1 سؤال
فردی مرتکب سه جرم قتل شبه عمد، زنای به عنف و قتل عمدی شده و بر این اساس به ترتیب به پرداخت دیه، اعدام و قصاص نفس محکوم شده است. جانی ادعای اعسار از پرداخت دیه نموده و با اثبات آن نزد دادگاه مقرر شده دیه را به صورت قسطی و طی ده سال پرداخت نماید؛ با توجه به فوریت اجرای حد و تعجیل اولیای دم در اجرای قصاص بفرمایید:
الف. آیا اجرای حکم قصاص و اعدام تا پرداخت آخرین قسط دیه،اعدام و قصاص نفس به تأخیر میافتد؟
ب. اگر در قصاص و اعدام جانی تعجیل شود با توجه به این که با حکم دادگاه وی معدوم و زمینه عدم پرداخت دیه فراهم شده، آیا میتوان برای جلوگیری از تضییع حق صاحبان دیه آن را از بیت المال پرداخت؟[1]
? پاسخ:
آیت الله العظمی لطف الله صافی گلپایگانی
الف. در فرض سؤال تأخیر قصاص وجهی ندارد والله العالم
ب. مفروض سؤال از موارد پرداخت دیه از بیت المال نیست والله العالم. 14 شعبان المعظم 1426 هـ. ق.
آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی
الف. اجرای حکم قصاص (اعدام) به تأخیر نمیافتد، هرگاه آن شخص اموالی دارد به عنوان دیه برمیدارد.
ب. احتیاط آن است دیه را از بیت المال بپردازد. همیشه موفق باشید. (19/6/84)
آیت الله سید عبدالکریم موسوی اردبیلی
الف. چنانچه قتل شبه عمد اول بوده و اعسار ثابت شود و تأدیه زودتر ممکن نباشد و تأخیر، در حدی نباشد که به حسب ظاهر موجب از بین رفتن حق سایرین یا حق الله شود، قصاص و اعدام به تأخیر میافتد، والا ممکن است، حکم مسأله تفاوت پیدا کند.
ب. پرداخت دیه از بیت المال اشکال ندارد. (4/7/84)
آیت الله العظمی حسین نوری همدانی
مورد مذکور، از موارد تأخیر قصاص و از موارد پرداخت دیه از بیت المال نیست، ولی حاکم شرع اگر با در نظر گرفتن مصالح یا مصلحتی پرداخت دیه از بیت المال را لازم بداند میتواند این عمل را انجام دهد. (23/7/84)
[1] . گنجینه آرای فقهی – قضایی، دفتر آموزش روحانیون و تدوین متون فقهی معاونت آموزش قوه قضائیه، سؤال 402 .