريهپردازي و حمايت از توليدات علمي خودکفا و تقويت مواجهه انتقادي با جريان ترجمهزدگي
اقدامات:
۱ـ۱۰ـ تدوين و ترويج شاخصها و کارکردهاي کرسيهاي نظريهپردازي و طراحي الگو براي بکارگيري آن در توليد علم
۲ـ۱۰ـ نهادينهسازي کرسيهاي نظريهپردازي با رويکرد توليد محتواي کارآمد و گفتمانسازي علم ديني و نقد جريان ترجمهزدگي
۳ـ۱۰ـ ارتقاء خودباوري اساتيد و دانشجويان براي اجتناب از تقليد، ترجمهزدگي و تعصب در حوزة توليد علم و به کارگيري علم
۴ـ۱۰ـ ارائه راهکارهاي مؤثر و فراهم کردن زيرساخت لازم براي نقد علم موجود در توليد علم جديد و بهکارگيري آن در کليه سطوح آموزش و پژوهش
۵ ـ۱۰ـ نهادينه کردن تغيير در شيوههاي آموزشي براي ايجاد روحيه نقد علمي در فراگيران دانش
۶ـ۱۰ـ ساماندهي و تقويت نهضت ترجمه آثار پژوهشگران و دانشمندان ايراني به زبانهاي ديگر
۷ـ۱۰ـ برنامهريزي براي تشويق استادان و پژوهشگران و دانشمندان به توليد آثار و کتب مرجع در سطح ملي و بينالمللي
۸ ـ۱۰ـ زمينهسازي مطلوب در فضاي دانشگاه جهت ارايه نظريههاي بومي در رشتههاي مختلف و متناسب با ارزشهاي اسلامي
راهبرد۱۱:
ساماندهي نظام نوين نظارت و ارزيابي هدفمند و مستمر پژوهش در راستاي اقتدار و مرجعيت علمي کشور
اقدامات:
۱ـ۱۱ـ تدوين شاخصها و معيارهاي علم و فناوري مبتني بر آموزههاي اسلامي و شاخصهاي علمسنجي و اعتبارسنجي در راستاي مرجعيت علمي کشور
۲ـ۱۱ـ تدوين شاخصها، فرايندها و ساختارهاي مناسب نظارت و ارزيابي راهبردها و اقدامات نظام پژوهش و فناوري مبتني بر آموزههاي اسلامي
۳ـ۱۱ـ ايجاد سازوکار نظارت و ارزيابي مستمر و هدفمند نظام پژوهش و فناوري در سه سطح «شوراي اسلامي شدن دانشگاهها و مراکز آموزشي»، «وزارتخانههاي ذي ربط» و «دانشگاهها و مؤسسات آموزشي و پژوهشي»
۴ـ۱۱ـ طراحي و ايجاد سامانهاي براي نظارت، ارزيابي و رتبهبندي دانشگاهها و پژوهشگران جهت استمرار پويايي آنها
فصل هشتم: نظام مديريتي
راهبرد۱:
طراحي و تدوين نظام جامع مديريت اسلامي در دانشگاهها
اقدامات:
۱ـ۱ـ طراحي الگوي مفهومي و عملياتي مديريت «دانشگاه اسلامي»
۲ـ۱ـ طراحي ساختار نظاممند در عرصههاي «فرهنگي ـ تربيتي»، «آموزشي»، «پژوهش و فناوري » و «مديريتي» براساس مباني دانشگاه اسلامي
۳ـ۱ـ به روز رساني، اصلاح و ارتقاي آييننامههاي مربوط به مديريت دانشگاه و بازنگري مستمر آن
راهبرد۲:
تعادل هدفمند در طراحي و برنامهريزي و طرح جامع دانشگاه با تأکيد بر بُعد فرهنگي ـ تربيت ي
اقدامات:
۱ـ۲ـ تدوين و طراحي برنامه براي دستيابي به تعادل در نظامات چهارگانه و تدوين شاخصهاي سنجش مديريتي دانشگاه
۲ـ۲ـ فراهم کردن زيرساختها و اختيارات قانوني براي رؤساي دانشگاهها در جهت تضمين موفقيت در نظامات چهارگانه دانشگاهي و دستيابي به توسعه پايدار
۳ـ۲ـ ملزم نمودن دانشگاهها و نهادهاي تصميمگير براي نظام آموزش عالي بر تهيه پيوست فرهنگي ـ تربيتي براي هر تصميم کلان يا اقدام مديريتي
۴ـ۲ـ ارائه برنامه فرهنگي رؤساي دانشگاهها در فرايند تأييد صلاحيت به شوراي عالي انقلاب فرهنگي
راهبرد۳:
ظرفيتسازي و مديريت بهينه از مزيتهاي دانشگاه و دانشگاهيان در تأمين منافع ملي و مصالح عمومي و حل مسائل کلان کشور
