1 سؤال
پس از تکوین جنین به طریق شرعی، آیا اهدای آن توسط زوجین صاحب جنین به زوجین نابارور برای قرار گرفتن در رحم زوجه نابارور جایز است؟
در هر صورت اگر چنین عملی انجام شد، بفرمایید:
1. طفل متولد شده از جهت احکام مربوط به نسب، ارث، حق حضانت، محرومیّت، نفقه، ولایت و دیگر احکام، نسبت به افراد زیر چگونه است:
الف. زن صاحب رحم؛
ب. زن صاحب تخمک؛
ج: مرد صاحب نفقه؛
د. مرد صاحب فراش (شوهر صاحب رحم).
2. زوجین دهنده جنین، تحت چه عناوینی می توانند از زوجین نابارور وجه دریافت نمایند؟
3. آیا زوجین دهنده جنین میتوانند جنین مزبور را جهت فرزنددار شدن به زوجین نابارور بفروشند یا آن را صلح نمایند؟
4. شخص یا اشخاصی که دارای حق حضانت هستند، آیا میتوانند در مقابل اخذ وجهی آن را به فرد دیگری واگذار کنند؟ در صورت منفی بودن پاسخ، چه راهی برای واگذاری این حق به شکل لازم به دیگری وجود دارد؟
5. نظر به این که جنین در رحم زوجه گیرنده رشد و نمو پیدا کرده است، آیا این امر مانند رضاع موجب محرمیّت و انتشار حرمت میشود؟
? پاسخ:
آیت الله محمد تقی بهجت
جایز نیست.
1. ملحق به صاحبان نطفه است و در صاحب رحم احتیاط مناسب ترک نشود.
2. کلاً جایز نیست.
3. نمی توانند.
4. اگر منفعت محللهای نباشد جایز نیست.
5. خیر.
آیت الله لطف الله صافی گلپایگانی
1. ظاهراً عمل مذکور در صورتی که مستلزم ارتکاب محرم نشود مثل اینکه مباشر عمل قرار دادن جنین در رحم زن عین زوج او باشد اشکال ندارد و اگر مباشر غیر زوج باشد جائز نیست و ولد نسبتاً ملحق به صاحبان نطفه است و اولاد نسبی زن محسوب نمی شود و الله العالم.
2و 3. پول گرفتن برای واگذاری جنین به عنوان فروش و صلح مورد اشکال است و صحیح نیست.
4. حق حضانت مادر قابل اسقاط است می تواند چیزی بگیرد و حق را اسقاط کند و الله العالم.
5. حصول محرمیّت از جهت رشد در رحم ثابت نیست بلکه معلوم العدم است و الله العالم.
آیت الله ناصر مکارم شیرازی
1. این کار ذاتاً اشکالی ندارد ولی با توجه به این که غالباً مستلزم نظر و لمس حرام است جز در موارد ضرورت جایز نیست و فرزند حاصل متعلق به صاحبان نطفه و تخمک میباشد و از آنها ارث میبرد و آنها از او ارث میبرند هر چند به مادر جانشین و شوهر وی نیز محرم میباشد.
2تا 4. تنها راه بیاشکال برای گرفتن وجه این است که وجه را در مقابل زحماتی که برای گرفتن نطفه توسط مراجعه به طبیب و فراهم آوردن مقدمات ترکیب و یا اجازه برداشت نطفه از آنها گرفته شود.
5. از سؤال اول روشن شد.
آیت الله سید عبدالکریم موسوی اردبیلی
اهداء به معنای تملیک، خالی از اشکال نیست ولی می توانند برای انتقال جنین اجازه ندهند.
1- الف و ب. بین هر دو زن صاحب رحم و صاحب تخمک و طفل متولد شده تمام احکام مادر و فرزند برقرار است و هر دو مادر فرزند محسوب میشوند.
ج. احکام پدر و فرزند بین آنها ثابت است.
د. هیچ گونه نسبتی و حقوقی بین آنها ثابت نیست. البته اگر این مرد، تعهدات مشروعی داده باید
به آنها عمل کند.
2. می توانند برای اجازه انتقال دادن پول دریافت کنند.
3. از پاسخ اول (بدون شماره) روشن شد، که خالی از اشکال نیست.
4. حق حضانت ظاهراً قابل واگذاری نیست، ولی چنانچه بر خلاف مصلحت کودک نباشد، بعید نیست بتوان تربیت او را در قبال اخذ وجه به دیگری سپرد.
5. از پاسخ شماره (1) روشن شد که تمام احکام مادر و فرزند بین آنها ثابت است.
آیت الله حسین نوری همدانی
قرار دادن نطفه غیر شوهر در رحم زن در هیچ حال جایز نیست.