اقدامات:
۱ـ۳ـ طراحي نظام همکاري دانشگاه با بخشهاي مختلف براي حضور اثربخش دانشگاه در جامعه
۲ـ۳ـ بازنگري و اصلاح ساختارهاي قانوني و مديريتي دانشگاهها در راستاي امکانپذير نمودن مشارکت حداکثري دانشگاهيان در تأمين مصالح و منافع ملي و حل مسائل کلان کشور
۳ـ۳ـ فراهم ساختن امکانات، زيرساختها و حمايتهاي لازم در جهت پاسخگويي دانشگاهها به نيازهاي روزافزون علمي و تحقيقاتي کشور
۴ـ۳ـ حمايت و تشويق مديران فعال در بکارگيري ظرفيت دانشجويان، دانشآموختگان و اساتيد در جهت حل مسائل کلان کشور
راهبرد۴:
نقشآفريني فعال دانشگاهها در عرصههاي علمي و فرهنگي در سطح بينالملل با اولويت تعامل با دانشگاههاي جهان اسلام
اقدامات:
۱ـ۴ـ تدوين نظامنامه فعاليتهاي فراملي دانشگاههاي واجد صلاحيت و واگذاري اختيارات لازم به رئيس دانشگاه براي رقابت در سطح بينالملل و انجام مأموريتهاي فراملي
۲ـ۴ـ ارزيابي و رتبهبندي دانشگاهها و شناخت مزيتهاي رقابتي آنها در عرصههاي بينالمللي
۳ـ۴ـ معرفي توانمنديهاي دانشگاههاي کشور و ايجاد ظرفيتهاي لازم جهت نقشآفريني در سطح بينالمللي براي جذب نخبگان علمي، دانشجويان، اساتيد و پژوهشگران از سراسر جهان
۴ـ۴ـ تقويت حضور دانشگاهها و مراکز آموزش عالي در مجامع، نهادها و انجمنهاي بينالمللي با رعايت مصالح کشور
۵ـ۴ـ تعامل و همکاري با دانشگاههاي معتبر جهان در راستاي ارتقاء وضعيت علمي کشور با اولويت دانشگاههاي جهان اسلام
راهبرد۵:
طراحي، بهسازي و متناسبسازي فضاهاي کالبدي دانشگاه بر اساس معماري اسلامي ـ ايراني و رعايت شرايط محيطي
اقدامات:
۱ـ ۵ ـ تدوين شاخصهها و استانداردهاي معماري دانشگاه اسلامي
۲ـ ۵ ـ بهسازي و متناسبسازي فضاهاي دانشگاهي منطبق با استانداردهاي علمي، اقليمي، اجتماعي و فرهنگي
۳ـ ۵ ـ تدوين و ابلاغ قوانين و مقررات مورد نياز جهت رعايت استانداردهاي معماري اسلامي ـ ايراني
راهبرد۶:
تدوين شاخصها و ملاکهاي اسلامي شايستهسالاري در مديران دانشگاهي
اقدامات:
۱ـ۶ ـ تعيين ضوابط، شاخصها و ويژگيهاي مديران براساس تعهد، تخصص، مهارت و بينش سياسي مبتني بر مباني اسلامي
۲ـ۶ ـ بازنگري و اصلاح مقررات با تأکيد بر شايستهسالاري براي انتخاب، انتصاب، و ارتقاء مديران دانشگاهي
۳ـ۶ ـ تدوين شاخصها و ضوابط انتخاب و برکناري رؤساي دانشگاهها براساس مصوبات شوراي عالي انقلاب فرهنگي
۴ـ۶ ـ ايجاد سازوکار و ساختار لازم در جهت آموزش، تربيت و ارتقاي مدي ر در تراز «دانشگاه اسلامي»
۵ ـ۶ ـ ارتقاي مستمر ظرفيت و توان معرفتي، مديريتي و فرهنگي مديران دانشگاهي
۶ ـ۶ ـ نهادينهسازي اصول و ارزشهاي اخلاق اسلامي در رفتار و عملکرد مديران دانشگاهي
۷ـ۶ ـ سنجش ميزان موفقيت مديريت دانشگاهها در حل مسائل ملي و منطقه اي و اعمال آن در ارتقاء ايشان
راهبرد۷:
تدوين نظام جامع نظارت و ارزيابي هدفمند و مستمر نظام مديريت اسلامي دانشگاهها
اقدامات:
۱ـ۷ـ طراحي سامانه جامع نظارت و ارزيابي نظام مديريت اسلامي دانشگاهها
۲ـ۷ـ طراحي و ايجاد نظام تشويق و ارتقاي رؤسا و مديران دانشگاهي و تشويق سالانه آنان برمبناي نتايج نظارت و ارزيابي
۳ـ۷ـ تدوين شاخصها، فرايندها و ساختارهاي مناسب نظارت و ارزيابي راهبردها و اقدامات نظام مديريتي
۴ـ۷ـ ايجاد نهاد فرادانشگاهي جهت ارزيابي کيفي خروجي دانشگاهها برمبناي فلسفه و مأموريت دانشگاه اسلامي و تأکيد بر بُعد فرهنگي ـ تربيتي
۵ ـ۷ـ رتبهبندي دانشگاهها و مديران آنها بر اساس معيارها و ضوابط تدوين شده
۶ ـ۷ـ مستندسازي و انتشار فعاليتهاي دانشگاهيان در چارچوب سند دانشگاه اسلامي با رعايت مصالح ملي
۷-۷-ايجاد سازوکار نظارتو ارزيابي مستمر و هدفمندنظاممديريتي در3سطح «شوراياسلاميشدن دانشگاهها و مراکزآموزشي»، «وزارتخانههاي ذيربط» و «دانشگاههاومؤسساتآموزشي وپژوهشي»
فصل نهم: چارچوب نهادي و نظام اجرايي «سند دانشگاه اسلامي»
براي تحقق اهداف و برنامههاي سند دانشگاه اسلامي در افق چشمانداز ۱۴۰۴، سياستگذاري، برنامهريزي و نظارت بر فرايند اسلامي شدن دانشگاهها در چهار سطح بهشرح زير صورت ميپذيرد:
الف) سياستگذاري، نظارت و ارزيابي در سطح کلان
سياستگذاري و تصميمگيري کلان و نيز ارزيابي و نظارت راهبردي کلان فرايند اسلامي شدن دانشگاهها بر پايه اين سند بر عهده شوراي عالي انقلاب فرهنگي ميباشد.
شوراي عالي انقلاب فرهنگي در صورت نياز براي اصلاح و تصويب قوانين با مجلس شوراي اسلامي تعامل خواهد داشت.
ب) برنامهريزي و نظام اجرايي فرابخشي
شوراي اسلامي شدن دانشگاهها و مراکز آموزشي با استفاده از همه ظرفيت آموزش عالي و ساير نهادها و امکانات کشور مسئوليت بررسي، تصويب و ابلاغ سياستهاي اجرايي، طراحي سازوکار تحقق اهداف، اصلاح ساختارها و فرايندهاي مربوط، به روزآوري و ترميم، هماهنگي و انسجام در سياستها، برنامهها و نظارت بر حسن اجراي برنامههاي تحول راهبردي فرايند اسلامي شدن را برعهده دارد و گزارش پيشرفت اجراي سند و چگونگي عملکرد دستگاههاي مربوطه را به صورت سالانه به شوراي عالي انقلاب فرهنگي ارائه ميدهد.
ج) برنامهريزي، اجرا و فرهنگسازي ستاد
وزارت علوم، تحقيقات و فناوري، بهداشت، درمان و آموزش پزشکي، دانشگاه آزاد اسلامي، نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاهها و جهاد دانشگاهي مسئوليت نهادينهسازي و اجراي سند دانشگاه اسلامي و طراحي و تدوين برنامههاي اجرايي سند در دستگاه خود را برعهده دارند و حداکثر ظرف مدت شش ماه پس از تصويب اين سند، برنامههاي خود را به تصويب شوراي اسلامي شدن دانشگاهها و مراکز آموزشي خواهند رساند.
د) اجرا و پيگيري
دانشگاهها، پژوهشگاهها و مؤسسات آموزشي موظفاند در چارچوب سياستهاي اجرايي شوراي اسلامي شدن و مراکز آموزشي، طرحها، برنامهها و بازخوردهاي خود را براي اجراي اين سند تدوين و براي بررسي و تصويب به ستاد مربوطه خود تسليم نمايند.
شوراي عالي انقلاب فرهنگي و به تبع آن وزارتخانههاي ذيربط و شوراي اسلامي شدن دانشگاهها و مراکز آموزشي بايستي حمايت دستگاههاي رسانهاي و اجرايي و استمداد از آنها براي فرهنگسازي و پيگيري مصوبات، اقدامات لازم را به عمل آورند.
اين مصوبه مشتمل بر يک مقدمه و نه فصل در جلسه ۷۳۵ مورخ ۲۵/۴/۱۳۹۲ شوراي عالي انقلاب فرهنگي به تصويب رسيد.
رئيسجمهور و رئيس شوراي عالي انقلاب فرهنگي ـ محمود احمدينژاد
به نقل از شماره 92/4950/دش مورخ 1/5/1392 روزنامه رسمی